Βικιπαίδεια

Φιλίππειοι

Οι φιλίππειοι ήταν οι χρυσοί στατήρες τους οποίους κυκλοφόρησε ο Φίλιππος Β´ της Μακεδονίας, αρχικά μεταξύ του 355 και 347 π.Χ.,[1] με τα νομίσματα να απεικονίζουν τον θεό Απόλλωνα στη μια πλευρά, και άρμα με 2 ίππους (συνωρίδα) από την άλλη.[2][3] Μετά τον θάνατο του Φιλίππου και τη διαδοχή του από τον Μέγα Αλέξανδρο τα νομίσματα συνέχισαν να εκδίδονται ως φιλίππειοι ωστόσο άρχισαν να καλούνται ανεπίσημα και Αλέξανδροι, και έγιναν ιδιαίτερα δημοφιλή νομίσματα σε όλη τη Μεσόγειο αλλά και τη βόρεια Ευρώπη έως και τα τέλη του 1ου αιώνα π.Χ., ενώ συχνά δημιουργούνταν και απομιμήσεις τους από μη ελληνικές πόλεις-κράτη και ελληνιστικές ηγεμονίες.[3]

Μακεδονικός φιλίππειος στατήρας του 323-317 π.Χ., κοπής Κολοφώνα. Εμπρός όψη: Ο Απόλλωνας (εικονίζεται με τη μορφή του Αλεξάνδρου Γ΄) φέρει στέφανο. Πίσω: Άρμα δύο ίππων με ηνίοχο που κρατά ραβδί, τρίποδας δεξιά, επιγρ. ΦΙΛΙΠΠΟΥ. 8,65 γραμ., 323-317 π.Χ.,

Περιγραφή

Επεξεργασία

Στα νομίσματα της πρώτης κοπής, ο Απόλλωνας αναπαριστάται με μακριά μαλλιά, ωστόσο σύντομα έπειτα άλλαξε το σχέδιο και έγιναν κοντύτερα.[4] Τα νομίσματα προορίζονταν κυρίως για μεγάλες χρηματικές συναλλαγές εκτός της Μακεδονίας.[3] Αυτό ευνόησε την ταχεία διάδοση τους, πρώτα στα Βαλκάνια και την υπόλοιπη ηπειρωτική Ελλάδα,[5] και κατόπιν σε ολόκληρη την περιοχή της Μεσογείου και της δυτικής Ευρώπης. Θησαυροί νομισμάτων με φιλίππειους έχουν ανακαλυφθεί στην Ιταλία, δυτική Τουρκία, νότια Ρωσία, Κύπρο, Συρία, και Αίγυπτο. Η μεγάλη πλειοψηφία των νομισμάτων που διασώζονται εκδόθηκαν από τον Μέγα Αλέξανδρο ο οποίος συνέχισε να εκδίδει τους φιλίππειους,[5] καθώς και να χρησιμοποιεί τον επίσημο προσδιορισμό Φιλίππειοι, παρότι πολλοί από τους υποστηρικτές του καλούσαν πλέον τα νομίσματα ως Αλέξανδρους.[6]

Επιρροή

Επεξεργασία

Ελληνικός κόσμος

Επεξεργασία

Θεωρούνται τα πλέον διάσημα νομίσματα που έκοψε ο Φίλιππος Β´,[3] και εξακολουθήσαν να είναι ιδιαίτερα δημοφιλής ακόμα και όταν η επίσημη κυκλοφορία τους σταμάτησε.[5] Το σχέδιο τους αντιγράφηκε ευρέως από τις υπόλοιπες ελληνικές πόλεις και ελληνιστικές ηγεμονίες.[4]

  •  
    Χρυσό νόμισμα 50 λιτρών (ισοδυναμεί με δεκάδραχμο) των Συρακουσών επί Αγαθοκλή, 317-311 π.Χ. Εμπρός όψη: Απόλλων φέρει στεφάνι δάφνης. Πίσω: άρμα δύο ίππων με ηνίοχο που κρατά ραβδί, τρισκελές (έμβλημα Σικελίας), ΣΥΡΑΚΟΣΙΩΝ. 4,28 γραμ.
  •  
    Χρυσός στατήρας της Ρόδου, 250-230 π.Χ. Εμπρός όψη: κεφάλι Απόλλωνα δαφνοστεφούς. Πίσω: άρμα δύο ίππων με ηνίοχο που κρατά ραβδί, ρόδον και ΡΟ δεξιά, ΦΙΛΙΠΠΟΥ κάτω, ΜΝΑΣΙΜΑΧΟΣ (αξιωματούχος) επάνω (διακρίνεται εν μέρει). 8,55 γραμ., 17 χλστ.

Κεντρική και βόρεια Ευρώπη

Επεξεργασία

Ωστόσο η δημοτικότητα των νομισμάτων αυτών ξεπέρασε τα όρια του ελληνικού κόσμου και επεκτάθηκε και στην κεντρική και δυτική Ευρώπη. Οι χρυσοί στατήρες των Γαλατών αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα απομιμήσεων, καθώς ακολουθώντας το σχέδιο των φιλίππειων εξέδωσαν τα δικά τους παρόμοια νομίσματα τα οποία κυκλοφορούσαν έως και τις αρχές του 1ου αιώνα μ.χ., πάνω από 3 αιώνες αργότερα από την πρώτη εμφάνιση των νομισμάτων αυτών.[5] Σε αρκετές περιπτώσεις, η παράσταση των νομισμάτων άλλαξε αποτυπώνοντας τη γαλατική προέλευση τους, έτσι σε κάποια νομίσματα, τα μαλλιά του Απόλλωνα εμφανίζονται να διαθέτουν μεγαλύτερο μέγεθος και κόμμωση, ενώ το άρμα που αποτυπώνεται στο νόμισμα διαθέτει μόνο ένα άλογο (το οποίο μερικές φορές έχει ανθρώπινο κεφάλι). Άλλες προσθήκες που έγιναν, ήταν τα χαρακτηριστικά γαλατικά σύμβολα του σταυρού του ηλίου (σταυρός εντός κύκλου, παρόμοιος με τον κέλτικο σταυρό), κεφαλή αγριόχοιρου, ή αναπαράσταση της κέλτικης θεότητας του ηλίου, του Όγμιου.[4]

  •  
    Χρυσός στατήρ των Βιτουρίγων (Bituriges) Γαλατών, ως απομίμηση φιλίππειου Αμφίπολης, 3ος αι. π.Χ. 8,45 γραμ., 19 χλστ. Στην πίσω όψη κάτω δεξιά: μονόγραμμα Ε.
  •  
    Χρυσός στατήρ των Ελβετίων (Helvetii), που μιμείται φιλίππειο, μέσα 3ου αι. π.Χ. Στην πίσω όψη κάτω δεξιά: κάνθαρος. 8,28 γραμ., 17 χλστ.
  •  
    Χρυσός στατήρ των Παρισίων (Parisii) Κελτών, μιμούμενος φιλίππειο, 2ος αι. π.Χ. Στην πίσω όψη ένας ίππος και επάνω ο ηνίοχος σαν βεντάλια με τετράγωνα, ρόδακας κάτω. 7,36 γραμ., 22 χλστ.
  •  
    Χρυσός στατήρ των Δουροτρίγων (Durotriges) Κελτών, Βρετανία, 65 π.Χ.-45 μ.Χ. Μιμείται τον προηγούμενο φιλίππειο. 5,81 γραμ., 19 χλστ.

Ρώμη

Επεξεργασία

Τα νομίσματα ήταν τόσο διαδεδομένα ώστε σε πολλά ρωμαϊκά κείμενα, η λέξη Φιλίππειοι χρησιμοποιείται ως γενική ονομασία όταν αναφέρεται σε οποιαδήποτε βαριά χρυσά νομίσματα.[5][7]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Metcalf, William (2012). The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford University Press. σελίδες 176–177. ISBN 0-19-530574-4. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012. 
  2. ↑ Hammond, N. G. L. (1998). The Genius of Alexander the Great. UNC Press Books. σελίδες 53–54. ISBN 0-8078-4744-5. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012. 
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Hammond, N. G. L. (1998). The Genius of Alexander the Great. UNC Press Books. σελίδες 53–54. ISBN 0-8078-4744-5. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012. 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 Greek Coins. Taylor and Francis. σελ. 201. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012. 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 Metcalf, William (2012). The Oxford Handbook of Greek and Roman Coinage. Oxford University Press. σελίδες 176–177. ISBN 0-19-530574-4. Ανακτήθηκε στις 10 Δεκεμβρίου 2012. 
  6. ↑ Bernstein, Peter L. (2000). The Power of Gold. John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 42–43. ISBN 0-471-25210-7. 
  7. ↑ Psoma, Selene (2009). «Monetary Terminology in Pre-Roman Asia Minor». Epigraphica Anatolica 42: 170, 175–176. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-03. https://web.archive.org/web/20160303210055/http://ifa.phil-fak.uni-koeln.de/fileadmin/IfA/EpiAna_pdfs/042170.pdf. Ανακτήθηκε στις 21 Δεκεμβρίου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Φιλίππειοι&oldid=10634780"