Υπερικό

γένος φυτών της οικογενείας των Υπερικίδων

Το Υπερικό (Hypericum) είναι γένος φυτών της οικογενείας των Υπερικίδων (Hypericaceae), στο οποίο περιλαμβάνονται περίπου 150 είδη, ποώδη, θαμνώδη ή φρύγανα. Κυριότερα είδη είναι το Hypericum perforatum (Υπερικόν το διάτρητον, κοινώς βάλσαμο, βαλσαμόχορτο ή σπαθίδα) και το Hypericum perfoliatum (Υπερικόν το διαμπερές, κοινώς λειχηνόχορτο ή σταρίδα)[1].

Υπερικό
Hypericum calycinum
Συστηματική ταξινόμηση
Σύστημα: κατά CRONQUIST, 1981
Βασίλειο: Φυτά (Plantae)
Συνομοταξία: Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta)
Ομοταξία: Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida)
Υφομοταξία: Ροδίδες (Rosidae)
Τάξη: Τεϊώδη (Theales)
Οικογένεια: Υπερικίδες (Hypericaceae)
Γένος: Υπερικόν (Hypericum)
L.
Είδη
Hypericum perforatum (Υπερικόν το διάτρητον)
Hypericum perfoliatum (Υπερικόν το διαμπερές)

Το βαλσαμόχορτο είναι αειθαλές φυτό με ύψος περίπου ένα μέτρο και άνθη με έντονο κίτρινο χρώμα, τα οποία εμφανίζονται περίπου στα μέσα Ιουνίου. Είναι ενδημικό φυτό σε ολόκληρη σχεδόν την ευρωπαϊκή ήπειρο.

Το υπερικό ή βαλσαμόχορτο υπήρξε αντικείμενο της Ιατρικής από τα αρχαία χρόνια. Οι αρχαίοι Έλληνες το χρησιμοποιούσαν ως διουρητικό, επουλωτικό, εμμηναγωγό και αιμοστατικό.

Σήμερα στις ΗΠΑ και σε πολλές άλλες χώρες χρησιμοποιείται υπό μορφή χαπιών για την αντιμετώπιση της ήπιας και μέτριας κατάθλιψης (γι' αυτό αποκαλείται και "εναλλακτικό Prozac"). Χρησιμοποιείται, επίσης, ως αντισπασμωδικό και για την καταπολέμηση της αϋπνίας.

Εξωτερική χρήση

Επεξεργασία

Χρησιμοποιείται υπό μορφή βάμματος, αφού εκχυλισθεί το φρέσκο φυτό σε ελαιόλαδο μέσα σε γυάλινα βάζα καλά κλεισμένα, που μένουν στον ήλιο επί 40 ημέρες περίπου, ως επουλωτικό σε πληγές, ερεθισμούς και εγκαύματα πρώτου βαθμού.

Εσωτερική χρήση

Επεξεργασία
  • Σαν τσάι συνήθως ένα κουταλάκι του γλυκού ξερά τριμμένα φύλλα και άνθη σε μία κούπα καυτό νερό, που την σκεπάζουμε και την αφήνουμε σκεπασμένη για 10 με 15 λεπτά, για να περάσουν όλα τα συστατικά του φυτού στο νερό, από μία μέχρι τρεις φορές την ημέρα, κατόπιν συμβουλής και καθοδήγησης ιατρού, φαρμακοποιού ή άλλου ειδικού.
  • Σε κάψουλες ή χάπια: Κατόπιν συμβουλής ιατρού ή φαρμακοποιού.
  • Σε αλκοολούχο βάμμα: Κατόπιν συμβουλής ιατρού ή φαρμακοποιού.

Γενικές οδηγίες - προφυλάξεις

Επεξεργασία

Το υπερικό μπορεί να επηρεάσει το συκώτι προκαλώντας ευαισθησία του ατόμου στο φως. Στο δέρμα ορισμένων ατόμων μπορεί να προκαλέσει αντιδράσεις που εκδηλώνονται με δερματικούς ερεθισμούς,

Σύμφωνα με ορισμένους ερευνητές το υπερικό μπορεί να επηρεάσει το μεταβολισμό ορισμένων ενζύμων. Κατά συνέπεια, χρειάζεται προσοχή όταν χορηγείται ταυτόχρονα με άλλα φάρμακα ή και με ορισμένα τρόφιμα.

Σε κάθε περίπτωση, όταν χρησιμοποιούνται φυτά για θεραπεία, πρέπει πάντοτε να ενημερώνεται ο ιατρός ή ο φαρμακοποιός και η χρήση τους να γίνεται κάτω από την καθοδήγηση ειδικού.

Στην Ελλάδα υπάρχουν αυτοφυή τριάντα τρία είδη Υπερικού (Hypericum), από τα οποία τα 8 ενδημικά:

  1. Π. Δρανδάκη, Μεγάλη Ελληνική Εκγυκλοπαίδεια, Αθήνα