Πρωτάθλημα Ελλάδας καλαθοσφαίρισης γυναικών

Πρώτη εθνική κατηγορία του πρωταθλήματος καλαθοσφαίρισης γυναικών στην Ελλάδα

Η Α1 Εθνική Κατηγορία καλαθοσφαίρισης γυναικών είναι η ανώτερη εθνική κατηγορία στην πυραμίδα των πρωταθλημάτων καλαθοσφαίρισης στην Ελλάδα. Διοργανώνεται και υπάγεται στη δικαιοδοσία της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης (Ε.Ο.Κ.). Η συγκεκριμένη διοργάνωση γεννήθηκε κατά την αγωνιστική περίοδο 1967–1968 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα, έχοντας αλλάξει διάφορα ονόματα και μορφές. Πολυνίκης του θεσμού είναι ο Σπόρτιγκ Αθηνών, ενώ τρέχων πρωταθλητής είναι ο Ολυμπιακός Πειραιώς.

Α1 Εθνική Κατηγορία
Τρέχουσα διοργάνωση:
Current sports event 2023–2024
ΆθλημαΚαλαθοσφαίριση
Ίδρυση1968, πριν 56 έτη (1968)
Εναρκτήρια σεζόν1967–1968
Αριθμός ομάδων11
ΧώραΕλλάδα Ελλάδα
Τελευταίος κάτοχος Ολυμπιακός
(2022–2023)
Περισ. κατακτήσεις Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
(21 Τίτλοι)
Επίπεδο1
ΥποβιβασμόςΑ2 Εθνική Κατηγορία
Εγχώρια κύπελλαΚύπελλο Ελλάδας
Διεθνή κύπελλαEuroLeague
EuroCup
Επίσημη ιστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος

Ιστορία Επεξεργασία

Το πρώτο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα διεξήχθη το 1967, όταν οι πρωταθλητές Αθήνας-Πειραιά (Πειραϊκός Σύνδεσμος) και Θεσσαλονίκης (Ηρακλής Θεσσαλονίκης), αναμετρήθηκαν στις 19 Νοεμβρίου σε μονό αγώνα που διεξήχθη στο γυμναστήριο της Χ.Α.Ν. Θεσσαλονίκης. Ο Ηρακλής Θεσσαλονίκης επικράτησε με 25–22 και αναδείχθηκε Πρωταθλητής Ελλάδας.[1][2][3][4] Υπάρχει αναφορά για πανελλήνια διοργάνωση και το 1966 με πρωταθλητή τον Ηρακλή Θεσσαλονίκης.[5]

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία της Ε.Ο.Κ., το Πρωτάθλημα Ελλάδας έκανε πρεμιέρα κατά την αγωνιστική περίοδο 1967–1968 με διοργανώτρια την Ελληνική Ομοσπονδία Αθλοπαιδιών (Ε.Ο.ΑΠ.). Η επίσημη ονομασία του ήταν «Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης Γυναικών». Από την αγωνιστική περίοδο 1969–1970 η ευθύνη της διοργάνωσης του θεσμού πέρασε στη νεοσύστατη Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης (Ε.Ο.Κ.).[6]

Κατά την αγωνιστική περίοδο 1984–1985 το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα μετονομάστηκε σε «Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης Α΄ Εθνικής Κατηγορίας Γυναικών», ενώ ταυτόχρονα δημιουργήθηκε νέο πρωτάθλημα, δεύτερο ιεραρχικά, με την επωνυμία «Πρωτάθλημα Καλαθοσφαίρισης Β΄ Εθνικής Κατηγορίας Γυναικών» (το δεύτερο καταργήθηκε το 2003–2004).[6]

Την αγωνιστική περίοδο 1997–1998 με απόφαση του διοικητικού συμβουλίου της Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης δημιουργήθηκαν νέες Εθνικές Κατηγορίες για το γυναικείο μπάσκετ οι οποίες εξακολουθούν να υπάρχουν μέχρι σήμερα και αυτές είναι:[6]

