Συζήτηση:Βόγιατζερ 1

Από πότε το διαστημόπλοιο έγινε διαστημοσυσκευή; Μήπως πρέπει να λέμε και το αυτοκίνητο δρομοσυσκευή; Το πλοίο θαλασσοσυσκευή; Ένα διαστημόπλοιο αποτελεί ένα από τα πλέον εξελιγμένα μηχανικά δημιουργήματα του ανθρώπου και το μειώνουμε με μια λέξη η οποία προορίζεται για πλυντήρια και τηλεοράσεις; Προς το παρόν αλλάζω μόνο αυτό το άρθρο, γιατί θα ήθελα πρώτα να ακούσω τον αντίλογο και τη λογική με την οποία αλλάχτηκε ο όρος πριν προχωρήσω και σε άλλα άρθρα. -Ferengi 23:53, 15 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Από το Google:

• διαστημόπλοιο - 48.200
• διαστημοσυσκευή - 499

Το google δεν εκφράζει άποψη, καταγράφει χρήσεις. Η λέξη λοιπόν διαστημοσυσκευή είναι υπαρκτή αν και δε χρησιμοποιείται ιδιαίτερα. Νομίζω ότι ταιριάζει ιδιαίτερα στο άρθρο διαστημόπλοιο, ως εναλλακτική λέξη.--Focal ^Point 06:23, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Ίσως είναι προτιμότερη είναι η λέξη διαστημική συσκευή για τα Βόγιατζερ 1 και 2 (κοιτάξτε και κει το κείμενο παρακαλώ) καθώς και Κασσίνι Χάϊγκενς και άλλα, που είναι όλα τους μικρά, μη επανδρωμένα. --Μυρμηγκάκι 08:30, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Πράγματι, νομίζω ότι η λέξη διαστημική συσκευή ή διαστημοσυσκευή, μπορεί να εκφράζει κάτι διαφορετικό από το διαστημόπλοιο και από τον τεχνητό δορυφόρο, κάτι που δεν έλαβα υπόψη μου προηγουμένως. Ίσως όχι αναγκαστικά σαν κάτι μεταξύ των δυο, αλλά μάλλον ένα υπερσύνολο που περιλαμβάνει διαστημόπλοια, τεχνητούς δορυφόρους, διαστημικούς σταθμούς και μικρότερες συσκευές, για τις οποίες επειδή δεν έχουμε ειδικό όνομα, χρησιμοποιούμε το γενικότερο. Καλή η εξήγηση του Μέρμιγκα (δε μου πάει η γενική "του μυρμηγκακιού" :) ). Να δούμε τι θα πει ο Ferengi ή όποιος άλλος ενδιαφερθεί.--Focal ^Point 08:50, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Ψάχνοντας βρήκα και Συζήτηση:Beagle παλιότερη συζήτηση πάνω στο θέμα. Παρόλο το σεβασμό που τρέφω για τον Σιμόπουλο, ομολογώ ότι δεν με έχει ενθουσιάσει η επιλογή του. Η ίδια η NASA αποκαλεί το Βόγιατζερ spacecraft. Γιατί λοιπόν να μην αποκαλούμε τα μη επανδρωμένα διαστημόπλοια διαστημικά σκάφη; Έχετε επίσης υπόψη ότι τα περισσότερα από αυτά δεν είναι πολύ μικρότερα από το διαστημόπλοιο Apollo που πήγε στη Σελήνη. Συμπερασματικά συμφωνώ με το διαχωρισμό επανδρωμένων και μη σκαφών, αλλά βρίσκω τη χρήση της λέξης συσκευή μάλλον αδόκιμη, άσχετα από το αν την εισήγαγε ο Σιμόπουλος ή όχι (αστροφυσικός είναι στο κάτω κάτω της γραφής, όχι γλωσσολόγος). Από τη στιγμή λοιπόν που έχουμε εναλλακτικές λύσεις αφενός και αφετέρου η χρήση της λέξης δεν είναι ακόμα ιδιαίτερα διαδεδομένη, θα προτιμούσα να τις χρησιμοποιήσουμε έναντι αυτής. -Ferengi 08:53, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Καταρχήν ο όρος "διαστημική συσκευή" αφενός δεν χρησιμοποιείται, αφετέρου δεν έχει και μεγάλη διαφορά από τη "διαστημοσυσκευή". Μεταξύ των όρων που χρησιμοποιούνται στην Ελλάδα, έχουμε να διαλέξουμε μεταξύ τριών:

