Υπόθεση δομημένων ομολόγων στην Ελλάδα

Η υπόθεση των δομημένων ομολόγων, η οποία χαρακτηρίστηκε ως «σκάνδαλο» από τα ελληνικά ΜΜΕ, αφορά επενδύσεις τμήματος των αποθεματικών ορισμένων ελληνικών ταμείων επικουρικών συντάξεων σε σύνθετα επενδυτικά προϊόντα.

Συνολικά στο διάστημα 2005-2007 που διερεύνησε η εξεταστική επιτροπή της Βουλής, 8 δομημένα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου συνολικής αξίας 1,8 δισεκατομμυρίων ευρώ αγοράστηκαν από ελληνικά ασφαλιστικά ταμεία[1]. Η εξεταστική επιτροπή της Βουλής ασχολήθηκε σχεδόν αποκλειστικά με ένα μόνο από αυτά, αξίας 280 εκατομμυρίων ευρώ.

Η υπόθεση του "δομημένου ομολόγου" των 280 εκατομμυρίων Επεξεργασία

Στις 22 Φεβρουαρίου 2007 το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους εξέδωσε ομόλογο 12ετούς διάρκειας αξίας 280 εκατομμυρίων ευρώ με ανάδοχο την αμερικανική JP Morgan. Από αυτή πέρασε στο αμοιβαίο κεφάλαιο NPI, στη γερμανική Hypovereinsbank, η οποία το μεταπούλησε στη χρηματιστηριακή εταιρεία Ακρόπολις ΑΧΕΠΕΥ, από την οποία τελικά πωλήθηκε σε 4 ασφαλιστικά ταμεία[2][3]:

  • Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Δημοσίων Υπαλλήλων (ΤΕΑΔΥ)
  • Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών (ΤΕΑΥΦΕ)
  • Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης Προσωπικού Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης (ΤΕΑΠΟΚΑ)
  • Ταμείο Συντάξεων Εφημεριδοπωλών και Υπαλλήλων Πρακτορείων (ΤΣΕΥΠ)

Με αφορμή τη δημοσιότητα που έλαβε το θέμα, ψηφίστηκε στις 10 Ιουλίου 2007 ο νόμος 3586/07 "Θεσμικό πλαίσιο επενδύσεων και αξιοποίησης της περιουσίας των Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης"[4].

Στις 31 Αυγούστου 2007 η JP Morgan αγόρασε ξανά το ομόλογο από τα τέσσερα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ από τον κρατικό προϋπολογισμό καταβλήθηκε στα τέσσερα ταμεία έκτακτη οικονομική ενίσχυση 3.067.762,48 ευρώ.

Η υπόθεση του ομολόγου των 180 εκατομμυρίων Επεξεργασία

Στις 3 Μαρτίου 2010 συνελήφθησαν και προφυλακίστηκαν οι τρεις μέτοχοι της Ακρόπολις (Γιώργος Αποστολίδης, Σοφοκλής Πρινιωτάκης και Θοδωρής Πρινιωτάκης) με απόφαση του Συμβουλίου Εφετών[3][5].

Στην εταιρεία επιβλήθηκε από τη ΔΟΥ ΦΑΕΕ Αθηνών πρόστιμο 5,5 δισεκατομμυρίων ευρώ [6] με αφορμή εικονικές συναλλαγές κατά την πώληση 20 ομολόγων σταθερού επιτοκίου συνολικής αξίας 180 εκατομμυρίων ευρώ προς το ΤΕΑΔΥ στο διάστημα 2005-2006. Αναφέρεται ενδεικτικά ότι για την πώληση των 20 ομολόγων εκτελέστηκαν περισσότερες από 300 συναλλαγές[6], αυξάνοντας το συνολικό τζίρο από τα 180 εκατομμύρια στα 2,5 δισεκατομμύρια. Πρόκειται για το μεγαλύτερο πρόστιμο που έχει επιβληθεί από τη σύσταση του Ελληνικού Κράτους. Η εξόφληση του προστίμου ακόμη εκκρεμεί.

