Βικιπαίδεια

Ταραχές του Κουμάνοβο

Διακοινοτική σύγκρουση στη Βόρεια Μακεδονία

Οι ταραχές του Κουμάνοβο ήταν πολύνεκρες ένοπλες συγκρούσεις που ξέσπασαν το διήμερο της 9ης-10ης Μαΐου του 2015 στην ομώνυμη πόλη, στο βορειοανατολικό τμήμα της Βόρειας Μακεδονίας, πλησίον των συνόρων του κράτους με τη Σερβία και το Κοσσυφοπέδιο[1] μεταξύ της βορειομακεδονικής αστυνομίας και Αλβανών ενόπλων που αναφέρθηκαν ως μέλη του UÇK[2]  (αλβανικά: Ushtria Çlirimtare Kombëtare), αποσχιστικής οργάνωσης των Αλβανών της χώρας που έδρασε κυρίως κατά τη διάρκεια των εκτεταμένων εθνοτικών ταραχών του 2001 που οδήγησαν στη Συμφωνία της Οχρίδας.

Ταραχές του Κουμάνοβο
Κατεστραμμένες οικίες στο Κουμάνοβο
Χρονολογία9-10 Μαΐου 2015
ΤόποςΚουμάνοβο, Βόρεια Μακεδονία
ΈκβασηΒορειομακεδονική νίκη, εξουδετέρωση Αλβανών ενόπλων
Αντιμαχόμενοι
Βορειομακεδονική αστυνομία
Αλβανοί ένοπλοι
Ηγετικά πρόσωπα
Γκιόργκι Ιβανόφ (πολιτική ηγεσία)
Νίκολα Γκρούεφσκι (πολιτική ηγεσία)
Γιορντάνα Γιανκουλόσκα (πολιτική ηγεσία)
Μιρσάντ Ντρετσάι†
Μουχάμετ Κρασνίκι
Μπεγκ Ριζάι†
Δυνάμεις
άγνωστο
40-70 ένοπλοι
Απώλειες
8 νεκροί, 37 τραυματίες
10-14 νεκροί, 30 συλληφθέντες

Η σύγκρουση ολοκληρώθηκε με επικράτηση των αστυνομικών δυνάμεων που ενισχυμένες με δυνάμεις στρατού έθεσαν εκτός μάχης τους ένοπλους, σκοτώνοντας ή αιχμαλωτίζοντας σχεδόν το σύνολο των αντιπάλων τους.

Πρελούδιο Επεξεργασία

Λίγες ημέρες πριν τις συγκρούσεις στο Κουμάνοβο, ομάδα σαράντα ενόπλων πραγματοποίησε την 21η Απριλίου επίθεση σε αστυνομικό φυλάκιο στον οικισμό Γκόσιντσε, κοντά στα σύνορα με το Κοσσυφοπέδιο, το οποίο κατέλαβαν για μερικές ώρες, χωρίς ωστόσο να υπάρξουν θύματα. Ακολούθησε στις 3 Μαΐου βομβιστική επίθεση στα γραφεία του αλβανικού μειονοτικού κόμματος Δημοκρατική Ένωση για την Ενσωμάτωση (αλβανικά: Bashkimi Demokratik për Integrim, σλαβομακεδονικά: Демократска унија за интеграција) στο Τέτοβο, επίσης χωρίς ανθρώπινες απώλειες[3].

Το ίδιο διάστημα, η Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας βρισκόταν εν μέσω οξείας πολιτικής κρίσης που είχε ξεσπάσει μετά τις βουλευτικές εκλογές του 2014 με την τότε αντιπολίτευση υπό τον Ζόραν Ζάεφ να μην αναγνωρίζει το αποτέλεσμα, κάνοντας λόγο για νοθεία από την πλευρά Γκρούεφσκι. Επιπλέον, στις αρχές του 2015 βγήκε στην επιφάνεια κυβερνητικό σκάνδαλο τηλεφωνικών υποκλοπών, ενώ στις αρχές Μαΐου ξεκίνησαν μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στα Σκόπια, οι οποίες σημαδεύτηκαν από ευρείας έκτασης επεισόδια[4].