• διαστημοβολίδα
• διαστημόπλοια
• διαστημοσυσκευή

Ο όρος "διαστημοβολίδα" χρησιμοποιείται περισσότερο στην παλιότερη βιβλιογραφία επί του θέματος (σήμερα έχει κάπως εκλείψει). Ο όρος "διαστημόπλοιο" είναι ευρέως διαδεδομένος (τον χρησιμοποιεί και ο V-astro στα άρθρα του), είναι πιο ποιητικός όμως νομίζω ότι είναι κάπως παραπλανητικός, γιατί υπονοεί την ύπαρξη πληρώματος (θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για το Apollo όμως ή για το Enterprise όπως αναφέρεται στην άλλη συζήτηση). Ο όρος "διαστημοσυσκευή" νομίζω ότι περιγράφει επακριβώς τα πράγματα. Στην ουσία, κάθε μή-επανδρωμένη αποστολή είναι ακριβώς αυτό: μια πειραματική συσκευή ή διάταξη αν προτιμάτε που στέλνεται στο διάστημα προκειμένου να κάνει μετρήσεις/παρατηρήσεις. Είναι λάθος αυτό που γράφεται ότι όλα είναι στο μέγεθος του Apollo: μιλάμε για probes μεγέθους από ± μισό περίπου μέτρο μέχρι 7-8 μέτρα (όπως το Cassini)· το συγκρότημα Apollo ήταν σημαντικά μεγαλύτερο. Επίσης, δεν πρόκειται πάντα για τα "πλέον εξελιγμένα δημιουργήματα"· πολλές από τις συσκευές αυτές λειτουργούν με συνηθισμένα ηλεκτρονικά/μηχανικά μέρη, ενώ τα σημερινά αυτοκίνητα έχουν αυτοματισμούς πολύ πιο τέλειους από αυτούς των πρώτων διαστημοτέτοιων (η προσεδάφιση στη σελήνη έγινε με ROM 1,2 MB). Το πραγματικό επίτευγμα είναι η σύλληψη και η εκτέλεση της αποστολής με τέτοιο τρόπο ώστε να έχουμε τα γνωστά εντυπωσιακά επιστημονικά αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, ο όρος υπάρχει και χρησιμοποιείται, άρα δε βλέπω λόγο αλλαγής - Badseed ^{απάντηση} 10:29, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Είναι από τις λίγες φορές (ίσως η μοναδική;) που ακούω να χρησιμοποιείται ο όρος συσκευή για ένα αυτοκινούμενο δημιούργημα του ανθρώπου. Τις λέξεις συσκευή και διάταξη τις χρησιμοποιούμε συνήθως για στατικά αντικείμενα ή για τμήματα οχημάτων. Επίσης η τεχνολογία των διαστημικών σκαφών ήταν κορυφαία στην εποχή που σχεδιάστηκαν. Είναι άδικο για να μην πω αφελές να κρίνουμε την τεχνολογία του '69 με σημερινούς όρους. Την εποχή εκείνη 1,2ΜΒ ήταν σημαντικό ποσό μνήμης, ενώ μόλις είχε αρχίσει η χρήση ηλεκτρονικών υπολογιστών για τον έλεγχο παραμέτρων της πτήσης. Όσο για τη χρήση του όρου διαστημόπλοιο, με τον προσδιορισμό μη επανδρωμένο μπροστά, στην πρώτη αναφορά της λέξης μέσα στο άρθρο, νομίζω ότι αποκλείεται κάθε πιθανότητα παρεξήγησης. -Ferengi 14:08, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Δεν πρόκειται να ασχοληθώ άλλο με το ζήτημα, αλλά θέλω να επισημάνω τον αξιοσημείωτο τρόπο που βρήκε το Μυρμηγκάκι (δείτε εδώ) για να ικανοποιήσει, τουλάχιστο στο κείμενο αυτό, και τον όρο που υποστήριξε, αλλά και τον όρο που προτίμησε ο Ferengi. Αγαπητέ χρήστη Μυρμηγκάκι, άξιος. --Focal ^Point 14:17, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Θα ήταν επίσης άδικο να μην αναφέρω ότι και από την αρχή, ο Ferengi δεν έκανε απλώς αλλαγή με τσαμπουκά, αλλά προτίμησε να το συζητήσει. Και αυτός είναι επίσης άξιος. Αφού τώρα, τα είπα αυτά....μπορείτε βέβαια να προχωρήσετε με τον ίδιο τρόπο συζήτησης ή .... και με ξεκατίνιασμα...αυτά που έγραψα ισχύουν για όσα μέχρι τώρα έγιναν, όχι για το μέλλον. :)) --Focal ^Point 14:23, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Να θέσω στο (ψηφιακό) τραπέζι των διαπραγματεύσεων την εναλλακτική επιλογή - πρόταση του Robotic spacecraft (μεταφράστε το κατά το δοκούν....) στα πρότυπα του αγγλικού άρθρου? Αυτά και γειά σας....! --Alaniaris 14:45, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Η χρήση του μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο δεν λύνει το πρόβλημα στο οποίο αναφέρομαι (μη επανδρωμένη αποστολή, αυτό χρησιμοποιείται). Τα probes είτε μας αρέσει είτε όχι είναι ακριβώς συσκευές (συσκευή=μια μηχανή/σύνολο οργάνων και διατάξεων που εκτελεί μια συγκεκριμένη εργασία). Τα probes αυτά δεν είναι αυτοκινούμενα: η συνολική τους σχεδόν ώθηση τους δίνεται από πυραύλους κατά την εκτόξευση ή λίγο μετά και "πάνω τους" διαθέτουν κάποιους μικρούς κινητήρες για ελιγμούς προσανατολισμού ή εισόδου σε τροχιά. Από δυναμικής άποψης, είναι πραγματικά αδρανή αντικείμενα, εξ ου και ο αρχικός όρος διαστημοβολίδες. Εξ ου και ο αγγλικός όρος space probe όπου το probe αναφέρεται ακριβώς σε συσκευή ή όργανο ανίχνευσης.

