Τουρκικό συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017
Στην Τουρκία, διεξήχθη συνταγματικό δημοψήφισμα την Κυριακή 16 Απριλίου 2017.[1][2] Οι ψηφοφόροι κλήθηκαν να προεγκρίνουν ή να απορρίψουν ένα σύνολο από 18 προτεινόμενες τροποποιήσεις του τουρκικού συντάγματος[3], που θα μετατρέψουν το πολίτευμα της χώρας από προεδρευόμενη κοινοβουλευτική δημοκρατία σε προεδρική κοινοβουλευτική δημοκρατία. Όσοι ενέκριναν την αλλαγή του πολιτεύματος ψήφιζαν "ναι", ενώ όσοι την απέρριπταν, ψήφιζαν "όχι". Το αποτέλεσμα, σε ποσοστά, ήταν οριακά υπέρ του "ναι", με το 51,4% των ψηφισάντων να συντάσσονται με αυτή την επιλογή, ενώ "όχι" ψήφισε το 48,59% των πολιτών. Σε απόλυτους αριθμούς, το "ναι" συγκέντρωσε περί τα 25,2 εκατομμύρια ψήφους, ενώ υπέρ του "όχι" τάχθηκαν 23,8 περίπου εκατομμύρια πολίτες[4].
| Τουρκικό συνταγματικό δημοψήφισμα του 2017 | ||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Δημοψήφισμα για την έγκριση 18 προτεινόμενων τροποποιήσεων του Συντάγματος της Τουρκίας | ||||||||||||||||||||||||||||
| Περιοχή | Τουρκία και τουρκική διασπορά | |||||||||||||||||||||||||||
| Ημερομηνία | Κυριακή 16 Απριλίου 2017 | |||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||
Οι τροποποιήσεις αποτελούν πρόταση του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP, προφ. Α-Κε-Πε) και του ηγέτη του και προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Υπέρ των αλλαγών τάχθηκε και το Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης (MHP).[5][6] Στο στρατόπεδο του "όχι" συντάχθηκαν, από διαφορετική σκοπιά, τα άλλα δύο κόμματα του τουρκικού κοινοβoυλίου, το κεμαλικής ιδεολογίας Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) και το αριστερό HDP (Χα-Ντε-Πε).
Οι τροποποιήσεις, όταν περάσουν και από τη βουλή, αφενός ενισχύουν τις εκτελεστικές εξουσίες του προέδρου της δημοκρατίας, αφετέρου μειώνουν αυτές του Κοινοβουλίου και καταργούν το αξίωμα του πρωθυπουργού. Βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, θα διεξάγονται πλέον ταυτόχρονα, κάθε πέντε χρόνια[7]. Ακόμη, αυξάνεται ο αριθμός των βουλευτών από 550 σε 600 και αναμορφώνεται το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων (HSYK) της Τουρκίας.
Συνταγματικές τροποποιήσεις
ΕπεξεργασίαΑρχικές προτάσεις
ΕπεξεργασίαΣτις 10 Δεκεμβρίου 2016, το AKP και το MHP κατέθεσαν 21 προτεινόμενες τροποποιήσεις του συντάγματος και ξεκίνησαν να συλλέγουν υπογραφές από μέλη του κοινοβουλίου, προκειμένου να ξεκινήσουν οι κοινοβουλευτικές διαδικασίες που απαιτούνται για τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος. Σε ψηφοφορίες που ακολούθησαν, 3 από αυτές τις προτάσεις απορρίφθηκαν, με τις υπόλοιπες 18 να παραμένουν. Συνοπτικά οι προτεινόμενες τροποποιήσεις είναι οι εξής:[8][9][10][11][12]
| Περιγραφή των προτεινόμενων τροποποιήσεων | ||
|---|---|---|
| # | Άρθρο | Περιγραφή τροποποίησης |
| 1 | Άρθρο 9 | Η δικαστική εξουσία είναι υποχρεωμένη να ενεργεί υπό τον όρο της αμεροληψίας. |
| 2 | Άρθρο 75 | Ο αριθμός των βουλευτών αυξάνεται από τους 550 στους 600. |
| 3 | Άρθρο 76 | Η απαιτούμενη ηλικία για να είναι κάποιος υποψήφιος σε εκλογές μειώνεται από τα 25 στα 18 έτη, ενώ πλέον δεν απαιτείται να έχει εκπληρώσει την στρατιωτική του θητεία. Στρατιωτικοί δεν μπορούν να θέτουν υποψηφιότητα σε εκλογές. |
| 4 | Άρθρο 77 | Η κοινοβουλευτική θητεία παρατείνεται από τα 4 στα 5 έτη. Οι βουλευτικές και οι προεδρικές εκλογές θα διεξάγονται την ίδια μέρα κάθε πέντε χρόνια, με τις προεδρικές να διεξάγονται και σε δεύτερο γύρο, σε περίπτωση μη εξασφάλισης πλειοψηφίας. |
| 5 | Άρθρο 87 | Ο ρόλος του κοινοβουλίου είναι να:
|
| 5 | Άρθρο 89 | Για να ξεπεραστεί το προεδρικό βέτο, το κοινοβούλιο πρέπει να εγκρίνει το ίδιο νομοσχέδιο με απόλυτη πλειοψηφία (301 βουλευτών). |
| 6 | Άρθρο 98 | Το κοινοβούλιο διορίζει το υπουργικό συμβούλιο και τον αντιπρόεδρο της χώρας μέσα από κοινοβουλευτική έρευνα, γενική συζήτηση και γραπτές ερωτήσεις. Συγκεκριμένα, ο προτεινόμενος αντιπρόεδρος θα πρέπει να απαντήσει σε γραπτές ερωτήσεις εντός 15 ημερών. |
| 7 | Άρθρο 101 | Προκειμένου κάποιος να μπορεί να θέσει υποψηφιότητα στις προεδρικές εκλογές θα πρέπει να έχει την στήριξη ενός ή περισσότερων κομμάτων που κέρδισαν 5% ή περισσότερο στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές και 100.000 ψηφοφόρους. Ο εκλεγμένος πρόεδρος δεν χρειάζεται πλέον να τερματίσει τη συμμετοχή στο κόμμα του, σε περίπτωση που έχει κάποια. |
| 8 | Άρθρο 104 | Ο πρόεδρος γίνεται ο αρχηγός του κράτους και ο επικεφαλής της κυβέρνησης, με εξουσία να διορίζει και να απολύει τους υπουργούς και τον αντιπρόεδρο. Ο πρόεδρος μπορεί να εκδίδει εκτελεστικά διατάγματα. |
| 9 | Άρθρο 105 | Το κοινοβούλιο μπορεί να ξεκινήσει κοινοβουλευτική έρευνα με απόλυτη πλειοψηφία (301). Μετά την ολοκλήρωση σχετικής έρευνας, το κοινοβούλιο μπορεί να παραπέμψει σε δίκη τον πρόεδρο, εφόσον υπάρχει πλειοψηφία 400 βουλευτών. |
| 10 | Άρθρο 106 | Ο πρόεδρος μπορεί να διορίσει έναν ή περισσότερους αντιπροέδρους. Εάν η προεδρία χηρεύσει, τότε πρέπει να πραγματοποιηθούν νέες προεδρικές εκλογές εντός 45 ημερών. |
| 11 | Άρθρο 116 | Ο πρόεδρος και τα τρία πέμπτα της βουλής μπορούν να αποφασίσουν την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες. |
| 12 | Άρθρο 119 | Η πράξη του προέδρου να εφαρμόζει στη χώρα κατάσταση εκτάκτου ανάγκης πρέπει να διαθέτει κοινοβουλευτική έγκριση. |
| 13 | Άρθρο 125 | Οι πράξεις του Προέδρου υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο. |
| 13 | Άρθρο 142 | Τα στρατιωτικά δικαστήρια καταργούνται, εκτός αν έχουν συγκροτηθεί για να διερευνήσουν ενέργειες στρατιωτικών σε περίοδο πολέμου. |
| 13 | Άρθρο 146 | Οι δικαστές του συνταγματικού δικαστηρίου μειώνονται από τους 15 στους 17. Ο πρόεδρος διορίζει τους 12 από τους δικαστές, ενώ οι υπόλοιποι 3 διορίζονται από το κοινοβούλιο. |
| 14 | Άρθρο 159 | Το Ανώτατο Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων μετονομάζεται σε "Συμβούλιο Δικαστών και Εισαγγελέων", τα μέλη του μειώνονται στα 13 από 22 και τα τμήματά του στα 2 από 3. 4 από τα μέλη του διορίζονται από τον πρόεδρο και 7 από το κοινοβούλιο. |
| 15 | Άρθρο 161 | Ο πρόεδρος καταθέτει το σχέδιο του προϋπολογισμού 75 ημέρες πριν την έναρξη του νέου φορολογικού έτους. |
| 16 | Διάφορα άρθρα | Προσαρμογή διαφόρων άρθρων του συντάγματος, που αφορούν κυρίως μεταφορά εκτελεστικών αρμοδιοτήτων από την κυβέρνηση προς τον πρόεδρο. |
| 16 | Άρθρο 123 | Ο πρόεδρος έχει την εξουσία να δημιουργεί ομόσπονδα κρατίδια. |
| 17 | Προσωρινό άρθρο 21 | Οι επόμενες προεδρικές και βουλευτικές εκλογές θα διεξαχθούν στις 3 Νοεμβρίου 2019. |
| 18 | Εφαρμογή των τροποποιήσεων 1-17 | Οι τροποποιήσεις (2, 4 και 7) να τεθούν σε ισχύ μετά τις επόμενες εκλογές, ενώ οι υπόλοιπες μετά την ορκωμοσία του νέου προέδρου. |
Αποτελέσματα
Επεξεργασία| Επαρχία | Εγγεγραμμένοι ψηφοφόροι | Ψηφοφόροι | Έγκυρα | Λευκά | Ναι | Ναι (%) | Όχι | Όχι (%) | Συμμετοχή (%) |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Άδανα | 1.510.122 | 1.302.288 | 1.281.151 | 21.137 | 535.932 | 41,83% | 745.219 | 58,17% | 86,24% |
| Αντιγιαμάν | 390.493 | 336.098 | 329.957 | 6.141 | 230.176 | 69,76% | 99.781 | 30,24% | 86,07% |
| Αφιόν Καραχισάρ | 500.722 | 446.104 | 435.854 | 10.250 | 281.392 | 64,56% | 154.462 | 35,44% | 89,09% |
| Αγρί | 292.701 | 208.469 | 202.528 | 5.941 | 87.257 | 43,08% | 115.271 | 56,92% | 71,22% |
| Ακσαράι | 261.111 | 220.403 | 215.895 | 4.508 | 162.985 | 75,49% | 52.910 | 24,51% | 84,41% |
| Αμάσειας | 242.414 | 219.528 | 215.727 | 3.801 | 121.360 | 56,26% | 94.367 | 43,74% | 90,56% |
| Άγκυρα | 3.853.894 | 3.467.364 | 3.415.752 | 51.612 | 1.668.601 | 48,85% | 1.747.151 | 51,15% | 89,97% |
| Αττάλεια | 1.636.742 | 1.429.076 | 1.403.836 | 25.240 | 574.421 | 40,92% | 829.415 | 59,08% | 87,31% |
| Αρνταχάν | 67.435 | 54.178 | 52.984 | 1.194 | 23.455 | 44,27% | 29.529 | 55,73% | 80,34% |
| Αρτβίν | 127.944 | 108.868 | 106.478 | 2.390 | 49.974 | 46,93% | 56.504 | 53,07% | 85,09% |
| Αϊδίνιο | 794.509 | 699.942 | 687.056 | 12.886 | 245.016 | 35,66% | 442.040 | 64,34% | 88,09% |
| Μπαλίκεσιρ | 917.350 | 824.390 | 810.339 | 14.051 | 368.741 | 45,50% | 441.598 | 54,50% | 89,87% |
| Μπαρτίν | 144.809 | 124.867 | 120.904 | 3.963 | 67.744 | 56,03% | 53.160 | 43,97% | 86,23% |
| Μπατμάν | 96.139 | 36,35% | 168.376 | 63,65% | |||||
| Μπαϊμπούρτ | 37.629 | 81,70% | 8.431 | 18,30% | |||||
| Μπιλετσίκ | 65.867 | 48,86% | 68.954 | 51,14% | |||||
| Μπινγκιόλ | 95.987 | 72,57% | 36.273 | 27,43% | |||||
| Μπιτλίς | 87.852 | 59,35% | 60.170 | 40,65% | |||||
| Μπολού | 120.685 | 62,26% | 73.162 | 37,74% | |||||
| Μπουρντούρ | 87.451 | 51,75% | 81.550 | 48,25% | |||||
| Προύσα | 987.904 | 53,21% | 868.788 | 46,79% | |||||
| Τσανάκκαλε | 139.974 | 39,54% | 213.991 | 60,46% | |||||