Αθωωτική απόφαση στη πρώτη δίκη των ομολόγων Επεξεργασία

Μετά από εξέταση δεκάδων μαρτύρων η εισαγγελική έδρα του Τριμελούς Εφετείου Κακουργημάτων προχώρησε σε απαλλακτική πρόταση, την όποια ακολούθησε το προεδρείο του δικαστηρίου. Ειδικότερα, στις 28 Φεβρουαρίου 2012 το δικαστήριο κατέληξε στην απόφαση πως «οι τιμές ΗΔΑΤ κατά τη διερευνηθείσα περίοδο δεν ήταν καλύτερες τιμές αγοράς, ούτε μπορούσαν και έπρεπε να επιτευχθούν από τους συναλλασσομένους, αλλά απλώς και μόνο τιμές αποτίμησης των επίμαχων ομολόγων, ότι οι Πρόεδροι ενήργησαν με τη σύμφωνη γνώμη όλων των μελών των διοικητικών συμβουλίων των ασφαλιστικών ταμείων και χωρίς να τους ασκηθεί οποιαδήποτε επιρροή από τους εκπροσώπους των χρηματιστηριακών εταιρειών και ότι ουδέν περί ΗΔΑΤ γνώριζαν, ούτε είχαν εξάλλου θεσμοθετημένη υποχρέωση συναλλαγής μέσω ΗΔΑΤ ή σε τιμές ΗΔΑΤ». Όλοι οι κατηγορούμενοι για την υπόθεση των ομολόγων σταθερού επιτοκίου, αθωώθηκαν [7].

Η υπόθεση των ομολόγων των ταμείων ΤΣΠΕΑΘ και ΤΕΑΥΦΕ Επεξεργασία

Στις 11 Οκτωβρίου 2017 ολοκληρώθηκε με την απαλλαγή όλων των κατηγορουμένων για την κατηγορία της απιστίας η δίκη για την υπόθεση των δομημένων ομολότων του ΤΣΠΕΑΘ (του ταμείου των δημοσιογράφων που σήμερα είναι γνωστό ως ΕΤΑΠ-ΜΜΕ) και του Ταμείου Επικουρικής Ασφάλισης Υπαλλήλων Φαρμακευτικών Εργασιών (ΤΕΑΥΦΕ), ύψους 130 εκατ. ευρώ έκαστο. Με αυτό το σκέλος της απόφασης αθωώθηκαν τα στελέχη των εταιρειών που είχαν εμπλακεί στην υπόθεση και ο πρόεδος του ΤΕΑΥΦΕ, ενώ για τον πρώην προέδρο του ΤΣΠΕΑΘ, Δημήτρη Καπράνο και τον πρώην πρόεδρο του νοσοκομείου Μεταξά, Νίκο Δεσποτόπουλο, το δικαστήριο επέβαλε ποινές φυλάκισης τεσσάρων ετών με αναστολή. Ο πρώτος κρίθηκε ένοχος για νομιμοποίηση εσόδων από παραγεγραμμένη πλέον δωροληψία και ο δεύτερος για άμεση συνέργεια στο ίδιο αδίκημα.

Στην έκδοση της ετυμηγορίας βάρυνε η διενέργεια πραγματογνωμοσύνης[8], που κατέληξε στο συμπέρασμα πως η επένδυση στα δύο ομόλογα δεν προκάλεσε οικονομική ζημιά στα δύο Ταμεία, άποψη που υποστήριξε και ο εισαγγελέας της έδρας.

Παρατυπίες Επεξεργασία

Οι παρατυπίες που διαπιστώθηκαν[1] ή εικάζονται στην υπόθεση είναι οι εξής:

  • Η αγορά αυτών των δομημένων ομολόγων από τα ασφαλιστικά ταμεία είναι αντίθετη με την Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ) 155492/2002, η οποία απαιτεί τα αποθεματικά των ταμείων να επενδύονται σε προϊόντα που αποτιμώνται στην Ηλεκτρονική Δευτερογενή Αγορά Τίτλων (ΗΔΑΤ)
  • Τα δομημένα ομόλογα πωλήθηκαν υπερτιμολογημένα στα ασφαλιστικά ταμεία, καθώς ενώ τυπικά κατά την έκδοσή τους πωλούνται σε τιμές κατώτερες της "ονομαστικής" τους αξίας, στη συγκεκριμένη περίπτωση πωλήθηκαν στο άρτιο της αξίας αυτής. Η διαφορά ανάμεσα στην τιμή πώλησης και την τιμή αγοράς των ομολόγων ήταν οι προμήθειες των μεσαζόντων τραπεζών και χρηματιστηριακών εταιριών.
  • Υποψίες διακίνησης "μαύρου" χρήματος σε προέδρους ασφαλιστικών ταμείων. Οι υποψίες αυτές βασίζονται στις καταθέσεις των Σ. Πρινιωτάκη και Γ. Αποστολίδη[9], μα ακόμη αυτό δεν έχει αποδειχτεί[3].