Πειραματικές διατάξεις που έχουμε εδώ στη Γη, όπως οι επιταχυντές ή ορισμένα τηλεσκόπια, είναι απείρως πολυπλοκότερα από τα περισσότερα probes. Μπορεί οι παρατηρήσεις των διαστημικών αποστολών να είναι εντυπωσιακές, και γιατί όχι συγκλονιστικές πολλές φορές, όπως αυτές του Βόγιατζερ. Αλλά δεν είναι πάντα "κορωνίδα" της επιστήμης ούτε του ανθρώπινου επιτεύγματος.

Ο χαρακτηρισμός λοιπόν δεν είναι μειωτικός αλλά αρκούντως περιγραφικός. Εφόσον υπάρχει και χρησιμοποιείται στον "έξω κόσμο" ο όρος διαστημοσυσκευή ή διαστημική συσκευή whatever, και χρησιμοποιείται από ειδικούς και γνώστες -και όχι μόνο από το Σιμόπουλο-, δεν υπάρχει λόγος να μη χρησιμοποιείται και στη Βικιπαίδεια, και δεν υπάρχει λόγος αλλαγής. Αυτά - Badseed ^{απάντηση} 15:51, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

P.S. Φοκάλιε δε νομίζω ότι έχω δώσει την εντύπωση ότι έχω οποιαδήποτε όρεξη για ξεκατινιάσματα, σωστά;

Δεν αφορά ούτε εσένα, ούτε κανέναν άλλο. Ξέρω εγώ γιατί το γράφω (γιατί έχω καεί αλλού και φυσάω και το γιαούρτι) και έχει σχέση αποκλειστικά με εμένα.--Focal ^Point 15:56, 16 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Η χρήση του μη επανδρωμένο διαστημόπλοιο δεν λύνει το πρόβλημα στο οποίο αναφέρομαι (μη επανδρωμένη αποστολή, αυτό χρησιμοποιείται).