Τον Ιούνιο του 2009 η Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης ανακοίνωσε πως από την αγωνιστική περίοδο 2010–2011 ο αριθμός των ομάδων που συμμετείχαν στα πρωταθλήματα της Α1 Εθνικής και καθενός από τους 2 ομίλους της Α2 Εθνικής, μειώθηκαν από 14 σε 12.[7]

Στις 1 Ιουλίου 2009 ανακοινώθηκε από την Ε.Ο.Κ. πως πλέον οι ομάδες που θα συμμετέχουν στο πρωτάθλημα της Α1 θα έχουν το δικαίωμα να περιλαμβάνουν στο ρόστερ τους μέχρι 3 ξένες παίκτριες, δηλ. μια κοινοτική και 2 από χώρες εκτός Ευρώπης.[8]

Σε συνεδρίαση που πραγματοποιήθηκε στις 28 Ιουλίου 2010 αποφασίστηκε η διεξαγωγή play off και play out κατά τη λήξη της εκάστοτε αγωνιστικής περιόδου. Συγκεκριμένα ο σύλλογος που θα τερματίζει στην κορυφή της βαθμολογικής κατάταξης θα αναμετράται με τον τέταρτο και ο δεύτερος με τον τρίτο. Παράλληλα, όσες ομάδες βρεθούν στις θέσεις 811 θα διαγωνίζονται μεταξύ τους για το ποια θα κερδίσει το εισιτήριο της παραμονής, ενώ η 12η ομάδα θα υποβιβάζεται απευθείας στην Α2 Εθνική Κατηγορία.[9][10]

Πρωταθλητές Επεξεργασία

Ακολουθούν αναλυτικά οι ομάδες που κατέκτησαν την πρώτη θέση στο θεσμό από το 1968 μέχρι σήμερα.[11]

Περίοδος Πρωταθλητής
Πανελλήνιο Πρωτάθλημα
1967–68   Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης
1968–69   Πειραϊκός Σύνδεσμος
1969–70   Πειραϊκός Σύνδεσμος
1970–71   Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης
1971–72   Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης
1972–73   Σ.Α.Α.Κ.Θ. Αθηνών
1973–74   Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς
1974–75   Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου
1975–76   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1976–77   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1977–78   Α.Σ. Ολυμπιακός Βόλου 1937
1978–79   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1979–80   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1980–81   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1981–82   Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου
1982–83   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1983–84   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
Α΄ Εθνική Κατηγορία
1984–85   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1985–86   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1986–87   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1987–88   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
Περίοδος Πρωταθλητής
1988–89   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1989–90   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1990–91   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1991–92   Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς
1992–93   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1993–94   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1994–95   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1995–96   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1996–97   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
Α1 Εθνική Κατηγορία
1997–98   Παναθηναϊκός Α.Ο.
1998–99   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
1999–00   Παναθηναϊκός Α.Ο.
2000–01   Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων
2001–02   Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων
2002–03   Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων
2003–04   Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
2004–05   Παναθηναϊκός Α.Ο.
2005–06   A.E. Εσπερίδες Καλλιθέας
2006–07   Γ.Σ. Πανιώνιος Σμύρνης
2007–08   A.E. Εσπερίδες Καλλιθέας
2008–09   Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα
2009–10   Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα
Περίοδος Πρωταθλητής
Α1 Εθνική Κατηγορία με play off
2010–11   Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα
2011–12   Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα
2012–13   Παναθηναϊκός Α.Ο.
2013–14   Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού
2014–15   Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού
2015–16   Ολυμπιακός
2016–17   Ολυμπιακός
2017–18   Ολυμπιακός
2018–19   Ολυμπιακός
2019–20   Ολυμπιακός
2020–21   Παναθηναϊκός Α.Ο.
2021–22   Ολυμπιακός
2022–23   Ολυμπιακός

Οι τελικοί και μικροί τελικοί των play off Επεξεργασία

Τα play off καθιερώθηκαν την αγωνιστική περίοδο 2010–2011.

Περίοδος Τελικός Μικρός Τελικός
Πλεον. έδρας Σκορ Μειον. έδρας Αποτελέσματα Πλεον. έδρας Σκορ Μειον. έδρας
Κανον. περ. Τελικοί
2010–11
3–0
Φ.Ε.Α. Νέας Φιλαδέλφειας–Νέας Χαλκηδόνας 63–51 69–59 68–52 Α.Σ. Άρης Θεσσαλονίκης
2–3
2011–12
3–0
Α.Ο. Παναθηναϊκός 73–44 64–43 76–69 Α.Ε. Εσπερίδες Καλλιθέας
1–3
2012–13
3–0 Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού 68–59 71–68 67–61
3–0
Π.Α.Ο.Κ.
2013–14
4–0
Α.Ε.Ο. Πρωτέας Βούλας 64–43 66–58 62–55 63–56 4–1 Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα
2014–15
3–2
Α.Ο. Παναθηναϊκός 59–60 79–61 71–46 56–60 62–61
3–0
Α.Μ.Σ. Αναγέννηση Νέου Ρυσίου
2015–16
4–0 Α.Ο. Παναθηναϊκός 66–61 82–59 74–37 50–38 Π.Α.Ο.Κ.
1–3
2016–17
4–0
Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα 79–59 86–58 67–54 69–58
3–1
Α.Ο. Δάφνη Αγίου Δημητρίου
2017–18
4–0
Α.Ο. Φάρος Κερατσινίου 70–58 74–49 90–56 86–59
3–1
Α.Ο. Δάφνη Αγίου Δημητρίου
2018–19
4–0
Π.Α.Ο.Κ. 71–61 83–40 89–37 96–39
3–1
Α.Σ. Νίκη Λευκάδας
2019–20 Δεν έγιναν play off εξαιτίας της πανδημίας του κορονοϊού
2020–21 Σ.Φ. Ολυμπιακός Πειραιώς 2–3 61–62 66–56 73–58 73–76 66–74    
2021–22 4–2 Α.Ο. Παναθηναϊκός 70–64 81–76 76–81 53–61 87–54 87–79 Α.Ε. Εσπερίδες Καλλιθέας 1–3
2022–23 4–1 Α.Ο. Παναθηναϊκός 89–74 63–77 76–69 66–60 87–83 3–0 Α.Ε. Εσπερίδες Καλλιθέας
  • με μαύρο σημειώνονται οι αγώνες που έγιναν στην έδρα της ομάδας με το μειονέκτημα.
  • με μπλε σημειώνονται οι αγώνες που έγιναν στην έδρα της ομάδας με το πλεονέκτημα.

Διακρίσεις ανά σύλλογο Επεξεργασία

Τις περισσότερες διακρίσεις στο θεσμό κατέχει σήμερα ο Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών με 21 στο σύνολο. Ολική ήταν η επικράτηση του συλλόγου κατά την περίοδο που ο θεσμός έφερε το όνομα «Α΄ Εθνική Κατηγορία» με εξαίρεση μόλις μία χρονιά. Τωρινή κάτοχος του πρωταθλήματος Ελλάδας είναι η ομάδα του Ολυμπιακού Πειραιώς.

Σύνολο τίτλων Επεξεργασία

Σύλλογος Τίτλοι Χρονιές
  Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών 21 1976, 1977, 1979, 1980, 1981, 1983, 1984, 1985, 1986, 1987, 1988, 1989, 1990, 1991, 1993, 1994, 1995, 1996, 1997, 1999, 2004
  Ολυμπιακός 7 2016, 2017, 2018, 2019, 2020, 2022, 2023
  Παναθηναϊκός Α.Ο. 5 1998, 2000, 2005, 2013, 2021
  Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα 4 2009, 2010, 2011, 2012
  Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης 3 1968, 1971, 1972
  Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων 3 2001, 2002, 2003
  Πειραϊκός Σύνδεσμος 2 1969, 1970
  Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου 2 1975, 1982
  Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς 2 1974, 1992
  Α.Ε. Εσπερίδες Καλλιθέας 2 2006, 2008
  Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού 2 2014, 2015
  Σ.Α.Α. Κολλεγίου Θηλέων Αθηνών 1 1973
  Α.Σ. Ολυμπιακός Βόλου 1937 1 1978
  Γ.Σ. Πανιώνιος Σμύρνης 1 2007

