Φερετίμα η Κυρηναία
Η Φερετίμα ή Φερετίμη (απεβ. το 515 π.Χ.), ήταν σύζυγος του Έλληνα Κυρηναίου βασιλιά Βάττου Γ΄ και η τελευταία καταγεγραμμένη βασίλισσα της δυναστείας των Βαττιαδών στην Κυρηναϊκή.
| Φερετίμα η Κυρηναία | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 6ος αιώνας π.Χ. |
| Θάνατος | 515 π.Χ. Αίγυπτος |
| Αιτία θανάτου | skin disease |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Ομιλούμενες γλώσσες | αρχαία ελληνικά |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | πολιτικός |
| Οικογένεια | |
| Σύζυγος | Βάττος Γ΄ της Κυρήνης |
| Τέκνα | Αρκεσίλαος Γ΄ της Κυρήνης |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Αξίωμα | κυβερνώσα βασίλισσα |
Βιογραφία Επεξεργασία
Λίγα είναι γνωστά για τη ζωή της Φερετίμας πριν ή κατά τη διάρκεια του γάμου της. Ήταν δωρικής ελληνικής καταγωγής και ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο πατέρας της ονομαζόταν επίσης Bάττος. Παντρεύτηκε τον Bάττο Γ΄ κάποια στιγμή πριν αυτός γίνει βασιλιάς το 550 π.Χ. Απέκτησαν δύο παιδιά: έναν γιο, τον μελλοντικό βασιλιά Αρκεσίλαο Γ'΄ και μία κόρη, τη Λαδίκη, που παντρεύτηκε τον Αιγύπτιο φαραώ Άμασι Β΄.
Βασιλεία του Αρκεσίλαου Γ΄ Επεξεργασία
Όταν ο Βάττος Γ΄ απεβίωσε το 530 π.Χ., ο Αρκεσίλαος Γ΄ έγινε βασιλιάς. Το 525 π.Χ. ο Αρκεσίλαος Γ΄ συνήψε συμμαχία με τον βασιλιά της Περσίας Καμβύση Β΄. Περί το 518 π.Χ. ο Αρκεσίλαος Γ΄ ζήτησε την επιστροφή της μοναρχικής εξουσίας, που είχαν οι πρόγονοί του πριν από τη μεταρρύθμιση του Κυρηναϊκού πολιτεύματος από τον πατέρα του. Αυτό πυροδότησε έναν εμφύλιο αγώνα, στον οποίο ο Αρκεσίλαος Γ΄ ηττήθηκε και αυτός και η μητέρα του αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την Κυρηναϊκή. Ο Αρκεσίλαος Γ΄ πήγε στη Σάμο, ενώ η Φερετίμα στην Αυλή του βασιλιά Ευέλθωνα στη Σαλαμίνα της Κύπρου. Ενώ ο γιος της προσπάθησε να στρατολογήσει υποστηρικτές στη Σάμο, υποσχόμενος στους άνδρες γαίες στην Κυρηναϊκή, η Φερετίμα ζήτησε από τον Eυέλθωνα να της δώσει στρατό για να επιστρέψει στην Κυρηναϊκή. Ο Ευέλθων αρνήθηκε να το κάνει, αλλά της έδωσε διάφορα ωραία δώρα. Αποτυγχάνοντας στην αποστολή της, η Φερετίμα επέστρεψε στην Κυρηναϊκή. Ο Αρκεσίλαος Γ΄ όμως στρατολόγησε στρατό στη Σάμο, επέστρεψε με αυτόν στην Κυρηναϊκή και ξαναπήρε τη θέση του. Ο Αρκεσίλαος Γ΄ δολοφόνησε και εξόρισε τούς πολιτικούς του αντιπάλους, απόφαση την οποία πιθανότατα επηρέασε η μητέρα του Φερετίμα. Οι υποστηρικτές τού Αρκεσίλαου Γ΄ έλαβαν τη γη που τους είχε θποσχεθεί, αλλά φοβήθηκαν μία αντίδραση για τις πράξεις τους και αγνόησαν τη συμβουλή τού μαντείου να μην βλάψουν τους Κυρηναίους πολίτες.
Αντιβασιλεία και μετέπειτα ζωή Επεξεργασία
Ο Αρκεσίλαος Γ΄ έφυγε από την Κυρήνη για την Κυρηναϊκή πόλη Βάρκη, και η Φερετίμα κυβέρνησε την πόλη στη θέση του. Ο Αρκεσίλαος Γ΄ και ο πεθερός του δολοφονήθηκαν στην αγορά των Βαρκαίων από εξόριστους Κυρηναίους ευγενείς, που ζητούσαν εκδίκηση. Όταν το άκουσε η Φερετίμα, πήγε στον Αρύσαντα, τον Πέρση κυβερνήτη της Αιγύπτου, για να ζητήσει βοήθεια για να εκδικηθεί το θάνατο τού γιου της, ισχυριζόμενη ότι ήταν η φιλία του Αρκεσίλαου Γ΄ με τον Πέρση βασιλιά, που προκάλεσε τη δολοφονία του. Ο Αρύσανδρος λυπήθηκε τη Φερήτημα και της έδωσε τη διοίκηση τού στρατού και τού ναυτικού της Αιγύπτου. Πριν φύγει για την Αίγυπτο, ο Αρυσάνδης έστειλε έναν κήρυκα στη Βάρκη για να ρωτήσει ποιος δολοφόνησε τον Αρκεσίλαο. Οι Βαρκαίοι απάντησαν ότι ήταν όλοι υπεύθυνοι για τον θάνατο του Αρκεσίλαου Γ΄. Όταν ο κήρυκας επέστρεψε στην Αίγυπτο με αυτή την απάντηση, ο στρατός βάδισε με τη Φερετίμα στη Βάρκη. Κάλεσαν τους Βαρκαίους, που ήταν υπεύθυνοι για τη δολοφονία να παραδοθούν, αλλά αυτοί αρνήθηκαν και η πολιορκία που ακολούθησε κράτησε εννέα μήνες. Και οι Πέρσες και οι Βαρκαίοι έχασαν πολλούς άνδρες.
Ο Άμασις, ο διοικητής τού περσικού πεζικού, άλλαξε τακτική, μόλις κατάλαβε ότι η Βάρκη δεν μπορούσε να καταληφθεί με τη βία. Επινόησε ένα σχέδιο για να παρασύρει τους Bαρκαίους έξω από την πόλη, με βάση μια ψεύτικη πρόταση να συζητήσουν μία ανακωχή. Ο Άμασις διέταξε τούς στρατιώτες του να σκάψουν μία μεγάλη τάφρο μπροστά στην πόλη, σκεπασμένη με ξύλινες σανίδες και χώμα για να τους πιάσουν. Ο Άμασις τότε κάλεσε τους Βαρκαίους σε συνάντηση και ήρθαν. Οι Βαρκαίοι αποδέχθηκαν την πρόταση να τερματίσουν τις εχθροπραξίες, με αντάλλαγμα ένα δίκαιο ποσό, που θα καταβαλόταν στον Πέρση βασιλιά. Οι Βαρκαίοι συμφώνησαν και άνοιξαν τις πύλες της πόλης. Όταν οι Βαρκαίοι βγήκαν έξω από την πόλη για να αποδεχτούν τους όρους, έπεσαν στην παγίδα. Η Φερετίμα διέταξε να κόψουν το στήθος των συζύγων των Bαρκαίων και έδωσε τους υπόλοιπους Bαρκαίους στους Πέρσες ως σκλάβους. Οι Βαρκαίοι επανεγκαταστάθηκαν από τον βασιλιά Δαρείο Α΄ της Περσίας στη Βακτρία και ονόμασαν τον οικισμό τους Βάρκη.
Η Φερετίμα κατάφερε να εκδικηθεί τον γιο της τιμωρώντας τους Bαρκαίους. Επέστρεψε στην Αίγυπτο και έδωσε τον στρατό πίσω στον κυβερνήτη. Ενώ βρισκόταν στην Αίγυπτο, η Φερετίμα προσβλήθηκε από μία μεταδοτική, παρασιτική ασθένεια τού δέρματος και απεβίωσε στα τέλη τού 515 π.Χ. Με το τέλος της έπαυσε η Κυρηναϊκή ανεξαρτησία. Ο εγγονός της Bάττος Δ΄ έγινε βασιλιάς, αλλά η Κυρηναϊκή έγινε υποτελές κράτος της Περσικής αυτοκρατορίας.
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Πηγές Επεξεργασία
- Ηρόδοτος, Οι Ιστορίες, Βιβλίο 4
- Morkot, R., The Penguin Historical Atlas of Ancient Greece, Penguin Books, The Bath Press - Avon, Μεγάλη Βρετανία, 1996
- Λεξικό Ελληνικής και Ρωμαϊκής Βιογραφίας και Μυθολογίας, Τόμος 1, του William Smith
- Λεξικό Ελληνικής και Ρωμαϊκής Γεωγραφίας, του William Smith (1873)
- Polyaenus: Stratagems, Book 8, Chapters 26-71, Adapted from the translation by R.Shepherd (1793).