Βικιπαίδεια

Στρατόπεδο συγκέντρωσης Ποτουλίτσε

Συντεταγμένες: 53°7′29.78″N 17°41′13.67″E / 53.1249389°N 17.6871306°E / 53.1249389; 17.6871306

Το στρατόπεδο συγκέντρωσης Ποτουλίτσε (γερμανικά: UWZ Lager Lebrechtsdorf– Potulitz, πολωνικά: Niemiecki obóz przesiedleńczy w Potulicach) δημιουργήθηκε από τη Ναζιστική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου στο Ποτουλίτσε, στο έδαφος της κατεχόμενης Πολωνίας. Μέχρι την άνοιξη του 1941 ήταν ένα υποστρατόπεδο του στρατοπέδου συγκέντρωσης Στούτχοφ. Τον Ιανουάριο του 1942 το Ποτουλίτσε έγινε πλήρως ανεξάρτητο. Εκτιμάται ότι συνολικά 25.000 κρατούμενοι πέρασαν από το στρατόπεδο κατά τη λειτουργία του πριν από το τέλος του 1944. Έγινε αξιοσημείωτο επίσης ως κέντρο κράτησης για παιδιά Πολωνών που υπέστησαν το ναζιστικό πείραμα της αναγκαστικής γερμανοποίησης.[1]

Στρατόπεδο συγκέντρωσης Ποτουλίτσε
Χάρτης του UWZ Lebrechtsdorf-Potulitz μετά την επέκταση. Το Hansen Schneidemuehl στα αριστερά, χωρίζεται από φράχτη με συρματόπλεγμα από τους έξι στρατώνες όπου επισκευάζονται τα φτερά των πολεμικών αεροσκαφών Bf 109 και Bf 110 (Μουσείο του Ποτουλίτσε)
Ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης Ποτουλίτσε στην κατεχόμενη Πολωνία. Ταξιαρχία εργασίας, εικονιζόμενη
Επιχείρηση
Περίοδος1 Φεβρουαρίου 1941 - 21 Ιανουαρίου 1945 [1]
ΦυλακισμένοιΕκδιωγμένοι από την Πομερανία, καταναγκαστική εργασία: 11.188 φυλακισμένοι στις 21 Ιανουαρίου 1945, επίσημα

Απαρχές Επεξεργασία

Αρχικά το στρατόπεδο Ποτουλίτσε ήταν ένα από τα πολυάριθμα σημεία διέλευσης για τους Πολωνούς που εκδιώχθηκαν από τις γερμανικές αρχές από τα εδάφη της δυτικής Πολωνίας που προσαρτήθηκαν στο νεοσυσταθέν Ράιχσγκαου Ντάντζιχ-Δυτικής Πρωσίας.[2] Η βίαιη εκτόπιση Πολωνών υπηκόων γνωστή ως Lebensraum, προοριζόταν να δημιουργήσει χώρο για τους Γερμανούς αποίκους (τους Volksdeutsche) που μεταφέρθηκαν βάσει της πολιτικής Heim ins Reich από όλη την Ανατολική Ευρώπη. Η εγκατάσταση επεκτάθηκε γρήγορα για να συμπεριλάβει ένα υποστρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας του κοντινού στρατοπέδου συγκέντρωσης Στούτχοφ, παρέχοντας δωρεάν εργατικό δυναμικό για το μηχανοστάσιο Hansen Schneidemühl που ιδρύθηκε στις εγκαταστάσεις.[1][3]

Το στρατόπεδο χρησίμευσε ως χώρος κράτησης παιδιών Πολωνών, όπου από τους 1.296 ανθρώπους που πέθαναν εκεί, 767 θύματα ήταν ανήλικοι. Το 1943 δημιουργήθηκε μια ειδική μονάδα στο στρατόπεδο ειδικά για παιδιά και το όνομα «Ostjugendbewahrlager Potulitz» ή «Lebrechtsdorf» άρχισε να εμφανίζεται στα γερμανικά έγγραφα. Οι ρατσιστικές θεωρίες και μια πολιτική γερμανοποίησης που επιδίωκαν τη γερμανοποίηση παιδιών που δοκιμάστηκαν για φυλετική καθαρότητα των υποτιθέμενων Αρίων φυλετικών χαρακτηριστικών οδήγησαν σε οργανωμένες απαγωγές από Γερμανούς αξιωματούχους στην κατεχόμενη Πολωνία. Τα παιδιά από το στρατόπεδο τοποθετήθηκαν εκεί ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής. Εάν τα τεστ ήταν θετικά και πίστευαν ότι το παιδί είχε χάσει συναισθηματική επαφή με τους γονείς του, τότε θα μπορούσε να σταλεί σε γερμανικές οικογένειες για γερμανοποίηση. Αυτή η επιχείρηση οργανώθηκε από το Rasse und Siedlungshauptamt (Γραφείο Φυλής και Αποίκησης) της Σούτσσταφφελ.