Γιατί δεν το λύνει; Η αντίρρησή σου ήταν ότι τα διαστημόπλοια μπορεί να θεωρήσει κάποιος ότι μεταφέρουν πλήρωμα. Αν βάλουμε το "μη επανδρωμένο" δεν λύνεται η αμφιβολία;

Τα probes είτε μας αρέσει είτε όχι είναι ακριβώς συσκευές (συσκευή=μια μηχανή/σύνολο οργάνων και διατάξεων που εκτελεί μια συγκεκριμένη εργασία).

Με αυτή τη λογική όλες οι μηχανικές κατασκευές του ανθρώπου είναι συσκευές, όπως π.χ. οι επιταχυντές σωματιδίων που αναφέρεις. Επίσης ποτέ δεν διαφώνησα στο αν είναι εννοιολογικά ακριβής η περιγραφή του όρου, διαφώνησα στην γενικότητα και πεζότητα που εμπεριέχει.

Τα probes αυτά δεν είναι αυτοκινούμενα: η συνολική τους σχεδόν ώθηση τους δίνεται από πυραύλους κατά την εκτόξευση ή λίγο μετά και "πάνω τους" διαθέτουν κάποιους μικρούς κινητήρες για ελιγμούς προσανατολισμού ή εισόδου σε τροχιά. Από δυναμικής άποψης, είναι πραγματικά αδρανή αντικείμενα, εξ ου και ο αρχικός όρος διαστημοβολίδες. Εξ ου και ο αγγλικός όρος space probe όπου το probe αναφέρεται ακριβώς σε συσκευή ή όργανο ανίχνευσης.

Με την ίδια λογική σχεδόν οποιοδήποτε διαστημόπλοιο δεν είναι αυτοκινούμενο. Όσο για τον όρο probe, προσθέτει την ιδιότητα της ανίχνευσης, η οποία λείπει από το "διαστημική συσκευή". Προσωπικά προτιμώ σαφώς κάτι σαν "διαστημικός ανιχνευτης" ή "διαστημοβολίδα".

Πειραματικές διατάξεις που έχουμε εδώ στη Γη, όπως οι επιταχυντές ή ορισμένα τηλεσκόπια, είναι απείρως πολυπλοκότερα από τα περισσότερα probes. Μπορεί οι παρατηρήσεις των διαστημικών αποστολών να είναι εντυπωσιακές, και γιατί όχι συγκλονιστικές πολλές φορές, όπως αυτές του Βόγιατζερ. Αλλά δεν είναι πάντα "κορωνίδα" της επιστήμης ούτε του ανθρώπινου επιτεύγματος.

Μην ξεχνάς όμως ότι οι επιταχυντές στην μορφή που αποτελούν κορωνίδα της επιστήμης είναι τεράστιες διατάξεις σε σχέση με ένα διαστημόπλοιο. Ποια τηλεσκόπια είναι τόσο προχωρημένα τεχνολογικά; Αναφέρεσαι στα πολυκατοπτρικά με συνεχή έλεγχο της καμπυλότητας των κατόπτρων ή σε ραδιοτηλεσκόπια; Ο σχεδιασμός των διαστημοπλοίων λόγω των ακραίων συνθηκών στις οποίες πρέπει να λειτουργήσουν έχει οδηγήσει πολλές φορές σε εξέλιξη των επιμέρους οργάνων τους (όργανα μέτρησης, ηλεκτρονικά ελέγχου, πηγές ενέργειας) πέρα από ότι υπήρχε μέχρι εκείνη τη στιγμή στην αγορά.

Ο χαρακτηρισμός λοιπόν δεν είναι μειωτικός αλλά αρκούντως περιγραφικός. Εφόσον υπάρχει και χρησιμοποιείται στον "έξω κόσμο" ο όρος διαστημοσυσκευή ή διαστημική συσκευή whatever, και χρησιμοποιείται από ειδικούς και γνώστες -και όχι μόνο από το Σιμόπουλο-, δεν υπάρχει λόγος να μη χρησιμοποιείται και στη Βικιπαίδεια, και δεν υπάρχει λόγος αλλαγής. Αυτά

Ακόμα όμως η χρήση του δεν έχει γενικευτεί σε αντίθεση με τον όρο διαστημόπλοιο, ο οποίος είναι ευρύτατα αποδεκτός και διαδεδομένος. -Ferengi 11:46, 17 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Προς το παρόν ναι, δεν έχει γενικευτεί (και φυσικά δεν απαιτώ να χρησιμοποιείται αποκλειστικά στη Βικιπαίδεια). Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι είναι αδόκιμος ή δεν μπορεί να χρησιμοποιείται - Badseed ^{απάντηση} 20:35, 17 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

