Ρώσοι στην Εσθονία

Ο πληθυσμός των Ρώσων στην Εσθονία υπολογίζεται σε 320.000, οι περισσότεροι από τους οποίους ζουν σε αστικές περιοχές της Επαρχίας Χάργιου και της Επαρχίας Ίντα-Βίρου. Στη χώρα υπάρχει μια παρουσία αιώνων Ρώσων Παλαιών Πιστών, κατά μήκος της λίμνης Πέιπους.

Κατανομή της ρωσικής γλώσσας στην Εσθονία, σύμφωνα με τα στοιχεία από την εσθονική απογραφή του 2000.

Παρούσα κατάσταση

Σήμερα, οι περισσότεροι Ρώσοι ζουν στο Τάλιν και στις μεγάλες βορειοανατολικές πόλεις Νάρβα, Κότλα-Γιάρβε, Γιόχβι και Σίλαμαε. Οι αγροτικές περιοχές της χώρας κατοικούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από εθνικά Εσθονούς, εκτός από τις ακτές της λίμνης Πέιπους, η οποία έχει μακρά ιστορία ρωσικών κοινοτήτων παλαιών πιστών. Το 2011 ο καθηγητής κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Τάρτου Μάριου Λαουριστίν διαπίστωσε ότι το 21% αυτών είχε αφομοιωθεί, το 28% είχε μερικώς αφομοιωθεί και το 51% ήταν μη αφομοιωμένο.

Υπάρχουν προσπάθειες της κυβέρνησης της Εσθονίας να βελτιωθούν οι σχέσεις της με τη ρωσική κοινότητα, με τον πρωθυπουργό Γιούρι Ράτας να μαθαίνει ρωσικά για να επικοινωνεί καλύτερα με τους πολίτες αυτούς. Η νεότερη γενιά ρωσόφωνων είναι περισσότερο ενοποιημένη με την υπόλοιπη χώρα, με μέτρα όπως η ένταξη στο στρατό και η βελτίωση των δεξιοτήτων τους στην εσθονική γλώσσα.

Υπηκοότητα

Η αποκατασταθείσα δημοκρατία αναγνώρισε την εσθονική υπηκοότητα μόνο για τους πολίτες ή τους απογόνους τους που διέμεναν στη χώρα πριν σοβιετική εισβολή του 1940 (συμπεριλαμβανομένων Ρώσων κατοίκων από παλαιότερες εισροές, όπως στις ακτές της λίμνης Πέιπους και οι 10.000 κάτοικοι της Επαρχίας Πετσέρι) και όχι σε όλους τους κατοίκους της χώρας που διέμεναν σε αυτήν κατά την σοβιετική περίοδο. Ο νόμος περί υπηκοότητας απαιτεί τις ακόλουθες προϋποθέσεις για την πολιτογράφηση των ανθρώπων που έφθασαν στη χώρα μετά το 1940, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Ρώσοι: γνώση της εσθονικής γλώσσας, του συντάγματος και υπόσχεση πίστης προς την Εσθονία. Η κυβέρνηση προσφέρει δωρεάν μαθήματα προετοιμασίας για την εξέταση του συντάγματος και του νόμου περί υπηκοότητας, ενώ επιστρέφει μέχρι και 380 ευρώ για γλωσσικές σπουδές.

Σύμφωνα με το νόμο, οι κάτοικοι χωρίς ιθαγένεια δεν μπορούν να εκλέξουν το εθνικό κοινοβούλιο, ούτε να συμμετέχουν στις ευρωεκλογές, αλλά έχουν δικαίωμα ψήφου τις δημοτικές εκλογές. Στις 2 Ιουλίου 2010 το 84,1% των κατοίκων της Εσθονίας ήταν υπήκοοι της Εσθονίας, το 8,6% ήταν πολίτες άλλων χωρών (κυρίως της Ρωσίας) και το 7,3% ήταν με κάποια άλλη ιθαγένεια.

Από το 1992 έως το 2007 περίπου 147.000 άτομα απέκτησαν την εσθονική ή τη ρωσική υπηκοότητα, ή έφυγαν από τη χώρα, μειώνοντας το ποσοστό των απάτριδων από το 32% στο περίπου 8%. Σύμφωνα με έκθεση της Διεθνούς Αμνηστίας για το 2015, περίπου το 6,8% του πληθυσμού της Εσθονίας δεν είναι υπήκοοι της χώρας.

Το 2015 μια τροποποίηση τη νομοθεσίας, έδωσε την δυνατότητα χορήγησης της εσθονικής υπηκοότητας σε παιδιά ατόμων που διέμεναν στην Εσθονία για τουλάχιστον πέντε χρόνια.

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και Εσθονική ΣΣΔ

Η πλειοψηφία του προπολεμικού ρωσικού πληθυσμού ζούσε σε παραμεθόριες περιοχές που προσαρτήθηκαν από τη Ρωσική ΣΟΣΔ το 1944.

