Φοινικόδασος του Αγίου Νικήτα

Το φοινικόδασος του Αγίου Νικήτα ή του Αγίου Αντωνίου είναι μικρό αυτοφυές δάσος φοινίκων, το οποίο βρίσκεται κοντά στην ομώνυμη παραλία του Αγίου Νικήτα, στα νότια παράλια του νομού Ηρακλείου, στα Αστερούσια Κρήτης. Αποτελεί το τρίτο μεγαλύτερο φοινικόδασος του νησιού, μετά το φοινικόδασος του Βάι και το φοινικόδασος της Πρέβελης. Το συγκεκριμένο φοινικόδασος είναι το μοναδικό μέρος στο νησί που φύεται ο κρητικός φοίνικας σε αρκετή απόσταση από την θάλασσα. Σε πολύ κοντινή απόσταση από το δάσος βρίσκεται η Κεφαλοβρύση, μια πηγή νερού σταθερής παροχής, που υδροδοτεί τους φοίνικες, καθώς η περιοχή είναι γενικά ξερή και άνυδρη.

Το φοινικόδασος

Εικάζεται ότι το δάσος δημιουργήθηκε από Σαρακηνούς πειρατές, οι οποίοι καθώς πήγαιναν στην πηγή να προμηθευτούν νερό, έτρωγαν τους χουρμάδες που είχαν μαζί τους και πετούσαν τους σπόρους, οι οποίοι στη συνέχεια δημιούργησαν το φοινικόδασος.

Χλωρίδα

Το δάσος αποτελείται από φοίνικες που ανήκουν στο είδος Phoenix theophrastii, αλλιώς κρητικός φοίνικας ή φοίνικας του Θεοφράστου. Το είδος αυτό είναι ενδημικό στην ανατολική περιοχή της Μεσογείου και συναντάται κυρίως στην Κρήτη και ειδικότερα στο Βάι, στην Πρέβελη και στα Αστερούσια. .

Διαχείριση και προστασία

Το φοινικόδασος του Αγίου Νικήτα, ως δάσος αποτελεί κοινό περιβαλλοντικό πόρο. Λόγω της σπανιότητας του συγκεκριμένου είδους φοίνικα, το δάσος είναι περιφραγμένο σε μεγάλο μέρος του, από την Δασική Υπηρεσία. Με αυτόν τον τρόπο κατάφεραν να προστατευτεί τόσο από τα ζώα που βόσκουν ελεύθερα στην περιοχή, όσο και από τους κατοίκους των γύρω χωριών, οι οποίοι κάθε χρόνο παραμονές της Κυριακής των Βαΐων, έκοβαν κάποια δέντρα, ώστε να πάρουν το "βάγι", το οποίο ύστερα πουλούσαν στις εκκλησίες για να φτιάξουν τους σταυρούς που μοιράζονται στους πιστούς. Το μέτρο φαίνεται να απέδωσε, καθώς οι φοίνικές έχουν αναζωογονηθεί τα τελευταία χρόνια.