Ο πρωκτός (anus) είναι το τελικό τμήμα του γαστρεντερικού συστήματος, στην αντίθετη πλευρά από το στόμα. Κατά τον κεφαλουραίο άξονα εκτείνεται από την ορθοπρωκτική συμβολή ως το πρωκτικό στόμιο και κατά τον προσθιοπίσθιο άξονα από το περινεϊκό σώμα ως τον πρωκτοκοκκυγικό σύνδεσμο. Η ορθοπρωκτική συμβολή εσωτερικά δεικνύεται από τα άνω όρια των πρακτικών στύλων (οδοντωτή γραμμή). Το πάνω τμήμα του πρωκτού εμβρυολογικά προέρχεται από το οπίσθιο έντερο (hindgut) ενώ το κατώτερο τμήμα από το πρωκτικό εντύπωμα. Περιβάλλεται από τους ανελκτήρες μυς και τους έσω και έξω σφιγκτήρες του πρωκτού. Η λειτουργία του είναι να ελέγχει την αποβολή των κοπράνων, ημιστερεή ουσία η οποία παράγεται από την πέψη της τροφής και περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο αποπεπτωκότα του εντερικού βλεννογόνου, άπεπτη τροφή, τροφή χωρίς θρεπτικά συστατικά ή περίσσεια βακτηρίων και άλλων ενδοβιωτικών οργανισμών.

Ο πρωκτός φαίνεται στο διάγραμμα με κόκκινο
Ανθρώπινος πρωκτός.

Τα αμφίβια, ερπετά και πτηνά χρησιμοποιούν το ίδιο στόμιο, γνωστό ως κλοάκη ή αμάρα για την αποβολή υγρών και στερεών αποβλήτων, τη συνουσία και την ωοτοκία. Τα μονότρημμα θηλαστικά έχουν επίσης κλοάκη, η οποία θεωρείται χαρακτηριστικό το οποίο εξελίχθηκε από τα πρώτα αμνιωτά και θηριαψιδωτά. Τα μαρσιποφόρα έχουν ένα στόμιο για την αποβολή ούρων και κοπράνων, αλλά στα θηλυκά ο κόλπος είναι ξέχωρος. Τα πλακουντοφόρα θηλαστικά έχουν διαφορετικά στόμια για την αφόδευση, την ούρηση και την αναπαραγωγή. Τα αρσενικά έχουν ένα στόμιο για την αφόδευση και ένα για την ούρηση και αναπαραγωγή, αν και τα κανάλια που καταλήγουν σε αυτό το στόμιο είναι διαφορετικά.

Πολύ χρήσιμη επίσης είναι η δακτυλική εξέταση κατά την οποία επιτρέπεται ο ενδελεχής έλεγχος τόσο του ίδιου του πρωκτού όσο και των γειτονικών οργάνων (κολεός στις γυναίκες και προστάτης και σπερματοδόχες κύστεις στους άνδρες) μέσω της εισόδου δακτύλου δια του εξωτερικού στομίου.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία