Πύργος Εύβοιας
Συντεταγμένες: 38°36′58.730″N 24°4′24.251″E / 38.61631389°N 24.07340306°E
Ο Πύργος είναι χωριό του δήμου Κύμης-Αλιβερίου της Περιφερειακής Ενότητας Εύβοιας. Σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει 195 κατοίκους. Είναι κτισμένος σε υψόμετρο 216 μ.[1]
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Ο Πύργος ανήκει στην περιοχή του Καστροβαλά. Κατά τη διάρκεια της Φραγκοκρατίας, το μικρό φέουδο της περιοχής που περιελάμβανε όλα τα χωριά βόρεια της γέφυρα της Σκοτεινής εκτός της Κύμης δόθηκε στον ιππότη Valois (Βαλουά). Το φέουδο αυτό λεγόταν "guaddam castellum castrum VALLA" και ονομάστηκε από τους ντόπιους «Καστροβαλά» για χάρη συντομίας.[2] Ο Πύργος βρισκόταν κοντά στο κέντρο του Καστροβαλά και στην κορυφή του λόφου στον οποίο είναι κτισμένο το χωριό φαίνεται υπήρχε οχυρωματικός πύργος από τον οποίο πήρε το όνομα του το χωριό.[3]
Η Ενετοκρατία στην περιοχή έληξε το 1470, με την κατάκτηση της Εύβοιας από τους Οθωμανούς.[4] Το χωριό φαίνεται να ήταν το διοικητικό κέντρο της περιοχής, καθώς σε αυτό κατοικούσε μεγάλος αριθμός τουρκικών οικογενειών, περίπου 70, ενώ στο χωριό διέμενε και ο Τούρκος διοικητής με τη φρουρά του. Οι Τούρκοι έκτισαν δίπλα στον βενετσιάνικο πύργο τζαμί. Τόσο ο πύργος όσο και το τζαμί κατεδαφίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα για να κτιστεί στη θέση τους ο ναός της Παναγίας.[3]
Στην περιοχή Έντζι, κοντά στον Πύργο, λειτουργούσε τον 19ο αιώνα λιγνιτωρυχείο.[3] Η θέση πήρε το όνομα της από τον Γερμανό μηχανικό που άρχισε το έργο, που λεγόταν Εντζ. Η εκμετάλλευση από την Ελληνική Μεταλλευτική εταιρεία άρχισε το 1869. Για εργατικό προσωπικό προσλήφθησαν εργάτες από τα γύρω χωριά, συμπεριλαμβανομένου και του Πύργου. Ο λιγνίτης μετά την εξόρυξη μεταφερόταν μέσω σιδηρόδρομου αρχικά στην Πλατάνα και έπειτα στο λιμάνι της Κύμης, όπου φορτωνόταν σε πλοία. Την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα η παραγωγή των ορυχείων της Κύμης αντιστοιχούσε στο 60% των εξορύξεων λιγνίτη στην Ελλάδα. Οι εξορύξεις συνέχισαν εντατικά μέχρι τη δεκαετία του 1920.[5] Ο ίδιος ο Πύργος γνώρισε μεγάλη ανάπτυξη εκείνη τη χρονική περίοδο.[3] Το ορυχείο εγκαταλείφθηκε το 1962.
Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία
Η πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 727[1] | 801[1] | 649[1] | 590[1] | 391[1] | 289[1] | 365[1] | 259 | 195 |
Σημεία ενδιαφέροντος Επεξεργασία
Στην κορυφή του λόφου, στη θέση του ενετικού πύργου και του τζαμιού, βρίσκεται ο ναός της Παναγίας, ο οποίος άρχισε να κτίζεται το 1884.[3] Στο χωριό βρίσκεται το αρχοντικό Χρυσανθόπουλου, στο οποίο λειτουργεί παράρτημα του λαογραφικού μουσείου Κύμης. Το αρχοντικό στεγάζει έργα του λαϊκού καλλιτέχνη Σωτήρη Χρυσανθόπουλου, ο οποίος δημιούργησε τοιχογραφίες, ανάγλυφα και εικόνες, καθώς και τη βιβλιοθήκη του καλλιτέχνη.[6]
Στη θέση Έντζι ανάμεσα στον Πύργο και τους Καλημεριάνους σώζονται μέχρι σήμερα τα ερείπια του ανθρακωρυχείου που λειτουργούσε εκεί μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα.
Περίπου δύο χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του Πύργου βρίσκεται ο μικρός βυζαντινός ναός του Αγίου Νικολάου. Στο εσωτερικό του σώζει αγιογραφίες του 13ου-14ου αιώνα.[3]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1,7 Σταματελάτος, Μιχαήλ· Βάμβα-Σταματελάτου, Φωτεινή (2006). Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδας. Αθήνα: Ερμής. σελ. 663. ISBN 9603201332.
- ↑ «Κύμη 19ος-20ος αιώνας, Ιστορία και πολιτισμός», Κύμη 2001, σελ.25
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 «Πύργος». Δήμος Κύμης - Αλιβερίου. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ «Ανδρονιάνοι». Δήμος Κύμης - Αλιβερίου. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2019.
- ↑ «Η φωνή των Ανδρωνιάνων τεύχος 75» (PDF). Προοδευτικός Σύλλογος Ανδρονιάνων - Δέντρων. Μάρτιος–Απρίλιος 2010.
- ↑ «Λαογραφικό Μουσείο Κύμης». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2019.