Επισήμως ορίστηκε ως στρατόπεδο εργασίας, όμως το στρατόπεδο δεν ελεγχόταν από τις αρχές του στρατοπέδου συγκέντρωσης. Ωστόσο, οι συνθήκες σε αυτό ήταν συγκρίσιμες με εκείνες στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Στούτχοφ.

Καταναγκαστική εργασία και τιμωρία Επεξεργασία

 
Ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης στην κατεχόμενη Πολωνία (εργοστάσια θανάτου με σημειωμένα με κρανία). Το Ποτουλίτσε στην άκρη άνω αριστερά

Ως μέρος του στρατοπέδου, τα παιδιά αναγκάστηκαν να κάνουν καταναγκαστική εργασία. Τα παιδιά που έφταναν δεκατριών ετών στάλθηκαν να εργαστούν έξω από το στρατόπεδο, ακόμη και σε νυχτερινές βάρδιες. Υπό την επίβλεψη του κάπο συνήθως χρησιμοποιούνταν για τη μεταφορά οικοδομικών υλικών ή πετρών ή για τη φόρτωση κάρβουνου, ξύλου και πατάτας στο σιδηροδρομικό σταθμό. Παιδιά άνω των έξι ετών αναγκάστηκαν να εργαστούν μέσα στο στρατόπεδο. Η αποτυχία να εργαστούν σύμφωνα με τις διαταγές ή ακόμη και οι μικρές πράξεις ανυπακοής αντιμετωπίζονταν με βάναυσες τιμωρίες. Για παράδειγμα, όταν τα παιδιά που είχαν υποσιτιστεί στάλθηκαν να μαζέψουν μούρα, μετά τη δουλειά έπρεπε να δείξουν το στόμα τους. Εάν κάποιο παιδί είχε σημάδια κατανάλωσης μούρων, θα δεχόταν άμεσα χτυπήματα με ένα βαρύ μαστίγιο που χρησιμοποιούνταν για ταύρους. Άλλες τιμωρίες, όπως η στάση στη βροχή ή σε κουκουνάρια, ήταν επίσης συνηθισμένες. Ανεξάρτητα από την εποχή της χρονιάς, όλα τα παιδιά αναγκάστηκαν να σταθούν για ώρες σε προσκλητήρια παρουσίας με τα εσώρουχά τους και συχνά χωρίς παπούτσια.

Ένα παιδί ανακάλεσε το μαρτύριο του στο στρατόπεδο: «Από την πείνα, μαζί με τον εξάχρονο φίλο μου αποφάσισα να πάρω δύο ή τρεις πατάτες, τις οποίες θέλαμε να ψήσουμε σε φούρνο. Αυτό το είδαν κάποιοι Γερμανοί έξω από τη φρουρά, που μας κυνηγούσαν. Αφού πήραν τις πατάτες από εμάς, μεταφερθήκαμε στο φυλάκιο και εκεί οι Γερμανοί μας ξυλοκόπησαν άγρια. Μας χτύπησαν με δερμάτινα μαστίγια και κατά τη διάρκεια αυτού του ξυλοδαρμού λιποθύμησα. Απέκτησα ξανά συνείδηση ως αποτέλεσμα ενός τεράστιου πόνου που ένιωσα. Συνειδητοποίησα ότι οι Γερμανοί με κρατούν σταθερό και ένας από αυτούς έκανε μία τρύπα στο πόδι μου με μια θερμαινόμενη σιδερένια ράβδο. Άρχισα να ουρλιάζω και να λιποθύμησα ξανά».

Τα παιδιά χτυπήθηκαν επίσης στο πρόσωπο με μπαστούνια, φυλακίστηκαν σε αποθήκη που ήταν γεμάτη με νερό μέχρι τα γόνατά τους ή στερήθηκαν το φαγητό για μέρες. Το θέαμα των ετοιμοθάνατων κρατουμένων που δεν μπορούσαν να αποτρέψουν τους αρουραίους να τους επιτεθούν ήταν επίσης μια τραυματική εμπειρία για πολλούς. Οι Γερμανοί φρουροί συμμετείχαν επίσης σε ψυχολογικά βασανιστήρια. Για παράδειγμα, τα λιμοκτονούντα παιδιά τοποθετήθηκαν κοντά σε τραπέζια στα οποία τοποθετήθηκαν ψωμί, λάχανο και δημητριακά και οι φρουροί τραβούσαν φωτογραφίες της σκηνής, μετά τις οποίες το φαγητό απομακρυνόταν από τα παιδιά. Το στρατόπεδο χρησιμοποιήθηκε επίσης για ακούσιες αιμοδοσίες από μικρά παιδιά. Υπήρχαν παιδιά που γεννήθηκαν στο στρατόπεδο. Αυτά τα βρέφη αντιμετώπισαν σκληρή μοίρα καθώς οι εξαντλημένες μητέρες τους δεν μπόρεσαν να τα ταΐσουν και οι μερίδες φαγητού ήταν πάντα ελλιπείς. Ως αποτέλεσμα, τα βρέφη που γεννήθηκαν στο στρατόπεδο ζύγιζαν περίπου 1 κιλό και πέθαιναν μετά από μερικές εβδομάδες.