Συμμετοχές ομάδων στην Α΄ και Α1 Εθνική κατηγορία (1984–2024) Επεξεργασία

Η Εθνική κατηγορία καθιερώθηκε την αγωνιστική περίοδο 1984–1985, κι έκτοτε έχουν διεξαχθεί 40 διοργανώσεις. Τις περισσότερες συμμετοχές, 39, έχει ο Παναθηναϊκός, ενώ ακολουθεί ο Σπόρτιγκ με 27 συμμετοχές. Συνολικά 70 σύλλογοι έχουν αγωνιστεί στην Α' και Α1 Εθνική κατηγορία. Με γαλάζιο χρώμα είναι οι ομάδες που μετέχουν στο πρωτάθλημα της περιόδου 2023-2024.

Συμ. Σύλλογος
39
Α.Ο. Παναθηναϊκός
27
Α.Ο. Σπόρτιγκ Αθηνών
22
Γ.Σ. Μέγας Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης
21
Μ.Γ.Σ. Απόλλων Καλαμαριάς
19
Α.Ε. Εσπερίδες Καλλιθέας
17
Μ.Ε.Ν. Τούμπας
Α.Σ. Ακαδημία Ηλιούπολης 1975
15
Γ.Α.Σ. Απόλλων Πτολεμαΐδας
Α.Ο. Παλαιού Φαλήρου
Α.Σ. Ολυμπιακός Βόλου 1937
Δ.Α.Σ. Άνω Λιοσίων / Γ.Α.Σ. Εύνικος
14
Α.Ο. Αστέρας Εξαρχείων
Π.Α.Ο.Κ.
13
Γ.Σ. Ηρακλής Θεσσαλονίκης
Α.Σ. Αθηναϊκός Βύρωνα
11
Α.Ο. Παγκρατίου
Γ.Σ. Πανιώνιος Σμύρνης
10
Γ.Σ. Αγίας Παρασκευής
Συμ. Σύλλογος
9
Π.Α.Ο. Θρίαμβος Αθηνών
Σ.Φ. Ολυμπιακός Πειραιώς
Α.Σ. Νίκη Λευκάδας
Α.Ε.Ο. Πρωτέας Βούλας
8
Α.Σ. Άρης Θεσσαλονίκης
Γ.Σ. Κρόνος Αγίου Δημητρίου
7
Α.Ο. Σερρών
Γ.Α.Σ. Κομοτηνή
Α.Ο. Ηρόδοτος Νέας Αλικαρνασσού
Α.Ο. Δάφνη Αγίου Δημητρίου
6
Α.Ο. Ελευθερία Μοσχάτου
Ο.Α. Χανίων
5
Μ.Α.Σ. Καστοριά
Α.Π.Σ. Siemens
Μ.Γ.Σ. Πανσερραϊκός
Π.Α.Σ. Γιάννινα
4
Α.Κ.Ο. Άρης Χολαργού
Α.Σ. Κώων Ιπποκράτης
Α.Ο. Τερψιθέα Γλυφάδας
Α.Ε. Παναθλητικός Συκεών
Συμ. Σύλλογος
3
Α.Ε. Σουρμένων–Ελληνικού
Φ.Ε.Α. Νέας Φιλαδέλφειας–Νέας Χαλκηδόνας
Α.Σ. Άρης Θήβας
Σ.Α. Πειραματικού Σ.Π.Θ.
2
Α.Μ.Σ. Αναγέννηση Νέου Ρυσίου
Α.Ν.Ο. Γλυφάδας
Γ.Σ. Ίκαρος Καλλιθέας
Α.Ο. Πορφύρας Φρεαττύδος
Α.Π.Ο. Θερμαϊκός Θέρμης
Α.Μ.Σ. Νέστωρ Θεσσαλονίκης
Α.Ο. Ζωγράφου
Α.Σ. Ολυμπιάδα Λάρισας
Α.Ο. Νέας Τρίγλιας
Γ.Σ. Παγχιακός
Α.Ο. Φάρος Κερατσινίου
Συμ. Σύλλογος
1
Α.Ο. Άρης Πετρούπολης
Γ.Σ. Κερκυραϊκός
Ε.Γ.Σ. Ζαφειράκης Νάουσας
Άτταλος Καλύμνου
Γ.Ε. Ολύμπια Λάρισας
Σ.Ε.Φ.Α. Αρκαδικός
Σ.Α. Αστέρας Καβάλας
Γ.Ε. Ηρακλείου
Α.Ο. Φοίνιξ Αγίας Σοφίας Πειραιά
Α.Ε.Κ. Τρίπολης
Πειραϊκός Σύνδεσμος
Γ.Σ. Περιστερίου
Α.Π.Σ. Αίας Ευόσμου
Γ.Σ. Αμαρυλλίς Βριλησσίων
Γ.Α.Σ. Καλυβίων Θορικού
Κ.Α.Ο. Μελισσίων
Ε.Φ.Α.Ο. Ζωγράφου