| Τσανκιρί | 79.760 | 73,35% | 28.980 | 26,65% | |||||
| Τσορούμ | 219.394 | 64,49% | 120.814 | 35,51% | |||||
| Ντενιζλί | 289.984 | 44,53% | 361.198 | 55,47% | |||||
| Ντιγιαρμπακίρ | 251.733 | 32,41% | 525.089 | 67,59% | |||||
| Ντούζτζε | 164.122 | 70,56% | 68.476 | 29,44% | |||||
| Αδριανούπολη | 78.907 | 29,51% | 188.513 | 70,49% | |||||
| Έλαζιγ | 240.774 | 71,79% | 94.620 | 28,81% | |||||
| Ερζινκάν | 80.903 | 60,50% | 52.816 | 39,50% | |||||
| Ερζερούμ | 300.589 | 74,48% | 103.007 | 25,52% | |||||
| Εσκίσεχιρ | 236.994 | 42,43% | 321.623 | 57,57% | |||||
| Γκαζιαντέπ | 603.954 | 62,45% | 363.136 | 37,55% | |||||
| Κερασούντα | 164.567 | 61,66% | 102.329 | 38,34% | |||||
| Γκιουμούσχανε | 54.601 | 75,16% | 18.050 | 24,84% | |||||
| Χακάρι | 41.104 | 32,42% | 85.689 | 67,58% | |||||
| Χατάι | 401.405 | 45,65% | 477.978 | 54,35% | |||||
| Ιγδίρ | 30.817 | 34,80% | 57.736 | 65,20% | |||||
| Ισπάρτα | 148.917 | 56,04% | 116.809 | 43,96% | |||||
| Κωνσταντινούπολη | 4.479.272 | 48,65% | 4.728.318 | 51,35% | |||||
| Σμύρνη | 870.658 | 31,20% | 1.919.745 | 68,80% | |||||
| Καχραμάνμαρας | 458.349 | 73,96% | 161.395 | 26,04% | |||||
| Καραμπούκ | 88.969 | 60,68% | 57.646 | 39,32% | |||||
| Καραμάν | 94.289 | 63,85% | 53.386 | 36,15% | |||||
| Καρς | 70.920 | 50,98% | 68.189 | 49,02% | |||||
| Κασταμονής | 147.530 | 64,82% | 80.078 | 35,18% | |||||
| Καισάρεια | 557.397 | 67,76% | 265.239 | 32,24% | |||||
| Κιλίς | 44.461 | 64,09% | 24.912 | 35,91% | |||||
| Κιρίκαλε | 103.784 | 62,42% | 62.478 | 37,58% | |||||
| Σαράντα Εκκλησιές | 68.552 | 26,87% | 170.574 | 71,33% | |||||
| Κίρσεχιρ | 72.363 | 53,25% | 63.520 | 46,75% | |||||
| Κοτζάελι | 650.336 | 56,69% | 496.925 | 43,31% | |||||
| Ικόνιο | 928.602 | 72,88% | 345.610 | 27,12% | |||||
| Κιουτάχεια | 261.275 | 70,31% | 110.314 | 29,69% | |||||
| Μαλάτεια | 323.638 | 69,57% | 141.539 | 30,43% | |||||
| Μανίσα | 417.386 | 45,67% | 496.622 | 54,33% | |||||
| Μαρντίν | 149.733 | 40,98% | 215.653 | 59,02% | |||||
| Μερσίνη | 387.611 | 35,98% | 689.748 | 64,02% | |||||
| Μούγλα | 184.507 | 30,70% | 416.584 | 69,30% | |||||
| Μους | 87.314 | 50,56% | 85.370 | 49,44% | |||||
| Νεβσεχίρ | 117.548 | 65,59% | 61.663 | 34,41% | |||||
| Νίγδη | 118.141 | 59,80% | 79.427 | 40,20% | |||||
| Ορντού | 275.328 | 61,89% | 169.544 | 38,11% | |||||
| Οσμανίγιε | 169.918 | 57,84% | 123.860 | 42,16% | |||||
| Ριζούντα | 155.028 | 75,55% | 50.158 | 24,45% | |||||
| Σαγγάριος | 413.078 | 68,06% | 193.897 | 31,94% | |||||
| Σαμψούντα | 507.303 | 63,55% | 290.932 | 36,45% | |||||
| Σανλιούρφα | 599.073 | 70,82% | 246.835 | 29,18% | |||||
| Σιίρτ | 69.121 | 47,81% | 74.365 | 52,19% | |||||
| Σινώπη | 73.324 | 57,75% | 53.651 | 42,25% | |||||
| Σιρνάκ | 58.607 | 28,30% | 148.482 | 71,70% | |||||
| Σεβάστεια | 262.404 | 71,28% | 105.730 | 28,72% | |||||
| Ραιδεστός | 242.247 | 38,91% | 380.348 | 61,09% | |||||
