Ρουτζέρο Τζοβαννέλλι
Ο Ρουτζέρο Τζοβαννέλλι (Ruggiero Giovannelli, περ. 1560 – 7 Ιανουαρίου 1625) ήταν Ιταλός συνθέτης της ύστερης αναγεννησιακής και της πρώιμης μπαρόκ μουσικής, μέλος της ρωμαϊκής σχολής. Διαδέχθηκε τον πολύ σημαντικό συνθέτη Παλεστρίνα στη θέση του αρχιμουσικού στη Βασιλική του Αγίου Πέτρου.
| Ρουτζέρο Τζοβαννέλλι | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Ruggiero Giovannelli (Ιταλικά) |
| Γέννηση | 1560[1][2][3] Βελλέτρι |
| Θάνατος | 7 Ιανουαρίου 1625[2][3] Ρώμη |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | συνθέτης[4] |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφικά στοιχεία Επεξεργασία
Ο Τζοβαννέλλι γεννήθηκε στο Βελλέτρι, κοντά στη Ρώμη. Ο ισχυρισμός ότι υπήρξε μαθητής του Παλεστρίνα δεν υποστηρίζεται από κάποιο γραπτό ντοκουμέντο, αν και οι ομοιότητες στο ύφος της μουσικής των δύο, καθώς και η προφανής σύνδεση των σταδιοδρομιών τους, καθιστούν αυτή την υπόθεση αρκετά λογική. Λίγα είναι γνωστά σχετικώς με τη ζωή του Τζοβαννέλλι μέχρι το 1583, έτος κατά το οποίο διορίσθηκε maestro di cappella (διευθυντής της χορωδίας) στον ναό του Σαν Λουίτζι ντέι Φραντσέζι στη Ρώμη, μια θέση την οποία διετήρησε μέχρι το 1591, οπότε ανέλαβε θέση στο Γερμανικό Κολέγιο (Collegio Germanico).[5] Επιπλέον των θέσεων αυτών, ήταν maestro di cappella στο ιδιωτικό παρεκκλήσιο του Δούκα Ιωάννη Αγγέλου του Αλταέμπς. Επίσης τραγουδούσε ο ίδιος και υπηρέτησε σε διάφορες διοικητικές θέσεις.
Ο σημαντικότερος διορισμός του Τζοβαννέλλι ήταν στη θέση του Παλεστρίνα ως maestro di cappella στη χορωδία του Αγίου Πέτρου (γνωστή και ως «Παπική Χορωδία» ή Cappella Giulia), που έγινε στις 12 Μαρτίου 1594. Ο Τζοβαννέλλι κατείχε αυτή τη θέση μέχρι το 1599, όταν διορίσθηκε ως αοιδός στη χορωδία της Καπέλα Σιστίνα και το 1614 ως διευθυντής της, μέχρι τη συνταξιοδότησή του το 1624. Τάφηκε στον Ναό της Αγίας Μάρθας.
Μουσική και επιδράσεις Επεξεργασία
Ο Τζοβαννέλλι είναι γνωστός κυρίως για την εκκλησιαστική μουσική του, για το μεγαλύτερο μέρος της οποίες σώζονται τα αρχικά χειρόγραφα-παρτιτούρες.[6] Η θρησκευτική μουσική του, όπως και αυτή των περισσότερων συνθετών της ρωμαϊκής σχολής, είναι συντηρητική και το μεγαλύτερο μέρος της στο πρώτο μισό της σταδιοδρομίας του είναι στο ύφος του Παλεστρίνα. Ωστόσο, μετά το 1600 ο Τζοβαννέλλι πειραματίσθηκε με κάποιες από τις υφολογικές καινοτομίες που καθόρισαν την απαρχή της μουσικής μπαρόκ, όπως είναι η αρχή του concertato με το μπάσο κοντίνουο. Η παραγωγή του στην εκκλησιαστική μουσική μειώθηκε εντυπωσιακά στην τελευταία περίοδο και τουλάχιστον ένας μελετητής του[7] έχει υποστηρίξει ότι αυτό οφειλόταν στο ότι δεν αισθανόταν άνετα με το νέο ύφος.
Συνέθεσε Θείες Λειτουργίες και μοτέτα, κάποια από τα οποία είναι γραμμένα ακόμα και για 12 φωνές και συχνά χρησιμοποιούν τεχνικές της αντιφωνίας.