Η Δικαιοσύνη Επεξεργασία

Το Σεπτέμβριο 2007 ο τότε επικεφαλής της Αρχής για το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος Γιώργος Ζορμπάς ύστερα από προανακριτικές πράξεις συνέταξε πόρισμα που απέστειλε στον τότε εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Γιώργο Σανιδά για να το ελέγξει και να το μεταβιβάσει στην επιτροπή διαφάνειας της Βουλής σύμφωνα με το νόμο περί ευθύνης Υπουργών. Ο Γ. Σανιδάς έκρινε το πόρισμα μη σύννομο καθώς έφερε την υπογραφή αποκλειστικά του Γ. Ζορμπά, ενώ θα έπρεπε να φέρει τις υπογραφές όλων των μελών της Αρχής.[10] Στις 10 Σεπτεμβρίου 2010 η Επιτροπή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες απαντώντας σε σχετική ερώτηση της εξεταστικής επιτροπής της Βουλής έκρινε έγκυρο το πόρισμα Ζορμπά 2007[11]

Εξέλιξη της δίκης Επεξεργασία

Δεκαέξι μήνες μετά την έναρξη της δίκης στον δεύτερο βαθμό, το Πενταμελές Εφετείο Κακουργημάτων της Αθήνας απάλλαξε στις 11 Σεπτεμβρίου 2018 όλους τους κατηγορουμένους με εξαίρεση τους εκπροσώπους της χρηματιστηριακής εταιρείας «Ακρόπολις» Γιώργο Αποστολίδη και Θεόδωρο Πρινιωτάκη.  Ο πρώτος κρίθηκε ένοχος για έκδοση εικονικών τιμολογίων και ξέπλυμα μαύρου χρήματος και του επιβλήθηκε κάθειρξη 8 ετών, χωρίς αναστολή με αποτέλεσμα να οδηγηθεί στη φυλακή. Ο δεύτερος κρίθηκε ένοχος για έκδοση εικονικών τιμολογίων και ξέπλυμα μαύρου χρήματος, σε βαθμό πλημμελήματος και του επιβλήθηκε ποινή φυλάκισης 4 ετών, εξαγοράσιμη προς 8 ευρώ η μέρα.

Κατά την ακροαματική διαδικασία διαπιστώθηκε πως τα ασφαλιστικά Ταμεία θα μπορούσαν να είχαν κερδίσει από την επίμαχη συναλλαγή 110 εκατ. ευρώ και να ανακτήσουν εξ ολοκλήρου τα κεφάλαιά τους, αφού τα συγκεκριμένα ομόλογα είχαν εκδοθεί βάσει του αγγλικού Δικαίου και δεν θα μπορούσαν να υπαχθούν στο PSI του 2012.[12].

Εξεταστική επιτροπή της Βουλής Επεξεργασία

Στις 22 Ιουνίου 2010 συστήθηκε εξεταστική επιτροπή της Βουλής[13] με σκοπό τη διερεύνηση τυχόν πολιτικών ευθυνών στην υπόθεση, μετά από πρόταση του ΠΑΣΟΚ και με τη σύμφωνη γνώμη όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων. Πρόεδρος της επιτροπής ορίστηκε αρχικά ο Ντίνος Ρόβλιας, ενώ λόγω της υπουργοποίησής του από τις 9 Σεπτεμβρίου 2010 τον αντικατέστησε ο Χρήστος Πρωτόπαπας[14].

Στις 2 Σεπτεμβρίου 2010 οι βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας αποχώρησαν από την εξεταστική επιτροπή[15].

