Ο Φίλιπ Σαλ φον Μπελ (Friedrich Schall von Bell, αποβιώσας το 1560) ήταν αρχιστράτηγος (Landmarschall) των στρατιωτικών δυνάμεων του Λιβονικού Τάγματος στην διάρκεια των πρώτων δύο ετών του Λιβονικού Πολέμου (1558–1583). Ο Φον Μπελ πιάστηκε αιχμάλωτος μετά την καταστροφική Μάχη του Έργκεμε και εκτελέστηκε από τον Τσάρο Ιβάν Δ΄ της Ρωσίας.

Φίλιπ Σχαλ φον Μπελ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Philipp Schall von Bell (Γερμανικά)
Γέννηση1η χιλιετία
Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία
Θάνατος1560
Μόσχα
Αιτία θανάτουαποκεφαλισμός
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταπολιτικός

Ο Φίλιπ Σαλ φον Μπελ εντάχθηκε στο Λιβονικό Τάγμα κατά το 1540. Μετά το 1545, ήταν υποδιοικητής (Hauskomtur) της Ρίγας, ενώ το 1551 ορίστηκε διοικητής (Komtur) του Μαρίενμπουργκ (Άλουκσνε). Μετά το ξέσπασμα του Λιβονικού Πολέμου το 1558, αποτέλεσε τον τελευταίο Landmarschall ή αρχιστράτηγο του Λιβονικού Τάγματος.[1]

Στις 2 Αυγούστου 1560, μαθαίνοντας πως τα στρατεύματα της Μοσχοβίας εγκατέλειπαν το Ντόρπατ (Τάρτου) για να πολιορκήσουν το Φέλιν (Βιλγιάντι), ο Φον Μπελ έστησε ενέδρα κοντά στο Έρμες (Έργκεμε). Ο Φον Μπελ, ωστόσο, υπολόγισε λάθος την στρατιωτική δύναμη του εχθρού του, καθώς περίμενε να επιτεθεί και να καταστρέψει ένα ολιγάριθμο στράτευμα, ενώ, αντιθέτως, επιτέθηκε στο κυρίως τμήμα του μοσχοβίτικου στρατού. Το μικρό αριθμητικά στράτευμά του, το οποίο αποτελείτο από μερικές εκατοντάδες μέλη του Τάγματος και 500 βοηθητικούς[2] κατάφερε να εισχωρήσει εντός του μοσχοβίτικου μετώπου, ωστόσο, τα άκρα του ρωσικού στρατεύματος, κινούμενα εντός της πυκνής βλάστησης της περιοχής, περικύκλωσαν τις δυνάμεις του Λιβονικού Τάγματος, υποχρεώνοντάς τες να τραπούν σε άτακτη φυγή. Αυτή ήταν η τελευταία μάχη του Λιβονικού Τάγματος, καθώς, μετά το πέρας αυτής, το Τάγμα περιορίστηκε στην εντός των κάστρων του άμυνα, όπως συνέβη στο Βάισενσταϊν (Πάιντε).

Ο Φίλιπ φον Μπελ πιάστηκε αιχμάλωτος, στην διάρκεια της μάχης αυτής, από τους άνδρες του Αλεξέι Αντάσεφ. Συνολικά, οι Ρώσοι αιχμαλώτισαν έντεκα υψηλόβαθμους αξιωματικούς και 120 Γερμανούς ευγενείς. Αρχικά, οι Μοσχοβίτες αξιωματικοί συμπεριφέρθηκαν με σεβασμό απέναντι στους αιχμαλώτους, ευελπιστώντας πως αυτό θα βοηθούσε στην εξασφάλιση της εμπιστοσύνης της κατακτημένης Λιβονίας. Ο Φον Μπελ και οι υψηλόβαθμοι αξιωματικοί των δυνάμεων της Λιβονίας εστάλησαν στην αυλή του Τσάρου Ιβάν Δ΄ της Ρωσίας. Όταν τελικά οι δύο άνδρες συναντήθηκαν, ο Ιβάν αγανάκτησε με τις εχθρικές και αμείλικτες απαντήσεις του Φον Μπελ και διέταξε την άμεση εκτέλεση των αιχμαλώτων. Ο Φίλιπ και ο αδερφός του, Βέρνερ Σαλ φον Μπελ, καθώς και τρεις άλλοι ευγενείς αποκεφαλίστηκαν, ενώ τα σώματά τους πετάχτηκαν στα σκυλιά.[3] Σύμφωνα με μία άλλη εκδοχή, οι αιχμάλωτοι εκτελέστηκαν κατόπιν διαταγής του Αντάσεφ, κάτι που δυσαρέστησε ιδιαιτέρως τον Ιβάν, ο οποίος ήταν ήδη δυσαρεστημένος με τον Αντάσεφ. Αποτέλεσμα ήταν η αποπομπή του από την αυλή του Ιβάν και η μετάθεσή του στο στρατιωτικό μέτωπο.[4] Ο Αλεξέι Αντάσεφ απεβίωσε εμπύρετος στο Ντόρπατ στην διάρκεια του ίδιου έτους, ενώ ο αδερφός του, Ντανιίλ, εκτελέστηκε από τον Ιβάν το 1563.[5]

Ο μοναδικός επιζών μεταξύ των υψηλόβαθμων αιχμαλώτων, Χέρμαν Β΄ Βέζελ, Επίσκοπος του Ντόρπατ, κατάφερε να κερδίσει την εύνοια του Ιβάν και του επετράπη να κηδεύσει τους εκτελεσθέντες εκτός των τειχών της πόλης.[3] Μερικούς αιώνες αργότερα, οι ταφικές πλάκες ενός εγκαταλελειμμένου κοιμητηρίου χρησιμοποιήθηκαν εκ νέου για την πλακόστρωση των οδών της Μόσχας. Το 1823, ο τάφος του Βέρνερ Σαλ φον Μπελ ανακαλύφθηκε σε λασπώδη έκταση στο Διαμέρισμα Γιακίμανκα, και έκτοτε διατηρήθηκε, αρχικά στο Μουσείο Ρουμιάντσεφ και σήμερα στο Κρεμλίνο της Μόσχας.[3]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Ritterbrüder im livländischen Zweig des Deutschen Ordens. Κολωνία: Böhlau, 1993. Nr. 761 (σ. 565–566).
  2. Stephen R. Turnbull, Peter Dennis (2004). Crusader Castles of the Teutonic Knights (2): The Stone Castles of Latvia and Estonia 1185–1560. Osprey. σελ. 22. ISBN 978-1-84176-712-3. [νεκρός σύνδεσμος]
  3. 3,0 3,1 3,2 Graschenkov, A. V. (1989). «Nadgrobnaya plita livonskogo rytsarya Bernta von Bella (Надгробная плита ливонского рыцаря Бернта фон Белля)» (στα ρώσικα). Materialy i issledovania. Istoria i restavratsia Moskovskogo Kremlya (Материалы и исследования. История и реставрация памятников Московского Кремля) VI: 61–63. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-18. https://web.archive.org/web/20110718101712/http://www.kremlin.museum.ru/img/uploaded/files/MaterialsInvestigations/part06/v06s07_Grashenkov.pdf. Ανακτήθηκε στις 2015-11-19. 
  4. De Madariaga, Isabel (2006). Ivan the Terrible: first tsar of Russia. Yale University Press. σελ. 133. ISBN 978-0-300-11973-2. 
  5. De Madariaga, σελ. 137