Τατενέτ
Ο Τατενέτ (επίσης Τα-τενέτ, Ταντζανέτ, Τατχενέν, Τανέν, Τενέν, Τανενού, και Τανουού) ήταν θεός του αρχέγονου λοφίσκου στην αρχαία αιγυπτιακή θρησκεία. Το όνομά του σημαίνει «ανυψωμένη γη»[1] ή "εξυψωμένη γη"[2] όπως επίσης αναφέρεται και στην ιλύς του Νείλου. Ως αρχέγονη χθόνια θεότητα[3], ο Τατενέν σχετίστηκε με τη δημιουργία. Ήταν ο ανδρόγυνος προστάτης της φύσης από την περιοχή της Μέμφιδος, την πρωτεύουσα του νομού της Κάτω Αιγύπτου Ανεμπ-Χετζ.
Ο Τατενέν αντιπροσωπεύει τη γη και γεννήθηκε τι στιγμή που ανήρθε από το υδάτινο χάος[1], εικόνα που έχει αναλογία με το αρχέγονο λοφίσκο του μπενμπέν, του μασταμπά και αργότερα των πυραμίδων. Θεωρούνταν ως η πηγή του «φαγητού και των εδεσμάτων, των θείων προσφορών και όλων των καλών πραγμάτων»[4], καθώς το βασίλειό του ήταν οι βαθιές περιοχές κάτω από τη γη «από όπου βγαίνουν όλα», και ειδικότερα τα φυτά, λαχανικά, και τα ορυκτά[3]. Στον Μεγάλο Ύμνο του Κνουμ της Τρίτης μεταβατικής περιόδου ταυτίζεται με το δημιουργό θεό Κνουμ, ο οποίος δημιούργησε «όλα όσα υπάρχουν» με το τροχό του του αγγειοπλάστη[5]. Αυτή η ταύτιση του χάρισε τους τίτλους «δημιουργός και μητέρα που γέννησε όλους τους θεούς» και «πατέρας όλων των θεών»[1][6]. Προσωποποιούσε επίσης και την Αίγυπτο (λόγω της σχέσης του με την αναγέννηση και το Νείλο) και ήταν επίσης και εκδοχή του θεού της γης Γκεμπ, ως πηγή καλλιτεχνικής έμπνευσης[7], όπως και βοηθός των νεκρών στο ταξίδι τους προς τη μεταθανάτια ζωή[8].
Πρώτη φορά μαρτυρείται στα Κείμενα των Σαρκοφάγων, όπου το όνομά του εμφανίζεται ως Τανενού ή Τανουού, «η αδρανής γη», ένα όνομα που τον χαρακτηρίζει ως θεό της αρχέγονης κατάστασης της γης. Κείμενα του Μέσου Βασιλείου παρέχουν τα πρώτα παραδείγματα της μορφής του Τατενέν[3].
Ο Τατενέν με ένα ραβδί έδιωξε το σατανικό ερπετό Απέπ από τον Αρχέγονο Λοφίσκο. Κατείχε επίσης ένα μαγικό σκήπτρο αφιερωμένο στο γεράκι, που λατρευόταν ως «το Μεγάλο Άσπρο του Δημιουργού της Γης»[9]. Κατά μία ερμηνεία, ο Τατενέν έφερε στη χώρα τους κίονες της σταθερότητας ντζεντ[9], αν και αυτό αποδίδεται πιο συχνά στον Πτα.
Πτα-Τατενέτ
ΕπεξεργασίαΚαι ο Τατενέν και ο Πτα ήταν θεοί της Μέμφιδας. Ο Τατενέν ήταν πιο αρχαιότερος θεός από τους δύο, που την περίοδο του Παλιαού Βασιλείου συνδυάστηκε με τον Πτα ως Πτα-Τατενέτ, με την ιδιότητά τους ως θεοί δημιουργοί[2]. Ως την εποχή του 19η Δυναστεία ο Πτα-Τατενέν υπήρχε μόνο με την ενοποιημένη του μορφή, και λατρευόταν ως βασιλικός θεός-δημιουργός. Ο Πτα-Τατενέν μπορεί να ειδωθεί ως ο πατέρας της Ογδοάδας, των οκτώ θεών που οι ίδιοι ενσαρκώνουν τα αρχέγονα στοιχεία πριν την δημιουργία[3].
Απεικόνιση
ΕπεξεργασίαΗ ασαφής απεικόνιση του Τατενέν μπορεί να είναι αποτέλεσμα με τη συγχώνευσή του με τον Πτα. Είχε πάντα ανθρώπινη μορφή, συνήθως καθισμένος με το γένι του Φαραώ, φορώντας είτε το Στέμμα Ατέφ (ως Πτα-Σοκάρ) ή, πιο συχνά, κέρατα κριού με ηλιακό δίσκο και δύο ψηλά φτερά[3]. Ως Τανενού ή Τανουού, προφανώς χθόνια θεότητα, είχε δύο φίδια στο κεφάλι του[3]. Ήταν και θηλυκός και αρσενικός, συνέπεια της ιδιότητάς του ως αρχέγονης θεότητας-δημιουργού[1]. Κάποιες απεικονίσεις δείχνουν τον Τατενέν με πράσινο χρώμα (πρόσωπο και χέρια, καθώς είχε συσχέτιση με τη γονιμότητα και τη χθόνια σχέση με τα φυτά[2].
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Tatenen Αρχειοθετήθηκε 2018-02-02 στο Wayback Machine.. Retrieved 2009-10-21.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 The Egyptian Gods Αρχειοθετήθηκε 2009-05-03 στο Wayback Machine. Retrieved 2008-10-21.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Tatenen Retrieved 2009-10-21.
- ↑ C. J. Bleeker. Historia Religionum I: Religions of the Past, p.68
- ↑ M. Lichtheim: Ancient Egyptian Literature, Vol.3, p.113
- ↑ J. H. Breasted: Ancient Records of Egypt, Part Three, § 411
- ↑ J. H. Breasted: Ancient Records of Egypt, Part Two, § 91
- ↑ Carol Andrews: The Ancient Egyptian Book of the Dead, spell 180
- ↑ 9,0 9,1 Intersexed and Androgynous Deities in Religion or Mythology. Retrieved 2009-10-21.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Tatenen στο Wikimedia Commons