Μάρτυρες Επεξεργασία

Μπροστά στην εξεταστική επιτροπή κατέθεσαν οι εξής μάρτυρες:

  • στις 20 Ιουλίου 2010 ο Γιώργος Ζορμπάς, πρώην εισαγγελέας[16]
  • στις 27 Ιουλίου 2010 ο Σάββας Ρομπόλης, επιστημονικός διευθυντής του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ και ο Χρήστος Ντζιούνης, διευθυντής του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους[17]
  • στις 29 Ιουλίου 2010 ο Σπύρος Παπανικολάου, πρώην γενικός διευθυντής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ)[18]
  • στις 24 Αυγούστου 2010 ο Γιώργος Σανιδάς, πρώην εισαγγελέας του Αρείου Πάγου[19]
  • στις 31 Αυγούστου 2010 ο Νίκος Τραυλός, καθηγητής πανεπιστημίου, καθώς και οι Φραγκίσκος Δασύρας και Κωνσταντίνος Τσιβεριώτης, πρώην γενικοί διευθυντές του ΟΔΔΗΧ[20]
  • στις 1 Σεπτεμβρίου 2010 ο Ελευθέριος Φούκας, πρώην γενικός διευθυντής Θησαυροφυλακίου και Προϋπολογισμού και η Παναγιώτα Σπυρουλοπούλου, πρώην διευθύντρια Δημοσίου Χρέους της Γενικής Διεύθυνσης Θησαυροφυλακίου και Προϋπολογισμού[21]
  • στις 9 Σεπτεμβρίου 2010 ο Αναστάσιος Δημοσχάκης, πρώην πρόεδρος του Ταμείου Αρωγής Αστυνομικών[14]
  • στις 15 Σεπτεμβρίου 2010 ο Αγάπιος Σημαιοφορίδης, πρώην πρόεδρος του ΤΕΑΔΥ[22]
  • στις 22 Σεπτεμβρίου 2010 ο Νίκος Γκαργκάνας, πρώην διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος[23]
  • στις 23 Σεπτεμβρίου 2010 ο Γεράσιμος Κονιδάρης, πρώην αντιπρόεδρος του ΤΕΑΥΦΕ[24]
  • στις 6 Οκτωβρίου 2010 ο Σοφοκλής Πρινιωτάκης[25]
  • στις 12 Οκτωβρίου 2010 ο Γιώργος Παπαμαρκάκης, υπεύθυνος της North Asset Management και ο Δημοσθένης Μαμμωνάς, πρώην Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Εργασίας[26]
  • στις 14 Οκτωβρίου 2010 ο Θόδωρος Πρινιωτάκης της Ακρόπολις ΑΧΕΠΕΥ, ο Γιώργος Κουρής, πρώην γενικός γραμματέας του υπουργείου Οικονομικών και ο Σάββας Τσιτουρίδης, πρώην υπουργός Απασχόλησης[27]
  • στις 19 Οκτωβρίου 2010 ο επιχειρηματίας Ανδρέας Βγενόπουλος[28]
  • στις 20 Οκτωβρίου 2010 ο Γιώργος Αλογοσκούφης, πρώην υπουργός Οικονομικών και ο Πέτρος Δούκας, πρώην υφυπουργός Οικονομικών[29]
  • στις 21 Οκτωβρίου 2010 ο Πάνος Παναγιωτόπουλος, πρώην υπουργός Απασχόλησης[30] και ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης, πρώην υπουργός Άμυνας[31]
  • στις 25 Οκτωβρίου 2010 ο Σοφοκλής Πρινιωτάκης και ο Γιώργος Αποστολίδης[9], καθώς και ο Γιώργος Κουτρουμάνης, αναπληρωτής υπουργός Απασχόλησης
  • στις 26 Οκτωβρίου 2010 ο Βασίλης Μαγγίνας, πρώην υπουργός Απασχόλησης και ο Λεωνίδας Φραγκιαδάκης, γενικός διευθυντής Διαχείρισης Διαθεσίμων στην Εθνική Τράπεζα[32]
  • στις 2 Νοεμβρίου 2010 ο Παναγιώτης Δεμέστιχας, πρώην πρόεδρος του ΤΕΑΥΦΕ[33] και ο Δημήτρης Μυρογιάννης, πρώην πρόεδρος του ΤΣΕΥΠ[34]

Πόρισμα Επεξεργασία

Την 1η Δεκεμβρίου 2010 η εξεταστική επιτροπή εξέδωσε το πόρισμά της[35], με το οποίο καταλογίζει ευθύνες στους:

Ευθύνες επιρρίπτονται επίσης την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και τον πρόεδρό της Αλέξανδρο Πιλάβιο, καθώς και στην Τράπεζα της Ελλάδος.

