Υδραγωγείο Άνιο Βέτους

Το Παλαιό Υδραγωγείο του Άνιο (λατινικά: Aqua Anio Vetus‎‎) ήταν αρχαίο ρωμαϊκό υδραγωγείο και το δεύτερο παλαιότερο μετά το Υδραγωγείο του Άππιου. Κατασκευάστηκε το 272 π.Χ. και χρηματοδοτήθηκε από τους θησαυρούς, που κατασχέθηκαν μετά τη νίκη εναντίον του Πύρρου της Ηπείρου. Ο αξιωματούχος που διορίστηκε για το έργο από τη Σύγκλητο ήταν ο τιμητής Mάνιος Κούριος Δεντάτος, που απεβίωσε πέντε ημέρες μετά την ανάθεση και ο Μ. Φλάβιος Φλάκκος. Το υδραγωγείο απέκτησε το προσωνύμιο του «παλαιού» (vetus), μόνο όταν κτίστηκε το Υδραγωγείο Άνιο Νόβους σχεδόν τρεις αιώνες αργότερα.

Υδραγωγείο Άνιο Βέτους
Είδος	αρχαιολογική θέση και ρωμαϊκό υδραγωγείο
Γεωγραφικές συντεταγμένες	41°53′54″N 12°30′33″E
Χώρα	Ιταλία
Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Η διαδρομή του Άκουα Άνιο Βέτους.

Το τέλος του Άνιο Βέτους στη Ρώμη.

Πόντε ντελα Μόλα.

Η ροή του ήταν υπερδιπλάσια από εκείνη του πρώτου υδραγωγείου της Ρώμης, του Άππιου και τροφοδοτούσε με νερό τις υψηλότερες τοποθεσίες της πόλης.

Η κατασκευή του ήταν φιλόδοξη, καθώς είχε τετραπλάσιο μήκος από το Άππιο και η πηγή του ήταν πολύ υψηλότερα. Ήταν ξεκάθαρα ένα αριστούργημα μηχανικής, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη την πρώιμη ημερομηνία και την πολυπλοκότητα της κατασκευής του.

Ήταν το πρώτο που έπαιρνε νερό από τον ποταμό Άνιο, εξ ου και το όνομά ου.

Το Υδραγωγείο είχε λασπώδες νερό και πιθανότατα δεν προμήθευε με πόσιμο νερό τη ρωμαϊκή αριστοκρατία.

Διαδρομή

Η πηγή του πιστεύεται ότι βρίσκεται μεταξύ του Βικοβάρο και του Μαντέλα, 850 μ. προς τα επάνω στο φαράγγι του Σαν Κοζιμάτο. Όπως και το Άκουα Αππία, η διαδρομή του ήταν κυρίως υπόγεια.

Κατέβαινε από την πηγή του κατά μήκος της κοιλάδας στο Τίβολι, όπου άφηνε τον Άνιο, προς τους Αλβανούς λόφους κοντά στο Γκαλικάνο, κάτω από την Παλεστρίνα. Περνούσε κάτω από τη Βία Λατίνα κοντά στο έβδομο μίλι και στο τέταρτο μίλι έστριβε βορειοδυτικά, για να εισέλθει στη Ρώμη.

Έμπαινε στην πόλη υπόγεια στην Πόρτα Πραινεστίνα και κατέληγε μέσα στην Πόρτα Εσκουιλίνα. Μόνο το 5,8% της συνολικής ροής του Άνιο Βέτους προμήθευε αυτοκρατορικά κτίρια, μία σημαντική διαφορά από το Άκουα Αππία, το οποίο παρείχε σχεδόν το 22% σε τέτοια κτίρια.

Είχε 35 δεξαμενές καθαρισμού (castella) για διανομή στην πόλη.

Τρεις μεγάλες αποκαταστάσεις έγιναν μαζί με το Άκουα Aππία: πρώτα το 144 π.Χ. από τον πραίτορα Κόιντο Μάρκιο Ρεξ κατά την κατασκευή του Άκουα Μάρκια με την προσθήκη ενός δευτερεύοντος αγωγού στην περιοχή Καζάλ Μορένα· έπειτα το 33 π.Χ. όταν ο Μ. Β. Αγρίππας πήρε τον έλεγχο ολόκληρου του συστήματος ύδρευσης της πόλης· και τέλος μεταξύ 11 και 4 π.Χ. από τον Αύγουστο. Με αυτή την τελευταία κατασκευάστηκε ένας υπόγειος κλάδος, το σπήλαιο του Οκταβιανού (specus Octavianus), που ξεκινούσε από τη σημερινή περιοχή Πινέτο (Pigneto) και ακολουθούσε τη Βία Καζιλίνα και έφτανε στην περιοχή, όπου αργότερα κτίστηκαν οι Θέρμες του Καρακάλλα.

Άλλες αποκαταστάσεις κατά τους δύο πρώτους αιώνες μ.Χ. περιλαμβάνουν την κατασκευή γεφυρών κατά μήκος κοιλάδων στη διαδρομή, για τη συντόμευση μεγάλων υπόγειων εκτροπών. Αυτές περιλάμβαναν την Πόντε ντελα Μόλα (Ponte della Mola) , που χρονολογείται από τον Αδριανό και κτίστηκε για να διασχίζει μία κοιλάδα· συντομεύει τη διαδρομή κατά περίπου 1,5 χλμ. Έχει μήκος 156 μ. και ύψος 24,50 μ. με σειρά 29 διπλών τόξων και 2 μονών τόξων. Το κεντρικό τμήμα, για μία έκταση 3 διπλών τόξων, κατέρρευσε το 1965 και ένα παρακείμενο 4ο διπλό τόξο κατεδαφίστηκε σύντομα, επειδή δεν ήταν ασφαλές.

Άλλα Υπολείμματα

Απομεινάρια γεφυρών: Πόντε Ταυλέλα (Ponte Taulella), Πόντε Πίσερο (Ponte Pischero, Πόντε ντελι Άρτσι (Ponte degli Arci), Πόντε Λούπο (Ponte Lupo).