Ραμίρο Α΄ των Αστουριών

Βασιλέας των Αστουριών

Ο Ραμίρο Α', ισπαν.: Ramiro I, (π. 790 – 1 Φεβρουαρίου 850) ήταν βασιλιάς των Αστουριών (σημερινή Ισπανία) από το 842 μέχρι το τέλος του το 850. Γιος του βασιλιά Βερμούδο Α', έγινε βασιλιάς μετά από αγώνα διαδοχής, αφού ο προκάτοχός του, Αλφόνσο Β', απεβίωσε χωρίς παιδιά. Κατά τη διάρκεια της ταραχώδους βασιλείας του, απέκρουσε επιθέσεις τόσο από Βίκινγκς όσο και από Μαυριτανούς. [1] Αρχιτεκτονικά, το ανάκτορο αναψυχής του Σάντα Μαρία δελ Ναράνκo και άλλα κτίρια χρησιμοποιούσαν το στυλ ramirense, που προεικόνιζε τη ρωμανική αρχιτεκτονική. Ήταν σύγχρονος του Aμπντ αρ-Ραχμάν Β΄, Ομμεϋάδη εμίρη της Κόρδοβας.

Ραμίρο Α΄ των Αστουριών
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση791 (περίπου)
Οβιέδο
Θάνατος1  Φεβρουαρίου 850
Οβιέδο
Τόπος ταφήςΠάνθεον των βασιλέων της Αστούριας
Χώρα πολιτογράφησηςΒασίλειο της Αστούριας
ΘρησκείαΚαθολικισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταηγεμόνας
Οικογένεια
ΣύζυγοςPaterna
Urraca
ΤέκναΟρδόνιο Α΄ των Αστουριών
Ροντρίγο της Καστίλης
ΓονείςΒερμούδο Α΄ των Αστουριών
ΟικογένειαΟίκος των Αστουριών-Λεόν
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΧριστιανική Ανακατάκτηση της Ιβηρικής χερσονήσου
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΜονάρχης του Βασιλείου των Αστουριών (842–850)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βασιλεία Επεξεργασία

Κατάκτηση του θρόνου Επεξεργασία

 
Βασιλική σημαία του Ραμίρο Α΄.

Το τέλος του βασιλιά Αλφόνσου Β' έφερε μία κρίση διαδοχής στο βασίλειο των Αστουριών. Σύμφωνα με το Χρονικό του Αλφόνσου Γ' [2] που πιστώνεται στον εγγονό του Ραμίρο, ο άτεκνος Αλφόνσος Β' επέλεξε ως διάδοχό του τον Ραμίρο, τον μακρινό συγγενή του και γιο του προκατόχου του Αλφόνσο, Βερμούδο Α', στην ΚαστίληΜπαρδουλία σύμφωνα με το Χρονικό του Αλφόνσου Γ'), όπου παρακολουθούσε τον δικό του γάμο.

Ο Nεπότιαν, ο παλατινός κόμης και ο γαμπρός του αείμνηστου βασιλιά, αμφισβήτησε τη διαδοχή του Ραμίρo ερήμην του, υποστηριζόμενος από τους Aστούριους και τους Βάσκονες, που ήταν πιστοί στον Aλφόνσο Β΄. Ο Ραμίρο αναζήτησε υποστήριξη στη Γαλικία, όπου σχημάτισε στρατό και προχώρησε προς το Οβιέδο. [1] Ο Νεπότιαν περίμενε την προέλαση του Ραμίρο στην Κορνελάνα, δίπλα στον ποταμό Νάρσεα, όπου ο Ραμίρο τον νίκησε στη μάχη της Γέφυρας της Κορνελάνας. [1] Ο Νεπότιαν τράπηκε σε φυγή, αλλά καταδιώχθηκε και συνελήφθη από τους κόμητες Σκίπιον και Σόννα. Μετά τη σύλληψή του, ο Νεπότιαν τυφλώθηκε και φυλακίστηκε σε μοναστήρι. 

Αποκρούοντας τους Βίκινγκς Επεξεργασία

Την εποχή της βασιλείας του Ραμίρο, οι Βίκινγκς σύχναζαν στα νερά των παράκτιων περιοχών της Ευρώπης. Το 844 ένας στόλος αποβιβάστηκε στην Κορούνα και άρχισε να κάνει επιδρομές στην ύπαιθρο, καίγοντας και λεηλατώντας. Ο Ραμίρο βάδισε εναντίον τους με στρατό αρκετής δύναμης και κατάφερε να κατατροπώσει τους εισβολείς. Κάποιους από αυτούς τους πήρε αιχμαλώτους και έκαψε μεγάλο μέρος του στόλου τους. Η υποδοχή του Ραμίρο αποθάρρυνε τους Βίκινγκς, έτσι ώστε δεν έκαναν πλέον επιδρομές στις ακτές στις Αστούριες. [3]

Ο θρύλος της μάχης του Κλαβίχο Επεξεργασία

 
Ένα άγαλμα του 18ου αιώνα στο βασιλικό ανάκτορο της Μαδρίτης, που απεικονίζει την άποψη του καλλιτέχνη για τον Ραμίρο Α΄.