Αυξημένη βαρβαρότητα στο στρατόπεδο Επεξεργασία

Καθώς ο πόλεμος συνεχίστηκε, οι συνθήκες στο στρατόπεδο έγιναν ακόμη πιο βάναυσες και σκληρές και εισήχθησαν κυρώσεις όπως η στάση σε σπασμένα γυαλιά. Το 1943 έφτασε μια μεταφορά 543 παιδιών από τις περιοχές Σμολένσκ και Βίτσεμπσκ. Μερικά από τα παιδιά αντιμετωπίστηκαν ως κανονικοί κρατούμενοι, ακόμη και όταν ήταν τόσο μκρά όσο δύο ετών. Καθώς τα παιδιά ήταν άρρωστα από τυφοειδή πυρετό, οι Γερμανοί τα τοποθέτησαν σε ξεχωριστούς στρατώνες πρωτόγονης κατάστασης που χωρίζονταν με συρματοπλέγματα. Το 1944 οι συνθήκες στο στρατόπεδο έφτασαν στην πιο βάναυσή τους φάση. Τα παιδιά ονομάζονταν τακτικά «παιδιά ληστών», ξυλοκοπήθηκαν και κλωτσήθηκαν από το προσωπικό του στρατοπέδου και αναγκάστηκαν να σκάψουν χαρακώματα. Τα περισσότερα από τα παιδιά είχαν αρρωστήσει και πολλά πέθαναν από εξάντληση, κακομεταχείριση, πείνα ή ασθένεια. Τα μεγαλύτερα παιδιά φρόντιζαν τα βρέφη. Υπάρχουν επίσης δηλώσεις μαρτύρων σχετικά με τη σκόπιμη δολοφονία παιδιών στο στρατόπεδο. Ένας μάρτυρας περιέγραψε λεπτομερώς πώς είδε τρία παιδιά ηλικίας περίπου 7 ετών να πνίγονται από Γερμανούς κοντά στο στρατόπεδο. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Γερμανοί έριξαν πρώτα τα παιδιά σε ένα κανάλι νερού και στη συνέχεια τους πέταξαν τούβλα, βλέποντάς τα με ικανοποίηση.

Αποτίμηση Επεξεργασία

Από τις πράξεις που αναφέρονται ως γενοκτονία από τη Σύμβαση για την Πρόληψη και την Τιμωρία του Εγκλήματος της Γενοκτονίας, η οποία εγκρίθηκε από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών τον Δεκέμβριο του 1948, σχεδόν όλες εφαρμόστηκαν στο στρατόπεδο του Ποτουλίτσε. Η μόνη εξαίρεση ήταν η πράξη σχετικά με την πρόληψη των γεννήσεων μεταξύ των μελών της ομάδας που υπόκεινταν σε γενοκτονία. Ο αριθμός των παιδιών που απήχθησαν από τις γερμανικές αρχές κατά τη διάρκεια της κατοχής τους στην Πολωνία στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο για να γερμανοποιηθούν[4] κυμαίνεται από πάνω από 20.000 (Χάινεμαν) έως 200.000 (πολωνική κυβέρνηση).[5][6] Εκτιμάται ότι τουλάχιστον 10.000 από αυτά δολοφονήθηκαν ως αιχμάλωτοι και μόνο το 10-15% επέστρεψε στις οικογένειές τους μετά τον πόλεμο.[7] Παρ' όλο που το στρατόπεδο καταχωρήθηκε επίσημα ως στρατόπεδο διέλευσης, μετά τον πόλεμο, κατόπιν αιτήματος των θυμάτων του, τη δεκαετία του 1990 επαναταξινομήθηκε ως στρατόπεδο συγκέντρωσης, με το Πολωνικό Ινστιτούτο Εθνικής Μνήμης να παίρνει τη θέση ότι οι συνθήκες δεν το έκαναν να διαφέρει από εκείνες στα κανονικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.[8] Η απόφαση ήταν σημαντική για το καθεστώς της αποζημίωσης που κατέβαλε η Γερμανία μετά τον πόλεμο στα θύματα της γερμανικής καταστολής στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Χρήση του στρατοπέδου μετά το 1945 Επεξεργασία

