Άρειος Πάγος
Συντεταγμένες: 37°58′20″N 23°43′25″E / 37.9722°N 23.7236°E
Ο Άρειος Πάγος είναι το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο της πολιτικής και ποινικής δικαιοσύνης της Ελλάδας. Τα μέλη του, οι αρεοπαγίτες, εξετάζουν την ορθότητα της κάθε δικαστικής απόφασης, εξασφαλίζοντας με τις αποφάσεις τους την ενότητα της νομολογίας.
| Άρειος Πάγος | |
|---|---|
 | |
| Ιδρύθηκε | 16 Οκτωβρίου 1834 |
| Χώρα |  Ελλάδα |
| Τοποθεσία | Θέμιδος Μέλαθρον Λεωφόρος Αλεξάνδρας 121, Αθήνα 115 22 |
| Ιστοσελίδα | www.areiospagos.gr |
| Πρόεδρος | |
| Κάτοχος | Ιωάννα Κλάπα-Χριστοδουλέα |
Σε περίπτωση μη σχηματισμού κυβέρνησης, κατά το Σύνταγμα της Ελλάδας, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει τη διακριτική ευχέρεια να επιλέξει ανάμεσα στον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου, για την ανάθεση σχηματισμού οικουμενικής κυβέρνησης όσο το δυνατόν ευρύτερης αποδοχής, έτσι ώστε να διενεργήσει εκλογές και να διαλύσει τη Βουλή.
Ιστορική αναδρομή
ΕπεξεργασίαΤο όνομα προήλθε από το ομώνυμο δικαστήριο στην Αρχαία Αθήνα και είναι είτε από τον θεό Άρη (που κατά την ελληνική μυθολογία δικάστηκε εκεί από τους Θεούς του Ολύμπου για τον φόνο του γιου του Ποσειδώνα Αλιρρόθιου), είτε από τις «Αρές Ερινύες» τις λεγόμενες και «Σεμνές» που ήταν χθόνιες θεότητες της τιμωρίας και της εκδίκησης. Ο Άρειος Πάγος ιδρύθηκε στις 16 Οκτωβρίου 1834 με βασιλικό διάταγμα και λειτούργησε ως το ανώτατο δικαστήριο του κράτους. Η πρώτη απόφαση του Αρείου Πάγου (1/1835) κρίθηκε και αποφασίσθηκε στις 30 Απριλίου 1835 και δημοσιεύθηκε την 1η Μαΐου 1835. Μέχρι το 1981, ο Άρειος Πάγος στεγαζόταν στο «Ιλίου Μέλαθρον» επί της Πανεπιστημίου όπου σήμερα στεγάζεται το νομισματικό μουσείο. Από τις 23 Φεβρουαρίου του 1981, μέχρι και σήμερα, στεγάζεται στο δικαστικό μέγαρο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας, χτισμένο από τους αρχιτέκτονες Ιάσονα Ρίζο και Δημήτρη Καταρόπουλο, στο χώρο που παλαιότερα βρίσκονταν οι φυλακές Αβέρωφ.[1]
Οργάνωση
ΕπεξεργασίαΤα μέλη του Αρείου Πάγου έχουν ισόβια θητεία, αποχωρούν δηλαδή μετά τα 67 έτη. Στον Άρειο Πάγο σήμερα υπηρετούν:
- ο Πρόεδρος του Αρείου Πάγου,
- ο Εισαγγελέας του Αρείου Πάγου,
- δέκα (10) Αντιπρόεδροι,
- εβδομήντα τέσσερις (74) Αρεοπαγίτες,
- Δέκα Οχτώ (18) Αντεισαγγελείς του Αρείου Πάγου.
Οι εργασίες του Αρείου Πάγου οργανώνονται σε εννέα τμήματα, εκ των οποίων τα έξι είναι πολιτικά και ασχολούνται με υποθέσεις ιδιωτικού δικαίου (ενοχικού, εμπορικού, κληρονομικού, εμπράγματου, εργατικού κλπ.) και τα υπόλοιπα τρία ποινικά. Επίσης, ο Άρειος Πάγος λειτουργεί και σε Ολομέλεια.