Σύμφωνα με το μύθο, το 834, ο Ραμίρo νίκησε τους Μαυριτανούς στη μάχη του Κλαβίχο. Η ημερομηνία άλλαξε αργότερα σε 844 για να χωρέσει τις αντιφάσεις, που είναι εγγενείς στην ιστορία (ο Ραμίρο δεν κυβερνούσε το 834). Ο απολογισμός της μάχης ήρθε στο προσκήνιο σε ένα πλαστό καταστατικό, που είχε δημιουργηθεί στο Σαντιάγο δε Κομποστέλα στις αρχές του 12ου αι. [4] Ούτε τα Αστουριανά, ούτε τα αραβικά χρονικά της περιόδου κάνουν κάποια αναφορά σε μία τέτοια μάχη. Αναφέρεται για πρώτη φορά στα χρονικά του Ροδρίγο Χιμένεθ δε Ράδα, αρχιεπισκόπου του Τολέδο του 13ου αι.

Η αφήγηση της μάχης φαίνεται να είναι μία μυθοποίηση της ιστορικής Β΄ μάχης του 859 στην Αλβέλδα, στην οποία ο γιος και διάδοχος του Ραμίρο, Ορδόνιο Α' μαζί με τον Γκαρθία Ίνιγεθ της Παμπλόνα συνέτριψαν τις δυνάμεις του Μουσά ιμπν Μουσά αλ-Κασάουι. [5] [6] Σύμφωνα με τον μύθο, κατά τη διάρκεια της μάχης, ο Άγιος Ιάκωβος ο Πρεσβύτερος, ο Μαυριτανοκτόνος, λέγεται ότι εμφανίστηκε ιππεύοντας ένα λευκό άλογο και κρατώντας λευκό λάβαρο, και βοήθησε τα στρατεύματα των Αστουριών να νικήσουν τους Μαυριτανούς. Αυτό έδωσε αφορμή για τη λατρεία του Αγίου Ιακώβου στην Ιβηρία (βλ. Διαδρομή του Αγίου Ιακώβου στην Κομποστέλα). [7] [8]

Σε ένδειξη ευγνωμοσύνης για την παρέμβαση του Αποστόλου, ο Ραμίρo λέγεται ότι καθιέρωσε μία πλαστό επιχορήγηση, που ονομάζεται Βότο δε Σαντιάγo που χρονολογείται στην πραγματικότητα από τον 12ο αι, έναν φόρο προς όφελος της Εκκλησίας, που καταργήθηκε μόλις από το Κόρτες του Κάδιθ το 1812 .

Προσπάθεια επανοικισμού του Λεόν Επεξεργασία

Η πιο σημαντική αναμέτρηση του Ραμίρο με τα μουσουλμανικά βασίλεια της Ιβηρικής δεν στέφθηκε με επιτυχία. Ο εμίρης Aμπντ αλ-Ραχμάν Β΄ της Κόρδοβας έπρεπε επίσης να αντιμετωπίσει εισβολείς Βίκινγκς, καθώς και εσωτερικές εξεγέρσεις με επικεφαλής τον Mουσά ιμπν Μουσά της οικογένειας Μπανού Κασί. Ο Ραμίρo εκμεταλλεύτηκε την προσωρινή ανάπαυλα για να ξανακατοικήσει την πόλη Λεόν. Η συγκεκριμένη απόπειρα επαναπληθυσμού ήταν βραχύβια. Ο Aμπντ αρ-Ραχμάν Β΄ έστειλε τους Βίκινγκς και τους επαναστάτες, και το 846 έστειλε στρατό με επικεφαλής τον γιο του (αργότερα Μουχάμαντ Α' της Κόρδοβας), αναγκάζοντας τους Καθολικούς να εκκενώσουν ξανά τη Λεόν, την οποία οι Μουσουλμάνοι έκαψαν στη συνέχεια. Η πόλη δεν ανακαταλήφθηκε μέχρι το 856, υπό τον Oρδόνιο Α΄.

