Χάντι
Οι Χάντι (παλαιότερα στη βιβλιογραφία συναντώνται ως Οστιάκ) είναι ουγγρικά ιθαγενή φύλα, που αυτοαποκαλούνται Χάντι, Χάντε, Κάντεκ και ζουν στη Χαντιμανσία, μια περιοχή που ιστορικά είναι γνωστή ως Γιούγκρα στη Ρωσία, μαζί με τους Μάνσι. Στον αυτόνομο θύλακα, οι γλώσσες χάντι και μάνσι έχουν συν-επίσημο καθεστώς με τα ρωσικά. Στην απογραφή του 2010[4],[1] 30.943 άτομα ταυτοποιήθηκαν ως Χάντι. Από αυτούς, 26.694 κατοικούσαν στο Όμπλαστ του Τιουμέν, εκ των οποίων 17.128 ζούσαν στον αυτόνομο θύλακα της Χαντιμανσίας και 8.760 στον αυτόνομο θύλακα Γιαμάλων-Νένετς. 873 ήταν κάτοικοι της γειτονικής περιφέρειας Τομσκ και 88 κατοικούσαν στη Δημοκρατία των Κόμι.
 Χάντι από τον ποταμό Ομπ | |
| Συνολικός πληθυσμός | |
|---|---|
| 31.000[1] | |
| Περιοχές με σημαντικούς πληθυσμούς | |
| Αυτόνομος θύλακας της Χαντίας - Μανσίας (Ρωσία) | |
 Ρωσία | 30.943 (2010)[2] |
 Ουκρανία | 100 (2001)[3] |
| Γλώσσες | |
| Χάντι, ρωσικά | |
| Θρησκεία | |
| Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, Σαμανισμός | |
| Σχετιζόμενες εθνικές ομάδες | |
| Μάνσι, Ούγγροι | |
.svg)
Ιστορία Επεξεργασία
Στη δεύτερη χιλιετία π.Χ., τα εδάφη μεταξύ των ποταμών Κάμα και Ιρτίς αποτελούσαν κατοικία ενός πληθυσμού που μιλούσε την πρωτοουραλική γλώσσα και είχε επαφές με Πρωτο-Ινδοευρωπαίους ομιλητές από το νότο.[5] Ο πληθυσμός των δασών είναι ο πρόγονος των σύγχρονων κατοίκων των Ουραλίων. Μερικοί θεωρούν ότι οι πρόγονοι των Χάντι είναι ο προϊστορικός μεταλλουργικός πολιτισμός του Αντρόνοβο. Άλλοι ερευνητές λένε ότι ο λαός Χάντι προερχόταν από τη στέπα των νότιων Ουραλίων και μετακινήθηκαν βόρεια στην τρέχουσα θέση τους περίπου το 500 μ.Χ. [6]
Οι Χάντι πιθανότατα εμφανίζονται στα ρωσικά αρχεία με το όνομα Γιούγκρα περίπου τον 11ο αιώνα, όταν είχαν επαφή με Ρώσους κυνηγούς και εμπόρους. Το όνομα προέρχεται από τον όρο στην γλώσσα κόμι "jögra" ("Χάντι"). Είναι επίσης πιθανό ότι καταγράφηκαν για πρώτη φορά από τον Άγγλο Βασιλιά Αλφρέδο τον Μεγάλο περίπου τον 9ο αιώνα, ο οποίος εντόπισε τον υγροβιότοπο στα ανατολικά της Λευκής Θάλασσας στη Δυτική Σιβηρία. Το παλαιότερο ρωσικό όνομα Οστιάκ προέρχεται από τη λέξη στη γλώσσα χάντι "as-kho", που σημαίνει "άτομο από τον ποταμό Ομπ (ασ-)" με την κατάληξη -ιάκ, όπως και άλλοι εθνοτικοί όροι όπως το Περμιάκ. [7]
Ορισμένα πριγκιπάτα Χάντι συμπεριλήφθηκαν εν μέρει στο Χανάτο της Σιβηρίας από το 1440 έως το 1570.
Τον 11ο αιώνα, ο όρος Γιούγκρα χαρακτήριζε στην πραγματικότητα πολλές φυλές, καθεμία από τις οποίες είχε το δικό της κέντρο και τον αρχηγό της. Κάθε φυλή είχε δύο εξωγαμικές φρατρίες και όλα τα μέλη θεωρούντο ότι είναι συγγενείς εξ αίματος. Αυτή η δομή αντικαταστάθηκε αργότερα με φυλές, όπου κάθε ηγέτης της φυλής (κνιάζετς) διαπραγματευόταν με το ρωσικό βασίλειο. Συμμετείχαν επίσης σε ρωσικές εκστρατείες και λάμβαναν το δικαίωμα να συλλέγουν γιασάκ (υποτελικό φόρο) από δύο βολόστ Χάντι (περιοχές) αντίστοιχα. Όταν αυτή η δομή δεν ήταν πλέον απαραίτητη, η Ρωσία τους στέρησε τα προνόμιά τους.
Μεταξύ του 17ου και του 19ου αιώνα, υπήρξαν προσπάθειες εισαγωγής του Χριστιανισμού, αλλά ο τρόπος ζωής των Χάντι δεν υπέστη πραγματικές αλλαγές. Στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα, δέχτηκαν σταδιακά τον κρατικό νόμο.