Διατελέσαντες πρόεδροι
Επεξεργασία| Πρόεδρος (γέννηση-θάνατος) | Από | Μέχρι | Σημειώσεις |
|---|---|---|---|
| Χριστόδουλος Κλωνάρης (1788-1849) | 1835 | 1847 | Ήταν ο πρώτος Πρόεδρος του Αρείου Πάγου. |
| Ιωάννης Σωμάκης (1794-1854) | 1847 | 1848 | |
| Χριστόδουλος Κλωνάρης (1788-1849) | 1848 | 1849 | Δεύτερη θητεία |
| Γεώργιος Α. Ράλλης (1804-1883) | 1849 | 1861 | Επιφανής νομικός και πολιτικός της εποχής. Ένας από τους πρώτους καθηγητές της νομικής σχολής Αθηνών. |
| Αριστείδης Μοραϊτίνης (1806-1875) | 1861 | 1872 | Κατά τη διάρκεια της προεδρίας του ανέλαβε δύο φορές την πρωθυπουργία. |
| Δημήτριος Βάλβης (1808-1892) | 1872 | 1885 | Ως οικουμενική προσωπικότητα βοήθησε πολύ στην εκτόνωση της πολιτικής κατάστασης που επικρατούσε το 1875 με την παραπομπή της κυβέρνησης Βούλγαρη στα δικαστήρια. |
| Νικόλαος Δεληγιάννης (1831-1890) | 1885 | 1890 | Αδερφός του Θεόδωρου Δηλιγιάννη. Ήταν εκ των ιδρυτών, και πρόεδρος, της Εταιρείας των φίλων του λαού. Γιος του ήταν ο πολιτικός Επαμεινώνδας Δεληγιάννης. |
| Κωνσταντίνος Σημαντήρας | 1891 | 1911 | Το 1902 ο Βασιλιάς Γεώργιος Α΄ πρότεινε στον Σημαντήρα να αναλάβει την προεδρία υπηρεσιακής κυβέρνησης προκειμένου να αποφύγει να δώσει εντολή σχηματισμού στον Θεόδωρο Δηλιγιάννη, αλλά εκείνος αρνήθηκε. (βλ. Σανιδικά). |
| Χρήστος Καψάλης (1851-1921) | 1911 | 1921 | |
| Σπυρίδων Τσαγρής (1859-1950) | 1921 | 1922 | |
| Αντώνιος Ζηλήμων (1868-1944) | 1922 | 1933 | |
| Γεώργιος Πανόπουλος | 1933 | 1941 | |
| Κωνσταντίνος Κυριλλόπουλος (1873-1945) | 1941 | 1945 | Πέθανε ξαφνικά, ελάχιστες ημέρες από την απόφαση για συνταξιοδότησή του και πριν ακόμα προλάβει να δημοσιευθεί στην Εφημερίδα Κυβερνήσεως το Βασιλικό Διάταγμα (4.5.1945), με το οποίο αποχωρούσε από τα καθήκοντά του λόγω συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας. |
| Ιωάννης Σακκέτας | 1945 | 1948 | |
| Ηλίας Παπαηλιού (1882-1960) | 1948 | 1953 | |
| Σταύρος Ι. Σταυρόπουλος (19??-1999) | 1953 | 1953 | Συνέγραψε Εργατικό Δίκαιο. [2] Κηδεύτηκε στις 2 Μαρτίου 1999. |
| Ιωάννης Αποστολόπουλος (1891-1959) | 1953 | 1959 | |
| Κωνσταντίνος Καυκάς (1892-1974) | 1959 | 1963 | |
| Στυλιανός Μαυρομιχάλης (1902-1981) | 1963 | 1968 | Στις 28 Σεπτεμβρίου του 1963 σχημάτισε υπηρεσιακή κυβέρνηση, η οποία παρέμεινε μέχρι τις 8 Νοεμβρίου, με σκοπό να οδηγήσει την χώρα στις εκλογές |
| Θεόδωρος Καμπέρης | 1968 | 1969 | |
| Αθανάσιος Γεωργίου | 1969 | 1970 | |
| Βασίλειος Πατσουράκος (19??-1987) | 1970 | 1973 | |