Για τους Σάββα Τσιτουρίδη και Πέτρο Δούκα προτείνεται η παραπομπή σε προανακριτική επιτροπή για την διερεύνηση τυχόν ποινικών ευθυνών.

Ζημίες των ασφαλιστικών ταμείων Επεξεργασία

Δεν έχει διευκρινιστεί το πραγματικό ύψος των απωλειών των ταμείων από την επένδυση τους στο δομημένο ομόλογο των 280 εκατομμυρίων ή ακόμα και αν υπήρχαν τελικά ζημίες από την συγκεκριμένη τοποθέτηση. Τα ποσά που επενδύθηκαν από τα ασφαλιστικά ταμεία επεστράφησαν από τις ανάδοχες τράπεζες[36] μετά την δημοσιότητα για «σκάνδαλο» που κυριάρχησε στα ΜΜΕ και τελικά οδήγησε στη δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης.

Συγκριτικά, το κοινό κεφάλαιο επτά ασφαλιστικών ταμείων στην Τράπεζα της Ελλάδος υπέστη μια απομείωση 48,75% μετά το PSI, προσεγγίζοντας σε αξία το 1.099.220.917 ευρώ έναντι 2.144.691.368 πριν από τις 28 Φεβρουαρίου 2012 οπότε και ανακοινώθηκε το PSI. Οι συνολικές απώλειες των ταμείων από τον συνδυασμό PSI και τρέχουσας αποτίμησης στη δευτερογενή αγορά προσεγγίζουν το 70% ή 1,489 δισ. ευρώ.[37]

Σε αντίθεση με τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, τα δομημένα ομόλογα εξαιρέθηκαν του PSI ύψους 53,5% που επιβλήθηκε, διότι είχαν εκδοθεί υπό αγγλικό δίκαιο και όσα ταμεία τα είχαν διακρατήσει, κατέγραψαν μικρότερες ζημίες ή ακόμα και κέρδη.[38][37] Στις προτάσεις του προς το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος, ο οικονομολόγος Παναγιώτης Αλεβιζάκης ζήτησε να ενημερωθεί για το ποια είναι η ζημία των ασφαλιστικών ταμείων που αγόρασαν τα συγκεκριμένα χρηματοοικονομικά προϊόντα, και από την πίεση του πολιτικού περιβάλλοντος αναγκάστηκαν να τα επιστρέψουν, σε σχέση με εκείνα τα ταμεία που παρά τις πιέσεις, τα κράτησαν.[39]

Η υπόθεση στα ΜΜΕ Επεξεργασία

Η υπόθεση των δομημένων ομολόγων κυριάρχησε στα ΜΜΕ κατά την περίοδο 2007 – 2009 και παρουσιάστηκε ως αίτια της κατάρρευσης των ασφαλιστικών ταμείων. Μετά την αθώωση των κατηγορούμενων για την υπόθεση των σταθερών ομολόγων και την ανακοίνωση των στοιχείων για τις ζημίες των ταμείων από το PSI ορισμένα άρθρα χρησιμοποίησαν την υπόθεση των δομημένων ομολόγων ως παράδειγμα «κυνηγιού μαγισσών» από τα ΜΜΕ προς εξυπηρέτηση πολιτικών σκοπιμοτήτων.[40]

