Συνθήκη Σόφιας (1904)

Η Συνθήκη Σόφιας (1904) συνάφθηκε μεταξύ Βουλγαρίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας στη Σόφια στις 8 Απριλίου του 1904.

Κύριος στόχος της συνθήκης αυτής, όπως υποστηρίζουν πολλοί ιστορικοί, ήταν η προσπάθεια της Βουλγαρίας ν΄ αναβιώσει την πολιτική του Στέφαν Σταμπολόφ (προηγούμενου πρωθυπουργού Βουλγαρίας, που είχε δολοφονηθεί από τους πολιτικούς του αντιπάλους) σε μια νέα προσέγγιση με τον Σουλτάνο.

Κύρια θέματα

Σύμφωνα μ΄ αυτή τη συνθήκη συνομολογήθηκε εκ μέρους της Βουλγαρίας η απαγόρευση σχηματισμών και διάλυση υφισταμένων ομάδων κομιτατζήδων που δρούσαν επί βουλγαρικού εδάφους με ενδεχόμενη τιμωρία τους καθώς και απαγόρευση αποστολής πολεμοφοδίων από τη Βουλγαρία σε άλλες ομάδες που κινούνταν στον ευρωπαϊκό χώρο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Επίσης εκ μέρους της Οθωμ. Αυτοκρατορίας αναλήφθηκε η υποχρέωση της πιστής εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων που προβλέπονταν στο Πρόγραμμα Μυρστέγκ (3 Οκτωβρίου 1903), τη χορήγηση αμνηστείας στους Βουλγάρους κρατούμενους με την κατηγορία της συμμετοχής σε επαναστατικό κίνημα του θέρους του 1903, καθώς επίσης την από ξηράς και θαλάσσης "διευκόλυνση" των βουλγαρικών εισαγωγών, όπως και τη δυνατότητα διορισμού Βουλγάρων σε διοικητικές θέσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Παρατηρήσεις

Η συμφωνία αυτή εμφανίσθηκε τότε ως "αμφοτεροβαρής" με εξασφάλιση ίσου κέρδους των συμβαλλομένων μερών. Στην πραγματικότητα όμως και επί της ουσίας ήταν ετεροβαρής εξασφαλίζοντας στη βουλγαρική Ηγεμονία περισσότερο κέρδος παρά στην Οθωμανική Αυτοκρατορία. Συγκεκριμένα στη διάρκεια της προθεσμίας που προβλέπονταν η οθωμανική κυβέρνηση να εκτελέσει τις υποχρεώσεις της δεν υπήρχε αμφιβολία ότι η βουλγαρική κυβέρνηση ίσως και ν΄ απείχε από κάθε ενίσχυση ή ενθάρρυνση εθνικιστικών οργανώσεων της Σόφιας, και να τηρούσε έτσι τη νόμιμη στάση έναντι της άλλης πλευράς.
Από της εκτέλεσης όμως των όρων εκ μέρους της Πύλης δεν προβλέπονταν καμία κύρωση που να δεσμεύει στη συνέχεια τη βουλγαρική κυβέρνηση στην τήρηση των υποχρεώσεων που είχε αναλάβει. Έτσι μετά την κάρπωση και την εξασφάλιση των συνομολογημένων πλεονεκτημάτων της συμφωνίας, θα μπορούσε η Βουλγαρία να συνεχίσει με τα ίδια μέσα του παρελθόντος την προαγωγή των συμφερόντων της στα Βιλαέτια της Μακεδονίας και του Κοσσυφοπεδίου.

Γεγονός πάντως ήταν πως σχεδόν αμέσως μετά την υπογραφή της, η συνθήκη αυτή αθετείται και η δράση των βουλγαρικών συμμοριών εντάθηκε ακόμη περισσότερο στα παραπάνω βιλαέτια στη διάρκεια του θέρους του ίδιου έτους.

Πηγές

• Ν. Βλάχου "Το Μακεδονικό ως φάσις του Ανατ. Ζητήματος" σ.313-314
• Δ. Ζάγκλη "Η Μακεδονία του Αιγαίου" σ.285
• Χαραλ. Νικολάου "Διεθνείς Συνθήκες" σ.178