Μετά τον Β΄΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο χώρος του στρατοπέδου χρησιμοποιήθηκε ως κέντρο κράτησης από τις πολωνικές κομμουνιστικές αρχές,[9] κυρίως για «εθνοτικούς Γερμανούς» της Deutsche Volksliste, συμπεριλαμβανομένων εποίκων και περίπου 180 αιχμαλώτων πολέμου, καθώς και για αντικομμουνιστές Πολωνούς από τον Εσωτερικό Στρατό και τις Εθνικές Ένοπλες Δυνάμεις. Μετονομάστηκε ως κεντρικό στρατόπεδο εργασίας στο Ποτουλίτσε υπό τη διεύθυνση του σταλινικού Υπουργείου Δημόσιας Ασφάλειας και το στρατόπεδο διαχειρίστηκε εργαστήρια και αγροκτήματα με συνολική έκταση 1.174,60 εκταρίων. Σύμφωνα με τα αρχεία του Τμήματος Σωφρονισμού του Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας, περίπου 2.915 Γερμανοί πέθαναν εκεί πριν από το τέλος του 1949, κυρίως ως αποτέλεσμα των επιδημιών τύφου και δυσεντερίας.[10][11] Σύμφωνα με γερμανικές πηγές, περίπου 3.500 εθνοτικοί Γερμανοί πέθαναν στο στρατόπεδο κατά τα έτη 1945 έως 1950.[12][13]

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 «Potulice». Zabytki i ciekawe obiekty w Bydgoszczy i okolicy (στα Πολωνικά). Bydgoskie Stowarzyszenie Miłośników Zabytków "BUNKIER". Οκτώβριος 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2012. 
  2. ↑ Πολωνοί, θύματα της ναζιστικής εποχής. Holocaust-TRC.org.
  3. ↑ Μάριαν Τσεμπιατόφσκι. «Wywózki do obozu w Potulicach» (στα Πολωνικά). Fundacja NAJI GOCHE; Magazyn regionalny. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2012. 
  4. ↑ Hitler's War; Hitler's Plans for Eastern Europe
  5. ↑ A. Ντιρκ Μόζες, Genocide and Settler Society: Frontier Violence and Stolen Indigenous Children in Australian History
  6. ↑ A. Ντιρκ Μόζες, Genocide and Settler Society (Google Print, p.260) Berghahn Books, 2004.
  7. ↑ «Dzieciństwo zabrała wojna > Newsroom - Roztocze Online - informacje regionalne - Zamość, Biłgoraj, Hrubieszów, Lubaczów,Tomaszów Lubelski, Lubaczów - Roztocze OnLine». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Μαρτίου 2006. 
  8. ↑ «Byli więźniowie hitlerowskiego obozu Potulice nie mogą się starać o przyznanie im renty inwalidzkiej». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2012. . PAP (Polska Agencja Prasowa).
  9. ↑ «KentBio.html». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Αυγούστου 2008. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2021. 
  10. ↑ «Potulice». Miesięcznik Forum Penitencjarne (μηνιαίο) (στα Πολωνικά). Centralny Zarząd Służby Więziennej, Ministerstwo Sprawiedliwości. 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (Wayback Machine capture) στις 23 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 26 Ιουλίου 2012. 
  11. ↑ Γ. Μπέκερ· Β. Στανκόφσκι (2009). «Centralny Obóz Pracy w Potulicach (1945 – 1949)» (στα Πολωνικά). Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego / Departament Edukacji, Sportu i Turystyki. σελίδες 1 of 3. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF direct download, 942 KB) στις 30 Οκτωβρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2012. 
  12. ↑ «TRANSODRA 18: Polnische Beschäftigung mit den Lagern für Deutsche nach 1945». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2021. 
  13. ↑ Rache ist eine Krankheit: Im Lager Potulice litten zuerst Polen, nach 1945 Deutsche. Am 5. September wird zum erstenmal der deutschen Opfer gedacht. Das ist das Verdienst eines Deutschen - und eines Polen | Nachrichten auf ZEIT online

Πηγές Επεξεργασία

  • Δελτίο του ΙΕΜ της Πολωνίας, Τεύχος 12-1 (Δεκέμβριος-Ιανουάριος) 2003/2004, Αλίτσια Πατσόσκα, Dzieci Potulic.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Στρατόπεδο_συγκέντρωσης_Ποτουλίτσε&oldid=10218758"