Η σύγκρουση Επεξεργασία

Σύμφωνα με μαρτυρία του δημάρχου της πόλης, υπήρχαν από μέρες πληροφορίες για ένοπλους άγνωστης ταυτότητας στην αλβανική συνοικία Τόντε Μεντόλ (σλαβομακεδονικά: Тоде Мендол), γνωστή και με την ανεπίσημη ονομασία Ντίβο Νάσελιε[5]. Παράλληλα, σύμφωνα με τοπικά ΜΜΕ, το πρωί της 9ης Μαΐου υπήρξαν αναφορές κατοίκων για παρουσία ενόπλων. Οι ανταλλαγές πυροβολισμών ξεκίνησαν λίγο αργότερα από το νοτιοδυτικό τμήμα της πόλης και κράτησαν μέχρι τις απογευματινές ώρες της επόμενης ημέρας, όταν οι εναπομείναντες ένοπλοι (που αμύνονταν οχυρωμένοι σε τρεις μεγάλες ενοικιαζόμενες οικίες[3]) παραδόθηκαν στις δυνάμεις της βορειομακεδονικής αστυνομίας.

Από τις μάχες υπέστησαν σοβαρές καταστροφές σπίτια και εγκαταστάσεις στην αλβανική συνοικία[6] Τόντε Μεντόλ, κυρίως στην κεντρική οδό Πέρο Ιλιέφσκι που έγινε πεδίο σφοδρής σύγκρουσης[4].

Απώλειες αντιμαχόμενων πλευρών Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων έχασαν τη ζωή τους 18 με 22 άτομα[7]: οκτώ Βορειομακεδόνες αστυνομικοί[8] και δέκα ή 14 Αλβανοί ένοπλοι. Μεταξύ των νεκρών ήταν και οι δύο φερόμενοι ως επικεφαλής των ενόπλων, Μιρσάντ Ντρετσάι και Μπεγκ Ριζάι[3]. Ακόμη τραυματίστηκαν 37 αστυνομικοί και συνελήφθησαν 30 ένοπλοι. Οι περισσότεροι εκ των συλληφθέντων (18 τον αριθμό) ήταν Αλβανοί του Κοσσυφοπεδίου, 11 ήταν μέλη της αλβανικής μειονότητας της Βόρειας Μακεδονίας, ενώ ένα άτομο ήταν Γερμανός πολίτης αλβανικής καταγωγής.

Παρά τη σφοδρότητα της σύγκρουσης, που πραγματοποιήθηκε εντός κατοικημένης περιοχής και περιλάμβανε και χρήση τεθωρακισμένων από τις ειδικές δυνάμεις της αστυνομίας, δεν αναφέρθηκαν απώλειες αμάχων[3][9].

Διεθνείς αντιδράσεις Επεξεργασία

  • Ευρωπαϊκή Ένωση: ο Γιοχάνες Χαν, αρμόδιος επίτροπος για τη Διεύρυνση της Ε.Ε., εξέφρασε την ανησυχία του για τα γεγονότα καλώντας όλες τις πλευρές σε συνεργασία και αυτοσυγκράτηση για την αποκατάσταση της ηρεμίας[10].
  • ΝΑΤΟ: ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ, Γενς Στόλτενμπεργκ, ζήτησε τη διεξαγωγή διαφανούς έρευνας και κάλεσε όλες τις πλευρές σε αυτοσυγκράτηση[10][11].
  • Αλβανία: με ανακοίνωσή της, η αλβανική κυβέρνηση ζήτησε πλήρη διαφάνεια για το συμβάν κάνοντας παράλληλα λόγο για δραματικά γεγονότα που επηρέασαν τις σχέσεις των δύο μεγαλύτερων κοινοτήτων, ως συνέπεια της μη απόλυτης εφαρμογής της συμφωνίας της Οχρίδας[12]. Επιπλέον, ο πρωθυπουργός της χώρας, Έντι Ράμα δήλωσε λίγες μέρες αργότερα πως θα ασκούσε βέτο στην ένταξη της τότε πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ σε περίπτωση που δεν εφαρμόζονταν απόλυτα οι διατάξεις της συμφωνίας της Οχρίδας[13].
  • Ελλάδα: ο υπουργός Εξωτερικών Νίκος Κοτζιάς, μετέφερε στον Βορειομακεδόνα ομόλογό του, τα συλλυπητήρια της ελληνικής κυβέρνησης προς τις οικογένειες των θυμάτων, καλώντας σε αυτοσυγκράτηση, λογική και διάλογο[14].
  • Ρωσία: το υπουργείο Εξωτερικών εξέφρασε την ανησυχία του για την κατάσταση και απηύθυνε έκκληση σε όλες τις πολιτικές δυνάμεις της Βόρειας Μακεδονίας για έναν εποικοδομητικό διάλογο[15].
  • Τουρκία: το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών εξέδωσε ανακοίνωση με την οποία εξέφραζε τα συλλυπητήρια της κυβερνήσεως για τα θύματα, επεσήμανε πως καταδικάζει ανεξαιρέτως κάθε πράξη βίας και τρομοκρατίας και κάλεσε όλους τους εμπλεκόμενους σε δημοκρατικό διάλογο στο πλαίσιο της συμφωνίας της Οχρίδας[16].

