Φυλακές Σπατς

(Ανακατεύθυνση από Φυλακή Σπατς)

Οι φυλακές Σπατς ( αλβανικά: Burgu i Spaçit‎‎ ) ήταν μέχρι το 1991 στρατόπεδο εξόντωσης πολιτικών κρατουμένων της Λαϊκής Σοσιαλιστικής Δημοκρατίας της Αλβανίας. Η φυλακή, που διέθετε ορυχείο ήταν πολύ απομακρυσμένη, στα βουνά κοντά στο χωριό Spaç (πρώην δήμος Orosh) στη Mirdita . Οι κρατούμενοι έπρεπε να εργάζονται στα ορυχεία χαλκού και πυρίτη που ήταν μέρος των εγκαταστάσεων. Το Spaç θεωρούνταν μια από τις χειρότερες φυλακές της χώρας, όπου χιλιάδες –υποτιθέμενοι– αντίπαλοι του κομμουνιστικού καθεστώτος έπρεπε να εκτίσουν μακροχρόνιες ποινές φυλάκισης. [1]

Φυλακές Σπατς
Τα διαμερίσματα των ελευθέρων εργατών του ορυχείου
Χάρτης
Είδοςφυλακή και ιστορική τοποθεσία
Γεωγραφικές συντεταγμένες41°53′57″N 20°2′46″E
Διοικητική υπαγωγήΝομός της Λέζα και Μιρντίτα
ΧώραΑλβανία
Έναρξη κατασκευής1968
Ολοκλήρωση1968
ΠροστασίαΠολιτιστικό Μνημείο της Αλβανίας
Commons page Πολυμέσα

Ως εκ τούτου, η πρώην φυλακή Spaç αποτελεί σύμβολο του τρόμου και ένα μνημείο για τα εγκλήματα της κομμουνιστικής δικτατορίας και την επανεκτίμηση τους. [2]

Ιστορία Επεξεργασία

Οι φυλακές διέθεταν ορυχείο για την εξοντωτική εργασία των κρατουμένων. Οι πρώτες εξορυκτικές δραστηριότητες ξεκίνησαν στο Spaç το 1954. Άρχισαν να λειτουργούν το 1968, ακολουθώντας το σταλινικό σύστημα Γκουλάγκ . Υπήρχε το πιο απλό κατάλυμα για τους κρατούμενους, που υπέφεραν σοβαρά από τη ζέστη του καλοκαιριού και το κρύο του χειμώνα, ξεχωριστά κελιά απομόνωσης, τραπεζαρία, διοικητικό κτίριο και καταλύματα για τους αξιωματικούς και τους στρατιώτες που βρίσκονταν σε υπηρεσία. Έως και 1.400 άτομα φυλακίστηκαν στο στρατόπεδο εργασίας, αν και χτίστηκε μόνο για 400 κρατούμενους. Οι τρόφιμοι αναγκάζονταν να κάνουν πολύωρες εξοντωτικές δουλειές στα ορυχεία κάτω από τις πιο δύσκολες και ανθυγιεινές συνθήκες και πολύ άσχημο αέρα. Μια γέφυρα οδηγούσε πάνω από ένα κομμένο ρέμα στις σήραγγες . [3] Το φαγητό ήταν λιγοστό, νερόβραστο και χωρίς βιταμίνες ή θερμίδες, όπως και στα γερμανικά στρατόπεδα εξόντωσης. Πολλοί από τους κρατούμενους κακομεταχειρίστηκαν και σκοτώθηκαν, άλλοι τραυματίστηκαν σοβαρά στη δουλειά ή πέθαναν από εξάντληση, οι περισσότεροι ήταν άρρωστοι λόγω κακής διατροφής και έλλειψης ιατρικής περίθαλψης. [2]

Τον Μάιο του 1973 ξέσπασε ταραχή μεταξύ των κρατουμένων. Η εξέγερση θεωρείται η πρώτη εξέγερση κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος στην Αλβανία. Μια σημαία χωρίς κομμουνιστικό αστέρι υψώθηκε. Μετά από τρεις ημέρες, οι ειδικές δυνάμεις κατάφεραν να επαναφέρουν τη φυλακή υπό έλεγχο. Ως αποτέλεσμα, τέσσερις κρατούμενοι πυροβολήθηκαν και περίπου 100 κρατούμενοι καταδικάστηκαν σε μακροχρόνιες πρόσθετες ποινές. [4] Τον Μάιο του 1985, οι κρατούμενοι ξεσηκώθηκαν ενάντια στις κακές συνθήκες και τη βία των φρουρών. Ειδικές δυνάμεις του υπουργείου Εσωτερικών μετέβησαν με ελικόπτερο για να παράσχουν υποστήριξη. Τρεις κρατούμενοι καταδικάστηκαν σε θάνατο, πολλοί καταδικάστηκαν σε μεγάλες ποινές φυλάκισης και κάποιοι πέθαναν κάτω από ξυλοδαρμούς και κακοποίηση των Sigurimi . [5] Το 1991, μετά την κατάρρευση του κομμουνιστικού συστήματος, τα στρατόπεδα εργασίας πολιτικών κρατουμένων στην Αλβανία, συμπεριλαμβανομένης της φυλακής Spaç, έκλεισαν. [2]