Από την άλλη, για συνθέτης της ρωμαϊκής σχολής και ιερέας, ο Τζοβαννέλλι συνέθεσε εκπληκτική ποσότητα μη θρησκευτικής μουσικής, κυρίως μαδριγάλια και καντσονέτες, μερικές από τις οποίες σε ένα ελαφρό ύφος επηρεασμένο είτε γενικότερα από πρότυπα της βόρειας Ιταλίας, είτε ειδικότερα από τον Λούκα Μαρέντσιο, ο οποίος είχε ζήσει στη Ρώμη. Ο Τζοβαννέλλι εξέδωσε τρία βιβλία μουσικής μαδριγαλίων για 5 φωνές και δύο ακόμα για 4 φωνές, καθώς και πάρα πολλά άλλα μη θρησκευτικά άσματα, τα οποία δεν συγκεντώθηκαν ποτέ σε εκδόσεις. Τα περισσότερα έχουν χρονολογηθεί μεταξύ του 1580 και του 1600.
Η μουσική του Τζοβαννέλλι ανατυπώθηκε ευρύτατα, τόσο στην Ιταλία όσο και σε άλλα μέρη, κάτι που φανερώνει την ευρεία δημοφιλία της.
Μερική εργογραφία Επεξεργασία
Εκδοθέντα έργα Επεξεργασία
Οι πηγές δεν είναι πλήρεις και διαφέρουν ως προς τα εκδοθέντα έργα του Τζοβαννέλλι. Φαίνεται ότι υπάρχουν τουλάχιστον τρεις τόμοι (με 5 «βιβλία» ο καθένας) με μοτέτα και τριμερείς καντσονέτες (1592). Επιπλέον:
- Villanelle a 3 voci (1593)
- Θείες Λειτουργίες (1593)
- Μοτέτα (1594)
- Μαδριγάλια (Il primo libro de madrigali, 1586)[8]
- Il secondo libro de madrigali (1593)
- Βιβλία τρία μαδριγαλίων για πέντε φωνές (Terzo libro de madrigali a cinque voci, 1599)[9]
- Vilanelle a 5 voci (1608)
- Επιπλέον Λειτουργίες, μοτέτα και ψαλμοί υπάρχουν σε χειρόγραφα στη Βιβλιοθήκη του Βατικανού. Μεταξύ τους ένα Miserere για 4 και 8 φωνές, όπως και μια Θ. Λειτουργία για 8 φωνές.
- Μαδριγάλια υπάρχουν και στις συλλογές των Scotto και Phalesisu, ενώ μοτέτα και ψαλμοί στις συλλογές των Fabio Constantini και Proske.[10]
Διάφορα άλλα Επεξεργασία
- 3 μοτέτα για ίσες φωνές
- Carmina Sacra: 17 μοτέτα για 3 equal voices
- La Terra, che dal fondo
- O Fortunata Rosa
- Tu nascesti
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 122122275. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2015.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb13894495d. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w6m05m8b. Ανακτήθηκε στις 9 Οκτωβρίου 2017.
- ↑ (Γαλλικά, Ολλανδικά, Αγγλικά, Γερμανικά, Ιταλικά, Ισπανικά) Musicalics. 79720. Ανακτήθηκε στις 5 Απριλίου 2022.
- ↑ Allmusic, Keith Johnson
- ↑ [1]
- ↑ Deford: The New Grove Dictionary of Music and Musicians
- ↑ [2]
- ↑ Haydn's Universal Index of Biography from the Creation to the Present Time, Joseph Haydn, James Bertrand Payne, Benjamin Vincent, E. Moxon, 1868 (Google Books)
- ↑ Cyclopedia of Music and Musicians των John Denison Champlin & William Foster Apthorp, C. Scribners's sons, 1899 (Google Books)
Πηγές και βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Dedford, Ruth I. (1980). «Ruggiero Giovannelli». The New Grove Dictionary of Music and Musicians. Λονδίνο: Macmillan Publishers. ISBN 1-56159-174-2.
- Reese, Gustave (1954). Music in the Renaissance
. Νέα Υόρκη: W.W. Norton & Co. ISBN 0-393-09530-4.