Σε έρευνα της VPRC για την «εικόνα των σκανδάλων στην Ελλάδα» η υπόθεση των δομημένων ομολόγων θεωρήθηκε σημαντική από το 3% των ερωτηθέντων ενώ ως πιο σημαντικό σκάνδαλο αξιολογήθηκε η υπόθεση της λίστας Λαγκαρντ από το 54.5% των ερωτηθέντων. Στην ίδια έρευνα αναφέρεται ότι το 91% των πολιτών θεώρει ότι τα ΜΜΕ δεν παρουσιάζουν αντικειμενικά τις υποθέσεις σκανδαλών.[41]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «Πόρισμα της εξεταστικής επιτροπής για την πλήρη διερεύνηση της υπόθεσης των ομολόγων - Νοέμβριος 2010» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 14 Δεκεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2010. 
  2. «Επιταγές-φωτιά στην Εξεταστική για το σκάνδαλο των ομολόγων». Ημερησία. 2010-10-30. http://www.imerisia.gr/article.asp?catid=15459&subid=2&pubid=73629150. 
  3. 3,0 3,1 3,2 «Η δομημένη απάτη με τα ομόλογα των Ταμείων». Βήμα. 2010-03-27. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=16&artid=322543&dt=27/03/2010. 
  4. «Νόμος 3586/07» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 28 Νοεμβρίου 2010. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2010. 
  5. «Προφυλακιστέοι οι εκπρόσωποι της «Ακρόπολις»». Καθημερινή. 2010-03-04. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_ell_100120_04/03/2010_392832. [νεκρός σύνδεσμος]
  6. 6,0 6,1 «Πρόστιμο 5 δισ. ευρώ στην «Ακρόπολις»». Βήμα. 2007-07-08. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=86&artid=165215&dt=08/07/2007. 
  7. «Αθώοι οι 16 στην πρώτη δίκη για τα δομημένα ομόλογα των Ταμείων». Greek Money. 2012-02-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-04-19. https://web.archive.org/web/20120419092625/http://www.greekmoney.gr/index.php/permalink/79355.html. Ανακτήθηκε στις 2012-03-14. 
  8. Capital.gr. «Αθώοι όλοι για το δομημένο ομόλογο του ΤΣΠΕΑΘ και του ΤΕΑΥΦΕ». Capital.gr. http://www.capital.gr/epikairotita/3246534/athooi-oloi-gia-to-domimeno-omologo-tou-tspeath-kai-tou-teaufe. Ανακτήθηκε στις 2017-10-31. 
  9. 9,0 9,1 «Πώς λάδωναν τους προέδρους των Ταμείων». Βήμα. 2010-10-26. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=363022&dt=26/10/2010. 
  10. «Δομημένα ομόλογα, δύο δικαστικοί και μία βεντέτα». Βήμα. 2010-07-22. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=46&ct=32&artId=310066&dt=22/07/2010. 
  11. «Εγκυρο το πόρισμα Ζορμπά, έκθετος ο Σανιδάς στην υπόθεση των Δομημένων Ομολόγων». tvxs.gr. 2010-09-15. http://tvxs.gr/node/65931. 
  12. «Αθώοι οι κατηγορούμενοι για το δομημένο ομόλογο των 280 εκατ.€ - Στη φυλακή μόνον ο Αποστολίδης». Πρώτο Θέμα. 11.09.2018. https://www.protothema.gr/greece/article/820137/athooi-oi-katigoroumenoi-gia-to-domimeno-omologo-ton-280-ekat-sti-fulaki-monon-o-apostolidis/. Ανακτήθηκε στις 2018-09-19. 
  13. «Συστήνεται Εξεταστική Επιτροπή για την υπόθεση των δομημένων ομολόγων». in.gr. 2010-06-22. http://news.in.gr/greece/article/?aid=1231049685. 
  14. 14,0 14,1 «Ο Χρ. Πρωτόπαπας, νέος πρόεδρος της Εξεταστικής για τα ομόλογα». tvxs.gr. 2010-09-09. http://tvxs.gr/node/65561. 
  15. «Αποχώρησε και από την Εξεταστική για τα ομόλογα η Ν.Δ.». Ελευθεροτυπία. 2010-09-02. http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=198994. 
  16. «Εκθέσεις-βόμβες Ζορμπά για τα ομόλογα». Βήμα. 2010-07-20. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=344078&dt=20/07/2010. 
  17. «Διαφορετικά συμπεράσματα από την κατάθεση Ρομπόλη για τα Ομόλογα». tvxs.gr. 2010-07-27. http://tvxs.gr/node/62927. 
  18. «Υπονοούμενα για απειλές εις βάρος του άφησε ο πρώην διευθυντής του ΟΔΔΗΧ». tvxs.gr. 2010-07-29. http://tvxs.gr/node/63060. 
