Τούμπου
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Οι Τούμπου ή Τέμπου είναι μία νειλοσαχαριανή φυλή της κεντροανατολικής Σαχάρας, που ο πληθυσμός της απλώνεται κυρίως σε 3 χώρες παρόλο τον μικρό του αριθμό κατοίκων (δεν ξεπερνούν τους 350.000 συνολικά): Τσαντ, Λιβύη, Νίγηρας. Κάποιος ασήμαντος πληθυσμιακός πυρήνας, ενδέχεται να κατοικεί τον ορεινό όγκο του Τζέμπελ Ουεϊνάτ που μοιράζεται ακριβώς στη μέση των συνόρων Λιβύης-Αιγύπτου-Σουδάν. Το όνομα Τούμπου (Tu-Bu) σημαίνει ο άνθρωπος του βουνού, δηλαδή του Τιμπέστι. Tu στη γλώσσα Teda-ga σημαίνει βουνό και bu σημαίνει άνθρωπος.
Είναι μουσουλμάνοι και γλωσσο-φυλετικά ανήκουν στην Νειλο-Σαχαριανή ομάδα. Παρόλο που η ενδυμασία τουλάχιστων των ανδρών σε πολλές περιπτώσεις μοιάζει αρκετά με των Τουαρέγκ αντιθέτως δεν είναι Βέρβεροι αλλά λυγερόκορμοι και ψιλού αναστήματος νέγροι από την περιοχή του Νείλου και έχουν πιο σκούρο δέρμα απ' τους πρώτους και χαρακτηριστικά που μοιάζουν μ' αυτά των μαύρων νειλωτικών φυλών του Σουδάν και σε κάποιες περιπτώσεις με τους Αιθίοπες (εξού και η παρομοίωση τους ως "Αιθίοπες της Σαχάρας"). Με λίγα λόγια, φυλετικά και λόγω ύπαρξης των συγκεκριμένων φυλετικών χαρακτηριστικών που τους χαρακτηρίζουν, θα μπορούσαμε γιατί όχι, να μιλήσουμε για αρκετή φυλετική ομοιότητα με τους Μασσάι της ανατολικής Αφρικής που και εκείνοι είναι νειλωτικής καταγωγής. Κάποια αναφορά για τους Τούμπου έκανε ο Ηρόδοτος που τους περιέγραφε ως "Αιθίοπες".
Οι Τούμπου διαιρούνται σε 2 εθνογλωσσικές ομάδες:
- Τους Τέντα (42.000) που κατοικούν στον ορεινό όγκο του Τιμπέστι που βρίσκεται στο βόρειο Τσαντ και στη νότια Λιβύη και πολλοί μικροί πληθυσμιακοί πυρίνες υπάρχουν στα Β.Δ. σύνορα του Σουδάν και τα Ν.Δ. σύνορα της Αιγύπτου και σημαντικός αριθμός στον βορειοανατολικό Νίγηρα και μιλούν την διάλεκτο Τένταγκα (Teta-ga) και
- τους Ντάσα (312.000) που ζούνε νοτιότερα, στην ζώνη του Σαχέλ, στις χώρες Τσαντ και Νίγηρα και μιλούν την Ντάσαγκα (Dasa-ga). Και τα δύο γλωσσικά ιδιώματα ανήκουν στην γλωσσική υποομάδα 'Γκοράν' της νειλο-σαχαριανής μεγάλης γλωσσικής ομάδας.
Είναι νομάδες-κτηνοτρόφοι αλλά έχουν και μια "καλή σχέση" με τα όπλα, κατάλοιπο από τον Τσαντο-Λιβυκό πόλεμο στην δεκαετία του 70' με 80' όπου λάβαν μέρος και την επανάσταση των νομάδων του Νίγηρα που διεξάχθηκε κατά την δεκαετία του '90 και πιο πρόσφατα το 2008 σε συνεργασία με τους γειτονικούς τους Τουαρέγκ, αλλά επίσης είναι πολεμοχαρείς και λόγω του DNA αυτής της φυλής, καθώς φημίζονται αρκετά για την επιθετικότητά τους και για την κατοχή κρυμμένων μαχαιριών πάνω τους ακόμα και από τις γυναίκες της φυλής. Μάλιστα είναι ιδιαίτερα φημισμένοι ανάμεσα στους γείτονες τους, τους Τουαρέγκ, για το πόσο αιμοδιψείς είναι και απέναντι σε άλλες φυλές αλλά και σε ενδο-φυλετικές διαμάχες.
Μεγάλος εκπρόσωπος της φυλής των Τούμπου και συγκεκριμένα των Ντάσα, είναι ο πρώην δικτάτορας του Τσαντ, Χισσέν Χαμπρέ.