Μετά την Κατάληψη και προσάρτηση των κρατών της Βαλτικής από τη Σοβιετική Ένωση το 1940, ακολουθήθηκε η καταστολή Εσθονών. Σύμφωνα με τον Σεργκέι Ισάκοφ, σχεδόν όλες οι κοινωνίες, εφημερίδες, οργανώσεις των εθνοτικών Εσθονών έκλεισαν το 1940 και οι ακτιβιστές διώχθηκαν. Η χώρα παρέμεινε προσαρτημένη στη Σοβιετική Ένωση μέχρι το 1991, εκτός από την περίοδο της Ναζιστικής κατοχής μεταξύ του 1941 και 1944. Κατά την εποχή της Σοβιετικής κατοχής, η Σοβιετική κυβέρνηση διατήρησε ένα πρόγραμμα για την αντικατάσταση των γηγενών Εσθονών με μετανάστες από τη Σοβιετική Ένωση. Κατά τη διάρκεια της βίαιης μεταφοράς πληθυσμών, χιλιάδες Εσθονοί πολίτες εκτοπίστηκαν στο εσωτερικό της Ρωσίας (κυρίως στη Σιβηρία) και τεράστιοι αριθμοί ρωσόφωνων Σοβιετικών ενθαρρύνθηκαν να εγκατασταθούν στην Εσθονία. Στις επαρχίες Ίντα-Βίρου και Χάργιου, πόλεις όπως το Παλντίσκι, το Σίλαμαε και η Νάρβα υπέστησαν εθνοκάθαρση και ο γηγενής εσθονικός πληθυσμός αντικαταστάθηκε από Ρώσους αποίκους. Ως αποτέλεσμα της Σοβιετικής κατοχής, οι Ρώσοι στην Εσθονία αυξήθηκαν από περίπου 23.000 άτομα το 1945 σε 475.000 το 1991, ενώ ο συνολικός Σλαβικός πληθυσμός έφτανε τα 551.000 (35% του συνολικού πληθυσμού) στο αποκορύφωμά της σλαβικής παρουσίας στην ΕΣΣΔ επί Σοβιετικής εποχής. Σήμερα αποτελούν σημαντική μειονότητα. Το 1939 οι εθνοτικοί Ρώσοι αποτελούσαν το 8% του πληθυσμού, ωστόσο, μετά την προσάρτηση 2.000 τ.χλμ. από την Ρωσική ΣΟΣΔ τον Ιανουάριο του 1945, συμπεριλαμβανομένου του Ιβάνγκοροντ (τότε ήταν ανατολικό προάστιο της Νάρβα) και της κομητείας Πετσέρι. Η Εσθονία έχασε σχεδόν όλους τους Ρώσους που ζούσαν εντός των προπολεμικών ορίων της. Περίπου 20.000 Ρώσοι παρέμειναν στην Εσθονία, κυρίως μέλη της κοινότητας των Παλαιών Πιστών.

Οι περισσότεροι Ρώσοι στην Εσθονία είναι οι πρόσφατοι μετανάστες και οι απόγονοι τους, οι οποίοι εγκαταστάθηκαν κατά τη διάρκεια της Σοβιετικής κατοχής μεταξύ 1945 και 1991. Σύμφωνα με τους όρους του Συμφώνου Μολότοφ–Ρίμπεντροπ του 1939 η Σοβιετική Ένωση κατέλαβε και προσάρτησε τα Κράτη της Βαλτικής, το 1940. Οι αρχές πραγματοποίησαν καταστολή ενάντια σε πολλούς Ρώσους ακτιβιστές και Λευκούς πρόσφυγες στην Εσθονία. Πολλοί Ρώσοι συνελήφθησαν και εκτελέστηκαν από διαφορετικά Σοβιετικού πολεμικά δικαστήρια το 1940-1941. Αφού η Γερμανία επιτέθηκε στη Σοβιετική Ένωση το 1941, οι χώρες της Βαλτικής γρήγορα έπεσαν κάτω από γερμανικό έλεγχο. Πολλοί Ρώσοι, ειδικά μέλη του Κομμουνιστικού κόμματος που είχαν φτάσει στην περιοχή με την αρχική κατοχή και προσάρτηση, υποχώρησαν. Οι Ρώσοι αιχμάλωτοι των Γερμανών βασανίστηκαν σκληρά και πολλοί εκτελέστηκαν.

Μετά τον πόλεμο, η πόλη της Νάρβα (οι Γερμανοί κάτοικοι είχαν απελαθεί στο τέλος του πολέμου, τον χειμώνα του 1944-45) εθνοκαθάρθηκε και αντικαταστάθηκε με εργαζόμενους από τη δυτική Ρωσία, τη Λευκορωσία και την Ουκρανία. Το 1989, οι εθνοτικοί Ρώσοι αποτελούσαν το 30.3% του πληθυσμού της Εσθονίας.

Κατά τη διάρκεια της Επανάστασης του Τραγουδιού, του Διακινήματος, του Διεθνούς Κινήματος των Εργαζομένων της ΕσΣΣΔ, οργάνωσαν την αυτόχθονη ρωσική αντίσταση στο κίνημα ανεξαρτησίας και φιλοδοξούσαν να αντιπροσωπεύσουν τους εθνοτικούς Ρώσους και άλλους Ρωσόφωνους στην Εσθονία.