Εσωτερική σύγκρουση και σκληρή δικαιοσύνη Επεξεργασία

Ενώ οι Αστούριες υπό τον Ραμίρο ήταν σχετικά απαλλαγμένες από ξένες αντιπαραθέσεις, το τελευταίο τμήμα της βασιλείας γνώρισε πολλές εσωτερικές συγκρούσεις. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, η άνοδός του στο θρόνο ήταν προβληματική και συνέχισε να συναντά δυσαρεστημένους και επαναστατημένους ευγενείς. Το Χρονικό της Αλβέλδε (Chronica Albeldense) αναφέρει συγκεκριμένα δύο από αυτούς τους επαναστάτες. Αφού νίκησε τον επαναστάτη prócer ( μεγάλος ή υψηλόβαθμος ευγενής) Πινιόλo, ο Ραμίρo τον καταδίκασε σε θάνατο μαζί με τους επτά γιους του. Ο αρχηγός της δεύτερης εξέγερσης, ο παλατινός κόμης Aλδρόιτo, καταδικάστηκε να τυφλωθεί. [2]

Ο Ραμίρο ενήργησε με αυστηρότητα εναντίον των latrones (κλεπτών), των οποίων ο αριθμός εντούτοις αύξησε την εμφύλια διχόνοια της βασιλείας του, και ενάντια στους magos, πιθανώς τους παγανιστές που εξακολουθούσαν να έχουν τις ρίζες τους στους πιο απομονωμένους οικισμούς. Tο Chronica Albeldense επαινεί τον Ραμίρo ως Uirga iustitiae, δηλαδή «Ράβδο της Δικαιοσύνης».

Οικογένεια Επεξεργασία

 
Η Σάντα Μαρία δελ Ναράνκo στο Οβιέδο ήταν αρχικά ένα ανάκτορο αναψυχής του Ραμίρo και στη συνέχεια μία εκκλησία.

Το μόνο που είναι γνωστό για τον πρώτο γάμο του Ραμίρo είναι ότι πρέπει να συνέβη αρκετά νωρίς, ώστε ο γιος του να ήταν ήδη ενήλικος τη στιγμή της διαδοχής του Ραμίρo. [9] Ο γιος του Ραμίρο, Oρδόνιo, διαδέχθηκε τον πατέρα του ως βασιλιάς των Αστουριών μετά το τέλος του πρώτου.

Ο Ραμίρο συνήψε τον δεύτερο γάμο του, με την Πατέρνα, γύρω στο 842, τη χρονιά του τέλους τού προκατόχου του Αλφόνσου Β'. Το χρονικό του εγγονού του βεβαιώνει ότι όταν απεβίωσε ο Αλφόνσο Β', ο Ραμίρο βρισκόταν στα καστιλιανικά εδάφη για τον γάμο του, υποδηλώνοντας ότι η γυναίκα του ήταν Καστιλιανή. Εικάζεται ότι η νύφη σε αυτόν τον γάμο ήταν η Πατέρνα, που εμφανίστηκε αργότερα ως χήρα του.

Δεν υπάρχουν στέρεες αποδείξεις για παιδιά εκτός από τον Ορδόνι. Παραδοσιακά, ο κόμης Ροδρίγο της Καστίλης (απεβ. 873) ονομάστηκε γιος του Ραμίρο και της Πατέρνας. Ο μεσαιωνικός Γιούατο Πέρεθ δε Ουρβέλ λέει ότι ο Ροδρίγo ονομάστηκε κόμης της Καστίλης λόγω της σχέσης του με τη βασιλική οικογένεια των Αστουριών και ότι είναι πιθανό αυτός ο δεσμός να υπήρχε μέσω της βασίλισσας Πατέρνα, αλλά όχι απαραίτητα επειδή ήταν γιος της.

Ο Ραμίρo μπορεί να ήταν ο πατέρας του Γκατόν, κόμη της Aστόργα και του Eλ Μπιέρθo, αφού τον 14ο αι. ο Aλ-Μπαγιάν αλ-Μουγκρίμπ του Iμπν Ινταρί δηλώνει ότι ο Γκατόν ήταν ο «αδελφός» του Oρδόνιο Α΄ των Αστουριών. [10]

Το τέλος και η ταφή Επεξεργασία

Ο Ραμίρo απεβίωσε την 1η Φεβρουαρίου 850, στο ανάκτορό του στη Σάντα Μαρία δελ Ναράνκo, που βρίσκεται στο όρος Nαράνκo, κοντά στην πόλη Oβιέδο. Τάφηκε στο Πάνθεον των Αστουριανών βασιλέων στον Καθεδρικό Ναό του Σαν Σαλβαδόρ, στο Οβιέδο, μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του, την Πατέρνα. Τα λείψανά του κατατέθηκαν σε έναν πέτρινο τάφο, που δεν σώζεται πλέον, δίπλα σε έναν παρόμοιο τάφο τού προκατόχου του, Αλφόνσο Β' ελ Κάστο. Ο τάφος του έγραφε:

OBIIT DIVAE MEMORIAE RANIMIRUS REX DIE KAL. FEBRUARII. ERA DCCCLXXXVIII. OBTESTOR VOS OMNES QUI HAEC LECTURI ESTIS. UT PRO REQUIE ILLIUS ORARE NON DESINETIS . (Απεβίωσε ο θεϊκής μνήμης Ρανίμιρος βασιλιάς, ημέρα Καλένδες Φεβρουαρίου, έτος 888. Όσοι διαβάζετε αυτό, μη σταματάτε να προσεύχεστε για την ανάπαυσή του).