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Εφ. Μακεδονία, 8/11/1967 σελίδα 5». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2015. 
  2. «Εφ. Μακεδονία, 19/11/1967 σελίδα 13». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2021. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2015. 
  3. «Εφ. Έθνος 20/11/1967 σελ. 9». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2015. 
  4. «Εφ. Μακεδονία, 21/11/1967 σελίδα 5». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 29 Μαΐου 2015. 
  5. Εφ. Αθλητική Ηχώ 28 Ιουνίου 1978 σελίδα 2: Ενω αρχίζει μεθαύριο στο Βόλο το 13ο πανελλήνιο πρωτάθλημα γυναικών... (αν η διοργάνωση ξεκίνησε το 1966 όπως αναφέρεται παρακάτω, τότε αυτή του 1978 θα ήταν όντως η 13η) ... Η διοργάνωση αυτή ξεκίνησε το '66 με τόπο διεξαγωγής την Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη εναλλάξ κάθε χρόνο. ...Τα τέσσερα πρώτα πρωταθλήματα ανέδειξαν πρωταθλητή τον Ηρακλή Θεσσαλονίκης, ενώ το '70 και το '71 την πρώτη θέση κατέλαβε ο Πειραϊκός. Το '72 και πάλι ο Ηρακλής κατέκτησε τον τίτλο... (εδώ η Αθλ. Ηχώ έχει κάνει λάθος στις χρονιές κατάκτησης του Πειραϊκού. Του χρεώνει τα έτη 1970 και 1971, ενώ κατέκτησε τον τίτλο τα έτη 1969 και 1970).
  6. 6,0 6,1 6,2 ««Ιστορία των Πρωταθλημάτων Γυναικών»». Επίσημη ιστοσελίδα Ελληνικής Ομοσπονδίας Καλαθοσφαίρισης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Αυγούστου 2013. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2009. 
  7. Μπορίνος, Μάριος (18 Ιουνίου 2009). ««Και με την βούλα 12 ομάδες στην Α1 και στην Α2»». WePlayBall.gr. http://weplayball.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=875:----12---1---2&catid=72:2009-02-13-20-53-09&Itemid=64. Ανακτήθηκε στις 20 Ιουνίου 2009. 
  8. ««Α1 Γυναικών: Τρεις ξένες στο νέο πρωτάθλημα»». Contra.gr. 1 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-07-10. https://web.archive.org/web/20090710140746/http://www.contra.gr/Basketball/Hellas/243704.html. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουλίου 2009. 
  9. Μιχαλοπούλου, Φλώρα (28 Ιουλίου 2010). ««Αλλαγές στην Α1 μπάσκετ γυναικών»». Ιστότοπος NOVAΣπορ FM. http://www.sport-fm.gr/article/284980. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2010. 
  10. Ράμμου, Σοφία (28 Ιουλίου 2010). ««Πλέι οφ και αλλαγή μέρας»», σελ. Ιστότοπος BasketBlog.gr. http://www.basketblog.gr/pages/ViewContent.aspx?l=1&e=c&p=3&i=43621&t=1&c=31&w=0&m=1. Ανακτήθηκε στις 28 Ιουλίου 2010. [νεκρός σύνδεσμος]
  11. «Α1 Γυναικών: Πρωταθλητής ο Παναθηναϊκός (vid) - Ελληνική Ομοσπονδία Καλαθοσφαίρισης». 24 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 24 Μαΐου 2021. 

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία