Υδροηλεκτρικός Σταθμός Γλαύκου

Ο Υδροηλεκτρικός Σταθμός Γλαύκου (ΥΗΣ Γλαύκου) είναι εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος πλησίον της πόλης της Πάτρας.

Οι εργασίες κατασκευής του Υ.Η.Σ. Γλαύκου.
πηγή: Εμπρός, 22 Ιουνίου 1925.

Ιστορία

Όλα ξεκίνησαν το 1919 με πρωτοβουλία του Γουίλιαμ Μόρφυ ο οποίος κατέθεσε υπόμνημα στην τότε Ελληνική κυβέρνηση η οποία και το ενέκρινε. Την ίδια χρονιά καταρτίστηκε σχέδιο νόμου και ξεκίνησαν οι μελέτες του έργου.

Πριν την κατασκευή του εργοστασίου του Γλαύκου στην Πάτρα ηλεκτρικό ρεύμα παρήγαγε από το 1907 η Ελληνική Ηλεκτρική Εταιρεία. Επίσης ηλεκτρικό ρεύμα παρήγαγε και πουλούσε το εργοστάσιο του Πραπόπουλου, εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος είχε ιδρυθεί και από τον Ντομένικο Μονόπολι το 1918, Το 1919 το πούλησε στον Αλέξιο Διλέρνα, ο οποίος το λειτούργησε μέχρι το 1926 όποτε και έκλεισε οριστικά. Το ίδιο έτος κατατέθηκε πρόταση στην ελληνική κυβέρνηση για την αξιοποίηση του Γλαύκου .

Τελικά, στις 14 Ιουνίου του 1922 με νόμο της κυβέρνησης Δημητρίου Γούναρη παραχωρήθηκε στον Δήμο Πατρέων το προνόμιο να εγκαταστήσει δίκτυο παροχής και διανομής ηλεκτρικού ρεύματος, και κατασκευής των απαραίτητων εγκαταστάσεων. Επίσης επέτρεψε στον Δήμο Πατρέων το αποκλειστικό προνόμιο εκμετάλλευσης των υδάτων του Γλαύκου. Η διάρκεια της σύμβασης ορίστηκε για 99 χρόνια με έναρξη της εκμετάλλευσης το 1927 και λήξη το 2026. Αργότερα λόγω του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δόθηκε παράταση μέχρι τις 5 Μαΐου του 2039.

Για την εκτέλεση των πρώτων έργων ο Δήμος Πατρέων πήρε δάνειο από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος 145.000 λιρών Αγγλίας, το οποίο αποπλήρωσε το 1944.

Στις 22 Ιουνίου του 1922 συστάθηκε από κοινού, μεταξύ Δήμου Πατρέων και Εθνικής Τράπεζας, η Ελληνική Ανώνυμος Υδροηλεκτρική Εταιρεία Γλαύκος και της παραχωρήθηκε για 30 χρόνια η εκμετάλλευση και παραγωγή ρεύματος.

Το υπό κατασκευή συγκρότημα περιέλαβε έναν υδατοφράκτη, μία σήραγγα προσαγωγής του νερού μήκους 1.700 μ., έναν υδατόπυργο, μία δεξαμενή 15.000 κ.μ. και το εργοστάσιο με τρεις μονάδες υδροστροβίλων τύπου Francis, για παραγωγή ρεύματος υψηλής τάσης 8.000 V. Ο σταθμός εγκαινιάστηκε το 1927 και παραδόθηκε στον Δήμο Πατρέων.

Τα πρώτα χρόνια ήταν δύσκολα γιατί το ποτάμι προξενούσε πολλές καταστροφές στην μονάδα και το φράγμα. Λίγους μήνες μετά τα εγκαίνια, λόγω μίας μεγάλης βροχόπτωσης ο σταθμός έπαθε σημαντικές ζημιές από πλημμύρα και πτώση βράχων. Το φράγμα σχεδόν καταστράφηκε και η σήραγγα αχρηστεύθηκε. Ξεκίνησαν οι επισκευές και ο σταθμός συμπληρώθηκε με μία θερμική μονάδα με κινητήρα Diesel η οποία κτίστηκε στην ακτή Δυμαίων προκειμένου να αντιμετωπιστεί το περιορισμένο δυναμικό του φράγματος κατά τους θερινούς μήνες. Το 1932 έγιναν νέες μελέτες και το 1936 προχώρησε η ανακατασκευή του φράγματος, η διευθέτηση του χειμάρρου. Το 1937 εγκαταστάθηκε νέος υδροστρόβιλος τύπου Pelton. Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο συμπληρώθηκε ένας υδροστρόβιλος Francis 2.800 KVA.

Εκτός της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος η εταιρεία οργάνωσε την πώληση ηλεκτρικών οικιακών συσκευών. Για πρώτη φορά στην πόλη οι Πατρινοί έβλεπαν και χρησιμοποίησαν ηλεκτρικές συσκευές. Το 1939 εκπόνησε μελέτη για εγκατάσταση δικτύου ηλεκτροκίνητων λεωφορείων (τρόλλεϋ) στην Πάτρα αλλά η εφαρμογή της σταμάτησε λόγω του επερχόμενου πολέμου.

Τον Αυγούστο του 1950 ιδρύθηκε η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού (ΔΕΗ) στην οποία το κράτος παραχώρησε σταδιακά όλα τα προνόμια παραγωγής και εκμετάλλευσης ηλεκτρικού ρεύματος. Έτσι, τον Μάιο του 1967 το εργοστάσιο παραχωρήθηκε στην ΔΕΗ.

Την περίοδο 2008-2009 πωλήθηκε σε ιδιώτες.

Πηγές

• Εμπρός, 18-6-1925, από την ψηφιακή εθνική βιβλιοθήκη.
• Εμπρός, 22-6-1925, από την ψηφιακή εθνική βιβλιοθήκη.

Βιβλιογραφία

• Ιστορίες της πόλης, (Συλλογικό έργο), Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2004. ISBN 960-88372-0-0.
• Κώστας Κοκκοβίκας (επιμ.), Η Πάτρα στις αρχές του 20ου αιώνα... Μέσα από την οικογενειακή συλλογή-λεύκωμα της Edith W. Morphy, Εκδόσεις Typorama, Πάτρα 2002. ISBN 960-7620-20-8.
• Χρήστος Μούλιας, Το λιμάνι της σταφίδας, Εκδόσεις Περί Τεχνών, Πάτρα 2000. ISBN 960-86814-0-5.