Κατά τη διάρκεια της σοβιετικής περιόδου, οι Χάντι ήταν μια από τις λίγες αυτόχθονες μειονότητες της Σιβηρίας, που έλαβαν αυτονομία με τη μορφή ενός οκρούγκ (αυτόνομος θύλακας). Η καθιέρωση της αυτονομίας διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ενοποίηση των εθνών (οι Δυτικοί Χάντι ονόμαζαν τους ανατολικούς γείτονές τους Καντόκ [οι "Άλλοι"]). Ωστόσο, τη δεκαετία του '30 έγιναν συντονισμένες προσπάθειες από το σοβιετικό κράτος για να τους ενοποιήσει. Τα αρχικά στάδια αυτού σήμαιναν την εκτέλεση φυλετικών αρχηγών, οι οποίοι χαρακτηρίστηκαν "κουλάκοι", δηλαδή πλούσιοι ανεξάρτητοι ηγέτες της υπαίθρου, που ορίζονταν ως ταξικοί εχθροί στην Σοβιετική Ένωση, ακολουθούμενη από την εκτέλεση σαμάνων. Η απαγωγή παιδιών από την πολιτεία, που στάλθηκαν σε ρωσόφωνα οικοτροφεία προκάλεσε μια εθνική εξέγερση το 1933, που ονομάζεται εξέγερση Καζίμ.
Μετά το τέλος της σταλινικής περιόδου, αυτή η διαδικασία χαλάρωσε και εντατικοποιήθηκαν οι προσπάθειες τη δεκαετία του '80 και του '90 για την προστασία της κοινής τους επικράτειας από τη βιομηχανική επέκταση διαφόρων υπουργείων και οργανισμών. Η αυτονομία έχει επίσης διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση του παραδοσιακού πολιτισμού και της γλώσσας.
Οικονομία Επεξεργασία
Τα παραδοσιακά επαγγέλματα των Χάντι ήταν η αλιεία, το κυνήγι στην τάιγκα και η εκτροφή ταράνδων.
Οργάνωση Επεξεργασία
Οι Χάντι είναι μια από τις αυτόχθονες μειονότητες στη Σιβηρία με αυτονομία με τη μορφή ενός οκρούγκ (αυτόνομος θύλακας).
Θρησκεία Επεξεργασία
Οι περισσότεροι Χάντι είναι σήμερα ορθόδοξοι χριστιανοί, αλλά και με παραδοσιακές πεποιθήσεις (σαμάνοι, μετενσάρκωση). Ο ιστορικός σαμάνος τους δεν φορούσε ιδιαίτερο ρουχισμό εκτός από έναν σκούφο.
Οι παραδοσιακές λατρείες τους σχετίζονται στενά με τη φύση. Η γιορτή της άνοιξης γιορτάζεται τον Απρίλιο (στις μέρες μας στις 7 Απριλίου), την ίδια ημέρα με την ημέρα του Ευαγγελισμού. Ο Εορτασμός της Αρκούδας γιορτάζεται περιστασιακά μετά από ένα επιτυχημένο κυνήγι μιας αρκούδας. Συνεχίζεται για 5 ή 6 ημέρες (η διάρκεια εξαρτάται από το φύλο του ζώου). Πάνω από 300 τραγούδια και παραστάσεις λαμβάνουν χώρα κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου εορτασμού.
Γλώσσα Επεξεργασία
Η γλώσσα χάντι θεωρείται από καιρό ότι ανήκει στον ουγγρικό κλάδο των ουραλικών γλωσσών και ως εκ τούτου σχετίζεται στενότερα με τη γλώσσα μάνσι και τα ουγγρικά, αν και αυτό το συμπέρασμα έχει τεθεί υπό αμφισβήτηση. Αποτελείται από δέκα διαλέκτους, χωρισμένες σε νότιες, βόρειες και ανατολικές υποομάδες.
Αξιοσημείωτοι Χάντι Επεξεργασία
- Αμπάλ (~16ος-17ος αι.), Χάντι Τάταρος πρίγκιπας
Συλλογή φωτογραφιών Επεξεργασία
-
Παιδιά Χάντι ποζάρουν μπροστά από ένα έλκηθρο ταράνδων κοντά στη λίμνη Νούμτο -
Οικογένεια Χάντι στον ποταμό Ομπ στο χωριό Τέγκι -
Γιαγιάδες Καζίμ στον νομαδικό καταυλισμό Νουμσάνγκ Γιοχ -
Κορίτσια Χάντι συλλέγουν μούρα -
Χάντι πουλάει βατόμουρα και γεμιστά ζώα
.jpg)
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Официальный сайт Всероссийской переписи населения 2010 года. Информационные материалы об окончательных итогах Всероссийской переписи населения 2010 года [Official site of the National Population Census 2010. Informational materials about the final outcome Russian Census 2010] (στα Ρωσικά). RU: GKS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2020. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ «National composition of population». Census (στα Ουκρανικά). UA: State statistics committee of Ukraine. 2001.
- ↑ «ВПН-2010». rosstat.gov.ru. Ανακτήθηκε στις 5 Νοεμβρίου 2020.
- ↑ Wiget, Andrew· Balalaeva, Olga (2011). Khanty, People of the Taiga: Surviving the 20th Century. University of Alaska Press. σελίδες 3. ISBN 978-16022-3125-2.
- ↑ «Britannica».
- ↑ M. Vasmer, Etimologicheskii slovar russkogo yazyka, Vol.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- KHANTIA-MANSIA – YUGRA Αρχειοθετήθηκε 2021-01-17 στο Wayback Machine.
- Redbook: The Khants
- Endangered Uralic Peoples: Khants or Ostyaks