  19. «Έντονη αντιπαράθεση Σανιδά-Πρωτόπαπα στην εξεταστική για τα ομόλογα». tvxs.gr. 2010-08-25. http://tvxs.gr/node/64476. 
  20. «Συνεχίζονται οι εργασίες της εξεταστικής για τα δομημένα ομόλογα». tvxs.gr. 2010-08-31. http://tvxs.gr/node/64885. 
  21. «Ομόλογα: Ο Π. Δούκας είχε ενημερωθεί για τους κινδύνους». tvxs.gr. 2010-09-01. http://tvxs.gr/node/43026. 
  22. «Επιβεβαιώνει το πόρισμα Ζορμπά για τα ομόλογα ο τέως πρόεδρος του ΤΕΑΔΥ». tvxs.gr. 2010-09-15. http://tvxs.gr/node/43955. 
  23. «Ενώπιον της Εξεταστικής για το ομόλογα ο πρώην διοικητής της ΤτΕ». tvxs.gr. 2010-09-22. http://tvxs.gr/node/44404. 
  24. «Ο πρώην πρόεδρος του ΤΕΑΥΦΕ κατέθεσε στην Εξεταστική για τα ομόλογα». tvxs.gr. 2010-09-23. http://tvxs.gr/node/44478. 
  25. «Τέσσερις υπουργούς καρφώνει ο Πρινιωτάκης». Βήμα. 2010-10-07. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=358971&dt=07/10/2010. 
  26. «Καταθέσεις Γ. Παπαμαρκάκη - Δημ. Μαμμωνά στην Εξεταστική για τα ομόλογα». star.gr. 2010-10-12. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-10-17. https://web.archive.org/web/20101017004412/http://www.star.gr/politics/64063/. Ανακτήθηκε στις 2010-12-06. 
  27. «Κατέθεσαν για την «υπόθεση των ομολόγων» οι Πρινιωτάκης, Τσιτουρίδης, Κουρής». tvxs.gr. 2010-10-14. http://tvxs.gr/node/45934. 
  28. «Κατάθεση Βγενόπουλου για την υπόθεση των ομολόγων». tvxs.gr. 2010-10-19. http://tvxs.gr/node/68607. 
  29. «Στην Εξεταστική για τα ομόλογα Δούκας και Αλογοσκούφης». Ant1. 2010-10-20. http://www.ant1online.gr/Politics/Parliament/Pages/201010/4718b524-e5af-44c6-939f-88ed7303fbec.aspx. 
  30. «Πάνος Παναγιωτόπουλος «Δεν είχα αρμοδιότητα για τα ομόλογα»». Βήμα. 2010-10-21. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&artid=362231&ct=32&dt=21/10/2010. 
  31. ««Ουδεμία σχέση το Αμυνας», κατέθεσε ο Μεϊμαράκης». Βήμα. 2010-10-21. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=362217&dt=21/10/2010. 
  32. «Η Εξεταστική καλεί τους προέδρους των Ταμείων». Βήμα. 2010-10-27. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=363280&dt=27/10/2010. 
  33. «Εξεταστική για τα Ομόλογα - Καλεί επικεφαλής Ταμείων μετά τις καταθέσεις των Πρινιωτάκη-Αποστολίδη». Βήμα. 2010-10-26. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=3&artid=363198&dt=26/10/2010. 
  34. «Δ. Μυρογιάννης «Το υπουργείο μάς έσπρωξε στα δομημένα»». Βήμα. 2010-11-03. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artid=364517&dt=03/11/2010. 
  35. «Το πόρισμα - βόμβα της Βουλής». Βήμα. 2010-12-01. http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=32&artId=370509&dt=01/12/2010. 
  36. «Οι ζημίες στα Ταμεία από τα δομημένα και το «κούρεμα»». Καθημερινή. 2012-10-06. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_06/10/2012_497791. [νεκρός σύνδεσμος]
  37. 37,0 37,1 «Οι ζημίες στα Ταμεία από τα δομημένα και το «κούρεμα»». ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 2012-10-06. http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economy_2_06/10/2012_497791. [νεκρός σύνδεσμος]
  38. «Πως το PSI+ αλλάζει τα δεδομένα για Ακρόπολις». EURO2DAY. 2013-01-14. http://www.euro2day.gr/news/economy/124/articles/751081/Article.aspx. 
  39. «Προτάσεις της Ανεξάρτητης Κίνησης Οικονομολόγων Ελλάδας για τον προγραμματισμό δράσης του Οικονομικού Επιμελητήριου Ελλάδος». TAXHEAVEN. 2013-01-23. http://www.taxheaven.gr/news/news/view/id/12066/. 
  40. «Κυνήγι μαγισσών». ΕΞΠΡΕΣ. 2012-02-25. 
  41. «Το καρέ της διαφθοράς». ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ. 2013-03-02.