Χρήστης:Anthi90/πρόχειρο/Τυραννία
|
Αυτή η σελίδα είναι ένα πρόχειρο του χρήστη Anthi90. Εξυπηρετεί ως χώρος δοκιμών και ανάπτυξης σελίδων της Βικιπαίδειας και δεν είναι εγκυκλοπαιδικό λήμμα.
|
Η τυραννία ή τυραννίδα είναι ένα είδος πολιτεύματος, το οποίο εμφανίζεται για πρώτη φορά στα πρώιμα αρχαϊκά χρόνια και την εξουσία την ασκεί αποκλειστικά ένα πρόσωπο,ο τύραννος[1]. Είναι μία μορφή διακυβέρνησης, κατά την οποία η εξουσία ασκείται αυθαίρετα και ανεξέλεγκτα από τον τύραννο[2], ο οποίος δεν είναι κληρονομικός άρχοντας ούτε έχει εκλεχθεί από κανέναν[3][εκκρεμεί παραπομπή], αλλά έχει πάρει την εξουσία πραξικοπηματικά[4]. Ο τύραννος δεν ελέγχεται ούτε λογοδοτεί σε κάποιον. Ο τρόπος άσκησης της εξουσίας χαρακτηρίζεται από αυταρχισμό και βία[3][εκκρεμεί παραπομπή]. Αποτελεί διαφορετικό πολίτευμα από την βασιλεία, καθώς από την τυραννία απουσίαζει η νομιμότητα.[1]
Τα Αίτια Εμφάνισης της Τυραννίας στην Αρχαία Ελλάδα Επεξεργασία
Η τυραννία εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα κατά τις αρχές της αρχαϊκής εποχής(8ος-6ος αι. π.Χ) ως αποτέλεσμα της κρίσης που περνούσε η αριστοκρατία [1]. Η κρίση αυτή ήταν αποτέλεσμα μιας σειράς μεταβολών στην κοινωνία. Η αγροτική κρίση ήταν ένα από τα βασικά αίτια που αναστάτωσαν τον τότε κόσμο. Η αύξηση του πληθυσμού, η περιορισμένη έκταση των πόλεων και η συγκέντρωση του μεγαλύτερου μέρους της γης στα χέρια των αριστροκρατών, ανάγκασαν τους οικονομικά εξαθλιωμένους αγρότες να επιζητήσουν ισομοιρία της γης.[1] Λόγω της έντασης που υπήρχε μεταξύ των γειτονικών πόλεων για τον έλεγχο της γης παραμόνευε ο κίνδυνος του να ξεσπάσει πόλεμος. Συνεπώς, οι περισσότεροι από τον δήμο θεωρούσαν αναγκαίο να έχουν ικανούς στρατηγούς και όχι κληρονομικούς άρχοντες[5].Η τακτική της φάλαγγας των οπλιτών αποτελούσε ένα ακόμη αίτιο που συνέβαλε στην κοινωνική αναστάτωση. Παλαιότερα, δικαίωμα συμμετοχής στον πόλεμο είχαν μόνο οι αριστοκράτες, ενώ με την ανάπτυξη της τέχνης του σιδήρου μπορούσαν να μετέχουν οπλίτες και από άλλα κοινωνικά στρώματα με τον κατάλληλο εξοπλισμό. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να απαιτούν να μοιραστούν ισάξια όχι μόνο τα λάφυρα και την κατακτημένη γη αλλά και τα δικαιώματα στην λήψη των αποφάσεων[1]. Η εφεύρεση του νομίσματος συνέβαλε επίσης αποφασιστικά στην κρίση της αριστοκρατίας. Πλέον, πλούσιος δεν ήταν μόνο αυτός που κατείχε μεγάλες εκτάσεις γης αλλά αυτός που είχε και κινητό πλούτο. Έτσι, οι αριστοκράτες δεν ήταν πια οι πιο δυνατοί καθώς πια υπήρχαν πλούσιοι αγρότες, έμποροι, βιοτέχνες[1]. Απόρροια όλων αυτών των προβλημάτων ήταν η εμφάνιση των τυράννων ή η τοποθέτηση κάποιου νομοθέτη ,όπως στην περίπτωση της Αθήνας και της Σπάρτης, προκειμένου να μπορέσουν να επιβάλουν μία τάξη και να δώσουν λύση σε αυτά τα προβλήματα.