«διαστημικός ανιχνευτής» είναι καλή προσέγγιση. Κάντε άλλη μια προσπάθεια. «Ανιχνευτική συσκευή διαστήματος«; --Μυρμηγκάκι 21:30, 17 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

- Να 'μαι κι εγώ (αφού διόρθωσα το «Κρόνος» με το «Δίας», περίεργο, δεν πρόσεξε κανένας την εικόνα;)! Τι ενδιαφέρουσα συζήτηση είναι αυτή, στην οποία αναφέρεται και το ψευδώνυμό μου; Σοβαρά πάντως, αυτό το θέμα ήταν πράγματι άξιο για συζήτηση, και με απασχολεί από αρκετά χρόνια. Πιστεύω ότι όλοι οι συμμετέχοντες έχουν κάποιο δίκιο. Πραγματικά, ο όρος «διαστημοσυσκευή» επινοήθηκε από τον Διονύση Σιμόπουλο στο σενάριο της εκπομπής «Κόκκινοι γίγαντες - άσπροι νάνοι», για τους παραπάνω λόγους και κυρίως από διάθεση πλησιάσματος στην αμερικανική ορολογία. Αυτό απλώς πληροφοριακά, ο άνθρωπος είναι εξαιρετικός εκλαϊκευτής της Αστρονομίας, έστω κι αν δεν έχει μεταπτυχιακό τίτλο σπουδών (πολύ περισσότερο δεν υπήρξε ποτέ καθηγητής σε κάποιο πανεπιστήμιο). Τελικά, γιατί προτίμησα τον όρο «διαστημόπλοιο»; Η ελαφρά αυτή προτίμηση οφείλεται και στο ότι ακριβώς ήταν ήδη ο ευρύτερα χρησιμοποιούμενος όρος πριν τον νεολογισμό, και είναι και κατά μία συλλαβή συντομότερη λέξη, αλλά και πιο εύηχη, οπότε αίρεται ένας βασικός γλωσσικός όρος. Στη γλώσσα δεν υιοθετείται η «τελειότητα» των Μαθηματικών: όποιος όρος «προλάβει», πρόλαβε. Ο ορθός όρος για τη συσκευή βίντεο (VHS κ.ά., αιωνία του η μνήμη), δηλαδή μαγνητοσκόπιο, δεν κατάφερε να επικρατήσει ποτέ. Ούτε και συμφωνούμε πάντα με τις ξένες γλώσσες (π.χ. ανελκυστήρας και όχι «ανυψωτήρας», παρά τα ascenseur, elevator / lift).

Στο άλλο πεδίο, τουλάχιστον τα μεγάλα «διαστημοτέτοια», όπως το Cassini και τα Βόγιατζερ, έχουν διαστάσεις ενός πλοιαρίου. Ο όρος «διαστημοσυσκευή» ταιριάζει καλύτερα στο Beagle (βλ. ανωτέρω). Θα μπορούσαμε πάντως να τον κρατήσουμε για τα «αστροκοτόπουλα» του Φρήμαν Ντάισον, που κατ' αυτόν θα ήταν αποτελεσματικότερος και φθηνότερος τρόπος εξερεύνησης του διαστήματος (μάζας 1-2 kg και εξαπολυόμενα κατά χιλιάδες στον Γαλαξία). Είναι επίσης καλύτερη περιγραφή ότι το probe "Huygens" «αποσπάσθηκε από το μητρικό σκάφος "Cassini" για να εξερευνήσει τον Τιτάνα», από το ότι η «υποδιαστημοσυσκευή» "Huygens" αποσπάσθηκε από τη διαστημοσυσκευή κλπ. (και η λέξη «σκάφος» παραπέμπει πιο πολύ στη λέξη «πλοίο», παρά στη λέξη «συσκευή»). Γενικώς εξάλλου, το «πλοίο» είναι συνυφασμένο με μακρινά ταξίδια (και κατεξοχήν μακρινά είναι τα διαστημικά), ενώ ο όρος συσκευή με κάτι το ακίνητο ή το μεταφερόμενο με άλλο μέσο. Κι ύστερα, πόσες συσκευές βαφτίζονται με δικό τους όνομα μία-μία ξεχωριστά (ενώ το κάθε πλοίο και το κάθε διαστημόπλοιο έχει το δικό του). Τέλος, χάνουμε τη δυνατότητα να πούμε ότι «το τάδε διαστημοτέτοιο φέρει, εκτός από τα επιστημονικά όργανα, και τις εξής δύο συσκευές». Αυτό είναι το διακύβευμα, και όχι το «αυτοκινούμενο»: Επί αιώνες τα πλοία κινούνταν με τον άνεμο και όχι με δικές τους μηχανές. Ακριβώς το ίδιο θα συμβεί πιθανόν και στο μέλλον με διαστρικά σκάφη που θα έχουν τεράστια ιστία για να εκμεταλλεύονται την πίεση του ηλιακού ή του αστρικού φωτός. Η αναλογία νομίζω είναι αρκετά έντονη.