| Τοκάτη | 226.835 | 63,18% | 132.188 | 36,82% | |||||
| Τραπεζούντα | 316.308 | 66,45% | 159.681 | 33,55% | |||||
| Τουνσελί | 9.859 | 19,59% | 40.478 | 80,41% | |||||
| Ουσάκ | 109.263 | 47,03% | 123.053 | 52,97% | |||||
| Βαν | 193.584 | 42,72% | 259.575 | 57,28% | |||||
| Γιάλοβα | 71.929 | 49,73% | 72.708 | 50,27% | |||||
| Γιοζγκάτ | 179.911 | 74,27% | 62.338 | 25,73% | |||||
| Ζονγκουλντάκ | 186.197 | 49,35% | 191.117 | 50,65% | |||||
| Πανεθνικά αποτελέσματα | 58.366.647 | 49.799.163 | 48.934.116 | 865.047 | 25.157.025 | 51,41% | 23.777.091 | 48,59% | 85,32% |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Το συνταγματικό δημοψήφισμα στην Τουρκία: Απόλυτος θα είναι ο έλεγχος από τον Ερντογάν» (στα αγγλικά). Mignatiou.com. 2017-02-14. http://mignatiou.com/2017/02/to-sintagmatiko-dimopsifisma-stin-tourkia-apolitos-tha-ine-o-elegchos-apo-ton-erntogan/. Ανακτήθηκε στις 2017-04-17.
- ↑ «Συμβούλιο της Ευρώπης: Η Τουρκία με το συνταγματικό δημοψήφισμα οδηγείται στην απολυταρχία». Πρώτο Θέμα. http://www.protothema.gr/politics/article/661448/sumvoulio-tis-europis-i-tourkia-me-to-sudagmatiko-dimopsifisma-odigeitai-stin-apolutarhia-/. Ανακτήθηκε στις 2017-04-17.
- ↑ ηλεκτρον. εφημερίδα "iefimerida.gr" (2017-02-11). «Τουρκία: Στις 16 Απριλίου το δημοψήφισμα για τη συνταγματική αναθεώρηση». http://www.iefimerida.gr/news/318598/toyrkia-stis-16-aprilioy-dimopsifisma-gia-ti-syntagmatiki-anatheorisi. Ανακτήθηκε στις 2017-04-17.
- ↑ «Τουρκία: Οριακή νίκη του «ναι», την αμφισβητεί η αντιπολίτευση». Η Ναυτεμπορική. 17 Απριλίου 2017.
- ↑ Ρομπόπουλος, Ανδρέας. «Η πορεία προς το δημοψήφισμα στην Τουρκία». www.sigmalive.com. Ανακτήθηκε στις 17 Απριλίου 2017.
- ↑ «Τουρκία: «Γκρίζοι Λύκοι» και Ερντογάν συμφώνησαν στην αλλαγή του συντάγματος». Πρώτο Θέμα. http://www.protothema.gr/world/article/633403/tourkia-grizoi-lukoi-kai-erdogan-sumfonisan-stin-allagi-tou-sudagmatos/. Ανακτήθηκε στις 2017-04-17.
- ↑ «Δημοψήφισμα στην Τουρκία: Πώς ο Ερντογάν γίνεται και επίσημα σουλτάνος». Euronews. 13 Απριλίου 2017. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 17 Μαρτίου 2017.
- ↑ «TÜRKİYE BÜYÜK MİLLET MECLİSİ : SIRA SAYISI: 447» (PDF). Anayasadegisikligi.barobirlik.org.tr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 2 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «Anayasa Mahkemesi». Anayasa.gov.tr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Φεβρουαρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «TBB | Anayasa Değişikliği Teklifi'nin Karşılaştırmalı ve Açıklamalı Metni». Anayasadegisikligi.barobirlik.org.tr. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «21 maddelik anayasa teklifi Meclis'te: Cumhurbaşkanı yürütmenin başı». Diken. Ανακτήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 2017.
- ↑ «18 maddelik anayasa değişikliği teklifinin tam metni». Evrensel.net (στα Τουρκικά). 10 Ιανουαρίου 2017.