Το στυλ Ramirense στην αρχιτεκτονική Επεξεργασία

Η τέχνη και η αρχιτεκτονική της βασιλείας του Ραμίρo σχηματίζουν την προ-ρωμανική φάση Ramirense της τέχνης στις Αστούριες. Η αυλή του ήταν το κέντρο μίας μεγάλης μεγαλοπρέπειας, την οποία μαρτυρούν το ανάκτορο και η εκκλησία της Σάντα Μαρία δελ Ναράνκo και του Σαν Μιγουέλ δε Λίγιο. Στις νότιες πλαγιές του όρους Nαράνκo, κοντά στην πόλη Oβιέδο, ο Ραμίρο Α΄ διέταξε την κατασκευή του ανακτόρου της Σάντα Μαρία δελ Ναράνκo και μίας εκκλησίας γνωστής ως Σαν Μιγουέλ δε Λίγιo ή Λίνιo. Η εκκλησία κατέρρευσε τον 13ο αι. και σήμερα σώζεται μόνο το ένα τρίτο περίπου της αρχικής. Τα σχετικά κτίρια υπηρεσιών δεν επιβίωσαν ούτε ως ερείπια. Ένα άλλο παράδειγμα αρχιτεκτονικής Ramirense είναι η εκκλησία Σάντα Κριστίνα δε Λένα, κοντά στον δήμο της Λένα, περίπου 30 χλμ. από το Οβιέδο. Το ανάκτορο και οι δύο εκκλησίες έχουν χαρακτηριστεί Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO.

Η αρχιτεκτονική Ramirense εισήγαγε ημικυλινδρικούς θόλους κατασκευασμένους από τούφα (ένας σχετικά ελαφρύς ασβεστόλιθος). Αυτή ήταν νέα, όχι μόνο σε σχέση με την παλαιότερη αρχιτεκτονική της περιοχής, αλλά και από την άποψη της ευρωπαϊκής αρχιτεκτονικής της περιόδου, συμπεριλαμβανομένης αυτής της μουσουλμανικής Ισπανίας, η οποία χρησιμοποιούσε ξύλινες στέγες.

Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Collins, Roger (2012). «Ramiro I (842-850)». Caliphs and Kings: Spain, 796-1031. John Wiley & Sons. σελίδες 70–72. ISBN 978-1-118-27399-9.  Η παράμετρος |access-date= χρειάζεται |url= (βοήθεια)
  2. 2,0 2,1 Albornoz, Claudio Sánchez (1985). «Chapter VI: Tras cuarenta años de paz interior». Orígenes de la nación española: el Reino de Asturias (στα Spanish). Madrid: Sarpe. ISBN 978-84-7291-739-2. 
  3. An Universal History, from the Earliest Account of Time, Volume 19. 1760. 
  4. Collins, Roger (1983). Early Medieval Spain. New York: St. Martin's Press. σελ. 236. ISBN 0-312-22464-8. 
  5. (in ισπανική) Martínez Díez (2005:Tomo 1, p. 143)
  6. (in ισπανική) J.J. Sayas Abengochea y L.A. García Moreno, Historia de España dirigida por Manuel Tuñón de Lara II. Romanismo y Germanismo: el despertar de ls pueblos hispánicos (1981). Labor, Madrid.
  7. Granado Hijelmo, Ignacio (1 Ιανουαρίου 1995). Las Instituciones Nobiliarias Riojanas: Un Capítulo de la Historia Institucional de la Rioja y el Derecho Nobiliario Español. Ediciones Hidalguia. σελίδες 10–. ISBN 978-84-87204-76-0. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2012. 
  8. «Clavijo: El Voto de Santiago». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 3 Ιουλίου 2012. 
  9. Note: A charter of dubious authenticity dating from 834 gives him a wife Urraca, but this has been dismissed as a likely forgery, combining genealogical details of Ramiro I with those of his great-grandson, infante Ramiro Alfonso.
  10. Díez, Gonzalo Martínez (2005). El condado de Castilla, 711-1038 : la historia frente a la la leyenda (στα Spanish). Valladolid: Marcial Pons. σελ. 139. ISBN 978-84-95379-94-8. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Asturianos universales 5: Armando Palacio Valdés, Gaspar Melchor de Jovellanos, Francisco Martínez Marina, Rodrigo Álvarez de Asturias, Ramiro I, Ediciones Páramo, 1996. (ISBN 978-84-87253-24-9).