Επακόλουθα Επεξεργασία

 
Οικίες στο Κουμάνοβο μετά τη μάχη.

Οι συλληφθέντες οδηγήθηκαν στις φυλακές της χώρας με τις κατηγορίες της συμμετοχής σε τρομοκρατική οργάνωση με σκοπό την κατάλυση της συνταγματικής έννομης τάξης και τη διατάραξη της ασφάλειας. Επιπλέον, ο τότε πρωθυπουργός της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, Νίκολα Γκρούεφσκι, δήλωσε σε τηλεοπτικό του μήνυμα πως οι δυνάμεις της αστυνομίας εξουδετέρωσαν την πιο επικίνδυνη ένοπλη ομάδα των Βαλκανίων και χαρακτήρισε τους ένοπλους ως τρομοκράτες[9]. Παράλληλα, κηρύχθηκε εθνικό πένθος.

Από την άλλη, η χρονική περίοδος των συγκεκριμένων ταραχών, εν μέσω οξείας πολιτικής έντασης και μαζικών διαδηλώσεων, οδήγησε μερίδα της αντιπολίτευσης και αναλυτές να αναφέρουν ενδεχόμενη μεθόδευση των γεγονότων από την κυβέρνηση Γκρούεφσκι προκειμένου να αποπροσανατολιστεί η κοινή γνώμη της χώρας[4][5][17]. Στο ίδιο κλίμα κινήθηκαν και οι δηλώσεις του τότε αρχηγού της αντιπολίτευσης - και μετέπειτα πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας, Ζόραν Ζάεφ, ο οποίος ανέφερε πως υπήρχαν ισχυρές ενδείξεις περί ενορχήστρωσης των συμβάντων[3]. Έτερες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για αξιοποίηση των γεγονότων από την κυβέρνηση[18].

Τον Νοέμβριο του 2017 δικάστηκαν 37 άτομα αλβανικής καταγωγής που κατηγορούνταν για συμμετοχή στα γεγονότα του Κουμάνοβο: τέσσερα εξ αυτών αθωώθηκαν λόγω έλλειψης στοιχείων, ενώ οι υπόλοιποι κατηγορούμενοι καταδικάστηκαν με ποινές που κυμαίνονταν από 12 χρόνια φυλάκισης μέχρι ισόβια κάθειρξη[3][19]. Από την πλευρά τους, οι συνήγοροι υπεράσπισης υποστήριξαν πως η διαδικασία ήταν «στημένη», ζητώντας επιπλέον τη διεξαγωγή έρευνας[19]. Τον Μάιο του 2019, κατά την επαναληπτική δίκη, οι Αλβανοί κρατούμενοι δήλωσαν πως δεν αναγνωρίζουν τη δικαιοδοσία του δικαστηρίου, κατηγορώντας παράλληλα τους Νίκολα Γκρούεφσκι και Αλί Αχμέτι για χειραγώγηση ολόκληρης της διαδικασίας[20].