| Λύσανδρος Κανελλάκος (19??-1975) | 1973 | 1974 | Πέθανε, έπειτα από τροχαίο δυστύχημα στη Φιλοθέη, τον Μάιο του 1975. |
| Δημήτριος Μαργέλλος | 1974 | 1975 | |
| Κωνσταντίνος Ζαχαρής (19??-1998) | 1975 | 1976 | Απεβίωσε στις 6 Δεκεμβρίου 1998 και κηδεύτηκε σε στενό οικογενειακό κύκλο.[3] |
| Σπυρίδων Γάγγας (1909-1986)[4] | 1976 | 1977 | |
| Γεώργιος Καραμάνος (19??-1982) | 1977 | 1978 | |
| Σπυρίδων Κόλλας (1911-1986)[5] | 1978 | 1979 | |
| Δημήτριος Σκούμπης (19??-1995) | 1979 | 1982 | Διδάκτωρ της Νομικής Σχολής Αθηνών. Κηδεύτηκε από τον ιερό ναό Αγίων Θεοδώρων του Α΄ Νεκροταφείου Αθηνών στις 10 Μαΐου 1995.[6] |
| Γεώργιος Κώνστας (1918-1996[7]) | 1982 | 1985 | Ο πρώτος πρόεδρος του Αρείου Πάγου που επελέγη από κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ. Γνωστός για τις προοδευτικές του ιδέες ήδη από την προδικτατορική περίοδο, μετά την επιβολή της χούντας απολύθηκε από το δικαστικό σώμα. Πρωτοστάτησε στο συνδικαλιστικό κίνημα των δικαστικών και την ίδρυση της Ένωσης Δικαστών και Εισαγγελέων.[8] |
| Αντώνιος Στασινός (1922-2013) | 1985 | 1989 | Συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση ως ΕΠΟΝίτης επί Κατοχής. |
| Ιωάννης Γρίβας (1923-2016) | 1989 | 1990 | Την περίοδο από 11 Οκτωβρίου 1989 έως 23 Νοεμβρίου 1989 διετέλεσε υπηρεσιακός πρωθυπουργός ως πρόεδρος του Αρείου Πάγου (Υπηρεσιακή κυβέρνηση Ιωάννη Γρίβα 1989). |
| Βασίλειος Κόκκινος (1929-2019) | 1990 | 1996 | Ήταν πρόεδρος του ειδικού δικαστηρίου που δίκασε και αθώωσε τονΑνδρέα Παπανδρέου. |
| Στέφανος Ματθίας (1935-2009) | 1996 | 2002 | |
| Γεώργιος Κάπος (1938-) | 2002 | 2005 | |
| Ρωμύλος Κεδίκογλου (1940-) | 2005 | 2007 | |
| Βασίλειος Νικόπουλος (1942-) | 2007 | 2009 | |
| Γεώργιος Καλαμίδας (1944-2022) | 2009 | 2011 | |
| Ρένα Ασημακοπούλου (1946-) | 2011 | 2013 | Η πρώτη γυναίκα που ανήλθε στην προεδρία του Αρείου Πάγου. |
| Μιχαήλ Θεοχαρίδης (1947-) | 2013 | 2014 | |
| Αθανάσιος Κουτρομάνος (1948-) | 2014 | 2015 | |
| Βασιλική Θάνου (1950-) | 29 Ιουνίου 2015 | 30 Ιουνίου 2017 | Πρώτη γυναίκα πρωθυπουργός της Ελλάδας (υπηρεσιακή, από τις 27 Αυγούστου έως τις 21 Σεπτεμβρίου 2015) |
| Βασίλειος Πέππας
(1952-) |
18 Σεπτεμβρίου 2017 | 30 Ιουνίου 2019 | |