Σημερινή κατάσταση Επεξεργασία

Μετά το 1995, η φυλακή εγκαταλείφθηκε εντελώς και σταδιακά ερήμωσε. Ο σίδηρος και άλλα μέταλλα αφαιρέθηκαν και πουλήθηκαν. Το συγκρότημα των πρώην φυλακών είναι εγγεγραμμένο ως μνημείο δεύτερης κατηγορίας. Υπάρχουν σχέδια διεθνών οργανισμών και πρώην πολιτικών κρατουμένων στην Αλβανία να μετατρέψουν το συγκρότημα σε μνημείο και μουσείο. [6] [7] Το 2015, ο οργανισμός της Νέας Υόρκης World Monument Fund συμπεριέλαβε τις φυλακές στη λίστα με τα 50 πιο απειλούμενα μνημεία στον κόσμο. Το καλοκαίρι του 2017, η Αλβανίδα υπουργός Πολιτισμού δήλωσε την πρόθεσή της να μετατρέψει την εγκατάσταση σε μουσείο και να αποκαταστήσει την παλιά κτιριακή κατάσταση. Παρά το μνημείο και το μνημείο του, οι εργασίες του ορυχείου ξανάρχισαν στο Spaç το 2015. Τουρκική εταιρεία σχεδιάζει να λειτουργήσει το ορυχείο, το οποίο περιγράφει ως το δεύτερο μεγαλύτερο ορυχείο χαλκού της Αλβανίας.

Γνωστοί κρατούμενοι Επεξεργασία

 
Κελιά (2018)
  • Simon Jubani (1927–2011), καθολικός ιερέας, φυλακισμένος από το 1964 έως το 1989, συμπεριλαμβανομένου του Spaç
  • Osman Kazazi (1917–1999), φυλακίστηκε για 42 χρόνια συμπεριλαμβανομένου του Spaç
  • Fatos Lubonja (γεν. 1951), συγγραφέας και αντιφρονών, φυλακίστηκε από το 1974 έως το 1991, συμπεριλαμβανομένων έντεκα ετών στο Spaç
  • Spartak Ngjela (γ. 1948), δικηγόρος και πολιτικός, φυλακισμένος από το 1979 έως το 1990, συμπεριλαμβανομένου του Spaç
  • Zef Pllumi (1924–1997), καθολικός ιερέας, φυλακισμένος από το 1967 έως το 1989, μεταξύ άλλων στο Spaç
  • Bashkim Shehu (γεν. 1955), συγγραφέας και γιος του Mehmet Shehu, φυλακισμένος από το 1981 έως το 1991, συμπεριλαμβανομένου του Spaç
  • Ernest Simoni (γεν. 1928), καθολικός καρδινάλιος, φυλακισμένος από το 1963 έως το 1981, συμπεριλαμβανομένων δέκα ετών στο Spaç
  • Zef Simoni (1928–2009), Καθολικός επίσκοπος, 1967–1979
  • Maks Velo (1935–2020), καλλιτέχνης και συγγραφέας, 1978–1986
  • Κωνσταντίνος Κυριακού, Έλληνας της Βορείας Ηπείρου, φυλακίστικε σε ηλικία 18 χρονών για 9 χρόνια από το 74 ως το 1982

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Albanien: Wo man für Klagen über das Essen zehn Jahre Haft erhielt. 8 Αυγούστου 2013. 
  2. 2,0 2,1 2,2 Albanien nördlich des Shkumbin. Herbert Weishaupt Verlag. 2003. σελίδες 66–69. ISBN 978-3-7059-0166-7. 
  3. Wir sind immer im Feuer. Berichte ehemaliger politischer Gefangener im kommunistischen Albanien. Zur Kunde Südosteuropas. Albanologische Studien. Böhlau. 2001. σελίδες 45, 217. ISBN 978-3-205-99290-5. 
  4. Burgjet e diktaturës komuniste në Republikën e Shqipërisë. Mirgeeralb. 2005. σελ. 44. 
  5. Wir sind immer im Feuer. Berichte ehemaliger politischer Gefangener im kommunistischen Albanien. Zur Kunde Südosteuropas. Albanologische Studien. Böhlau. 2001. σελίδες 217–219. ISBN 978-3-205-99290-5. 
  6. «Burgu i Spacit: zbardhet projekti që i kthen imazhin e viteve '70-'80». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 6 Μαρτίου 2022. 
  7. Albania's broken men fear prison horrors will be forgotten. 19 Ιουνίου 2016. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Spaç Prison στο Wikimedia Commons