Από την άλλη άποψη, κρατώ ως κατά τη γνώμη μου καλύτερο το επιχείρημα του Badseed ότι το «πλοίο» υπονοεί την ύπαρξη πληρώματος. Προτείνω να υπάρχει άρθρο «διαστημοσυσκευή» (που θα επεξηγεί) και ταυτόχρονη παραπομπή (όχι απλώς ανακατεύθυνση) σε άρθρο «διαστημόπλοιο». Ειδικά τα 2 Βόγιατζερ και το Κασσίνι προτείνω να αναφέρονται ως διαστημόπλοια στα οικεία άρθρα τους. Να κρατηθεί το «διαστημοσυσκευή» για τα μικρότερα, όπως το SMART στη Σελήνη. Και πάλι μπράβο σε όσους συμμετείχαν στη συζήτηση. - V-astro 08:18, 19 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Αστροκοτόπουλα; Μας έστειλες στο διάστημα και εσύ και ο αστροκοτοπουλάς σου. Παράλειψή μας που δε σε είχαμε καλέσει ήδη, έπρεπε να το είχαμε σκεφτεί.--Focal ^Point 16:27, 19 Σεπτεμβρίου 2007 (UTC)

Νεκρός σύνδεσμος

Κατά την διάρκεια αρκετών αυτόματων ελέγχων ο ακόλουθος εξωτερικός σύνδεσμος βρέθηκε να είναι μη διαθέσιμος. Παρακαλούμε ελέγξτε αν ο σύνδεσμος είναι πράγματι νεκρός και διορθώστε τον ή αφαιρέστε τον σε αυτή την περίπτωση!

• http://www.bernd-leitenberger.de/voyager1.shtml (archive)
  • In Βόγιατζερ 1 on 2009-07-27 12:30:11, 404 Not Found
  • In Βόγιατζερ 1 on 2009-08-10 09:48:23, 404 Not Found

Η ιστοσελίδα έχει αποθηκευτεί από το Internet Archive. Παρακαλούμε να λάβετε υπόψη να βάλετε σύνδεσμο προς μια αντίστοιχη αρχειοθετημένη έκδοση: [1]. --Gerakibot 09:48, 10 Αυγούστου 2009 (UTC)

Νεκρός σύνδεσμος 2

Κατά την διάρκεια αρκετών αυτόματων ελέγχων ο ακόλουθος εξωτερικός σύνδεσμος βρέθηκε να είναι μη διαθέσιμος. Παρακαλούμε ελέγξτε αν ο σύνδεσμος είναι πράγματι νεκρός και διορθώστε τον ή αφαιρέστε τον σε αυτή την περίπτωση!

• http://www.bernd-leitenberger.de/voyager2.shtml (archive)
  • In Βόγιατζερ 1 on 2009-07-27 12:30:11, 404 Not Found
  • In Βόγιατζερ 1 on 2009-08-10 09:48:25, 404 Not Found

Η ιστοσελίδα έχει αποθηκευτεί από το Internet Archive. Παρακαλούμε να λάβετε υπόψη να βάλετε σύνδεσμο προς μια αντίστοιχη αρχειοθετημένη έκδοση: [2]. --Gerakibot 09:48, 10 Αυγούστου 2009 (UTC)