| Ιωσήφ Τσαλαγανίδης(1953-) | 28 Αυγούστου 2019 | 30 Ιουνίου 2020 | Επιλέχθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο της Κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας, μετά τις βουλευτικές εκλογές της 7 Ιουλίου 2019. Εντούτοις, πριν τις εκλογές, στις 31 Μαΐου 2019, το υπουργικό συμβούλιο της κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ είχε επιλέξει ως πρόεδρο του Αρείου Πάγου την Ειρήνη Καλού. Η πράξη αυτή είχε προκαλέσει την αντίδραση της ΝΔ, καθώς ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας είχε δηλώσει ότι θα προκηρύξει εκλογές, μετά και την ήττα του ΣΥΡΙΖΑ στις ευρωεκλογές και δημοτικές - περιφερειακές εκλογές του Μαΐου του 2019. Τελικά ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν υπέγραψε το Προεδρικό Διάταγμα που του είχε αποστείλει πριν τις εκλογές η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, και η ΝΔ, ξεκινώντας εκ νέου τη διαδικασία επιλογής, επέλεξε τον Ιωσήφ Τσαλαγανίδη ως νέο πρόεδρο του Αρείου Πάγου.[9][10][11] |
| Αγγελική Αλειφεροπούλου | 30 Ιουνίου 2020 | 30 Ιουνίου 2021 | Μετά την αποχώρηση του Τσαλαγανίδη λόγω ορίου ηλικίας, η αντιπρόεδρος του Αρείου Πάγου και πρόεδρος του Ζ΄ Ποινικού Τμήματος, Αγγελική Αλειφεροπούλου, τοποθετήθηκε πρόεδρος, και υπηρέτησε ως τον Ιούνιο του 2021.[12] |
| Μαρία Γεωργίου | 1 Ιουλίου 2021 | 30 Ιουνίου 2023 | |
| Ιωάννα Κλάπα-Χριστοδουλέα | 25 Ιουλίου 2023 |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Οι λευκοί ιππότες της Αθήνας: Τα 9 μαρμάρινα κτίρια που φωτίζουν την πόλη». The Huffington Post. Ανακτήθηκε στις 22 Μαρτίου 2017.
- ↑ Ανδρέας Χ. Τούσης, ιστοσελίδα Εισαγγελίας Αρείου Πάγου.
- ↑ "Πένθος", εφ. Ελευθεροτυπία, φύλλο 9ης Δεκεμβρίου 1998, σελ. 56.
- ↑ Ετάφη στις 6 Αυγούστου 1986 στο Β΄ Νεκροταφείο Αθηνών (Τα Νέα, 6-8-1986, σελ. 39).
- ↑ Κοινωνικά, 12-13 Οκτ. 1986, σελ. 2.
- ↑ "Κηδείες", Τα Νέα, φύλλο 9ης Μαΐου 1995, σελ. 56.
- ↑ "Κηδείες", Καθημερινή, φύλλο 23ης Ιουνίου 1996, σελ. 14.
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 2 Αυγούστου 2015.
- ↑ «Νέα εισαγγελέας η κ. Δήμητρα Κοκοτίνη, της Ιωάννας Μάνδρου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.
- ↑ «Νέα ηγεσία στον Άρειο Πάγο: Πρόεδρος ο Ιωσήφ Τσαλαγανίδης, εισαγγελέας ο Βασίλης Πλιώτας, της Ιωάννας Μάνδρου | Kathimerini». www.kathimerini.gr. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.
- ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (12 Ιουλίου 2019). «Παυλόπουλος: Επέστρεψε τα διατάγματα για τις αλλαγές στη Δικαιοσύνη». Ειδήσεις - νέα - Το Βήμα Online. Ανακτήθηκε στις 28 Αυγούστου 2019.
- ↑ Team, ΤοΒΗΜΑ (30 Ιουνίου 2020). «Σαρπ και Αλειφεροπούλου : Ποιες είναι οι νέες πρόεδροι του ΣτΕ και του Αρείου Πάγου». in.gr. Ανακτήθηκε στις 9 Αυγούστου 2020.