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Το Κοσσυφοπέδιο αποτελεί αντικείμενο εδαφικής διαμάχης μεταξύ της Δημοκρατίας του Κοσσυφοπεδίου και της Δημοκρατίας της Σερβίας. Η Δημοκρατία του Κοσσυφοπεδίου κήρυξε μονομερώς την ανεξαρτησία της στις 17 Φεβρουαρίου του 2008, αλλά η Σερβία εξακολουθεί να διεκδικεί την περιοχή ως μέρος της δικής της κυριαρχικής επικράτειας. Οι δύο κυβερνήσεις άρχισαν να εξομαλύνουν τις σχέσεις τους το 2013, στο πλαίσιο της συμφωνίας των Βρυξελλών. Το Κοσσυφοπέδιο έχει λάβει επίσημη αναγνώριση ως ανεξάρτητο κράτος από τα 113 εκ των 193 κρατών μελών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών.
  2. ↑ «Gunfire, explosions rock Kumanovo, NLA claims responsibility for the attack». albeu.com (στα Αγγλικά). Albeu. 9 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Arifi, Benjamim (9 Μαΐου 2018). «Smoke and Mirrors: A Macedonian Spy Mystery». balkaninsight.com (στα Αγγλικά). Balkan Insight. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2019. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Robinson, Matt (11 Μαΐου 2015). «A perfect political storm brews in Macedonia». reuters.com (στα Αγγλικά). Reuters. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. 
  5. ↑ 5,0 5,1 Τζίμας, Σταύρος (17 Μαΐου 2015). «Οι πληγές στο Κουμάνοβο είναι ανοιχτές». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. 
  6. ↑ «Βομβαρδισμένο τοπίο η αλβανόφωνη συνοικία στο Κουμάναβο». naftemporiki.gr. Ναυτεμπορική. 11 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. 
  7. ↑ «Violence between Macedonia police and 'terrorists' increases scrutiny of PM». theguardian.com (στα Αγγλικά). The Guardian. 11 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Μαρτίου 2019. 
  8. ↑ «ΠΓΔΜ: Οκτώ οι νεκροί αστυνομικοί στο Κουμάνοβο». naftemporiki.gr. Ναυτεμπορική. 10 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Μαρτίου 2019. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. 
  9. ↑ 9,0 9,1 «Επικίνδυνη ανάφλεξη στο Κουμάνοβο». kathimerini.gr. Η Καθημερινή. 12 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Βαθιά ανησυχία Χαν για τα επεισόδια στα Σκόπια». thetoc.gr. TheToc. 10 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2019. 
  11. ↑ «Κρίση στη ΠΓΔΜ: Νεκροί αστυνομικοί και «τρομοκράτες» ύστερα από σύγκρουση στο Κουμάνοβο». tanea.gr. ΤΑ ΝΕΑ. 10 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2019. 
  12. ↑ Φιλιππάκος, Γιάννης (11 Μαΐου 2015). «Πλήρη διαφάνεια για τα γεγονότα στο Κουμάνοβο ζητάει η κυβέρνηση της Αλβανίας». newsbomb.gr. Newsbomb. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2019. 
  13. ↑ «Ο Ράμα απειλεί να μπλοκάρει την ενταξιακή πορεία της ΠΓΔΜ στο ΝΑΤΟ». in.gr. In.gr. 21 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2019. 
  14. ↑ «Foreign Minister Kotzias meets with FYROM Foreign Minister Nikola Poposki (Antalya, 13 May 2015)». mfa.gr (στα Αγγλικά). Ελληνική Δημοκρατία - Υπουργείο Εξωτερικών. 13 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2019. 
  15. ↑ «Σκόπια: Φλέγεται το Κουμάνοβο - Νεκροί σε συγκρούσεις ενόπλων με αστυνομικούς». protothema.gr. Πρώτο Θέμα. 9 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Μαΐου 2019. 
  16. ↑ «No: 149, 11 May 2015, Press Release Regarding the Last Developments in Kumanovo/Macedonia». mfa.gov.tr (στα Αγγλικά). Republic of Turkey: Ministry of Foreign Affairs. 11 Μαΐου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2019. 
  17. ↑ Μποζανίνου, Τάνια (16 Μαΐου 2015). «Αίμα, πολιτική κρίση και στο βάθος διάλυση για την πΓΔΜ». tovima.gr. Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 23 Μαρτίου 2019. 
  18. ↑ «Suspicion Shadows 'Albanian Terror' Trial In Macedonia – Analysis». eurasiareview.com (στα Αγγλικά). Eurasia Review. 22 Σεπτεμβρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 21 Μαρτίου 2019. 
  19. ↑ 19,0 19,1 Καράγιωργας, Ιωάννης (2 Νοεμβρίου 2017). «Σκόπια: Βαριές ποινές στους Αλβανούς παραστρατιωτικούς». euronews.com. Euronews. Ανακτήθηκε στις 24 Μαρτίου 2019. 
  20. ↑ «North Macedonia: Convicted terrorists say, "This is Albania"». b92.net (στα Αγγλικά). B92.net. 16 Μαΐου 2019. Ανακτήθηκε στις 19 Μαΐου 2019. 

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ταραχές_του_Κουμάνοβο&oldid=10041984"