Η Τυραννία στον Ελλαδικό Χώρο Επεξεργασία
Οι τύραννοι ήταν συνήθως αριστοκρατικής καταγωγής και επεδίωκαν να υπερισχύσουν στους κύκλους τους, προσπαθώντας να κερδίσουν την εύνοια του εξαθλιωμένου δήμου. Καταλάμβαναν την εξουσία με βίαιο τρόπο, εκδιώχνοντας τους πολιτικούς τους αντιπάλους βασιζόμενοι στη στήριξη του λαού, που ήλπιζε στην ικανοποίηση των αιτημάτων του. Οι τύραννοι όμως απέβλεπαν μόνο στα προσωπικά και στα οικογενειακά τους συμφέροντα. Η πιο πρώιμη τυραννίδα ήταν αυτή των Κυψελιδών στην Κόρινθο, με ιδρυτές της τον Κύψελο και τον γιο του Περίανδρο. Μαρτυρείται, ακόμη, εδραίωση της τυραννίας στη Σικυώνα από το γένος των Ορθαγοριδών, στη Νάξο από τον τύραννο Λύγδαμη στα μέσα του 6ου αι. π.Χ, τον Πολυκράτη στην Σάμο στις αρχές του 6ου αιώνα, ενώ πολλές αναφορές υπάρχουν για την τυραννίδα στη Λέσβο, όπου αρκετά ονόματα τυράννων διαδέχονται το ένα το άλλο: Μέλαγρος, Μυρσίλος και Πιττακός (αρχές του 6ου αι.)[6] Στην Αθήνα, ιστορικές μορφές αποτελούν ο νομοθέτης Δράκων, που κατά τον 7ο αιώνα κατάφερε με την επιβολή πολύ σκληρών νόμων να επιτεύξει ασφάλεια δικαίου, ο αριστοκράτης Σόλων(ο οποίος εκλέχτηκε άρχοντας το 594/3 π.Χ) που με τις μεταρρυθμίσεις του προσπάθησε να εξασφαλίσει την ειρηνική διαβίωση των Αθηναίων για κάποιο διάστημα,ενώ πριν από αυτόν μεσολάβησε ο Κύλωνας, γύρω στο 635 π.Χ, που προσπάθησε ανεπιτυχώς να κάνει πραξικόπημα.Τέλος, σπουδαία μορφή έχει θεωρηθεί ο τύραννος Πεισίστρατος, ο οποίος,αν και διαδοχικά, κατάφερε να παραμείνει στην εξουσία συνολικά 20 χρόνια.[1]
Η τυραννία στην Αρχαία Αθήνα Επεξεργασία
Μετά την λήξη της θητείας του Σόλωνα , η εσωτερική κατάσταση στην Αθήνα χειροτέρεψε. Φαίνεται πως οι μεταρρυθμίσεις του τελικά δεν εξασφάλισαν μία διαρκή ειρήνη, αφού οι διαμάχες των πολιτικών και των κοινωνικών ομάδων ήταν τώρα πιο βίαιες. Αποτέλεσμα αυτών των συγκρούσεων ήταν η εδραίωση του τυράννου Πεισίστρατου στην Αθήνα. Ο αριστοκράτης Πεισίστρατος, έπειτα από δύο απόπειρες, κατάφερε να γίνει τύραννος στα μέσα του 6ου αιώνα αφήνοντας τυπικά το πολίτευμα ως είχε, ορίζοντας όμως άτομα της εμπιστοσύνης του στις κάιριες θέσεις. Ο Αριστοτέλης μας πληροφορεί ότι ο Πεισίστρατος δεν κυβέρνησε σαν τύραννος αλλά σαν πολιτικός, με μετριοπάθεια και φιλανθρωπία, παρόλο που στην αρχή τουλάχιστον φρόντισε τα σπουδαιότερα αξιώματα να βρίσκονται στα χέρια των οπαδών του και αλλά και μελών της οικογενείας του. Αυτό ίσως να οφείλεται στην εισαγωγή των δημοκρατικών όρων που έθεσαν οι Αθηναίοι με την εκλογή των αρχόντων πριν από την εμφάνιση του τυράννου και πιθανόν να μην ανέχονταν ένα σκληρό τυραννικό καθεστώς.Ο Πεισίστρατος κατάφερε να κρατήσει την εξουσία στα χέρια του για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα σε σημείο που μπόρεσε να την κληροδοτήσει και στα παιδιά του Ιππία και Ίππαρχο.Η τυραννίδα καταλύθηκε αργότερα από τους Σπαρτιάτες που επιθυμούσαν να εγκαταστήσουν στην Αθήνα ολιγαρχία και όχι από το εσωτερικό της.
Λειτουργία της Τυραννίας στην Αρχαϊκή Εποχή Επεξεργασία
Η τυραννία ήταν ένα φαινόμενο το οποίο εμφανίστηκε απρόσμενα σε πολλά μέρη της Ελλάδας, χωρίς όμως να διαρκεί παραπάνω από δύο γενιές[7]. Η ιστορική της λειτουργία ήταν να γίνει πρόδρομος για το πολιτικά θεσμοθετημένο κράτος των οπλιτών της Αθήνας το οποίο και την κατέλυσε. Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένα μεταβατικό στάδιο,με μικρή χρονική διάρκεια, από την αριστοκρατία στην δημοκρατία δίχως αυτό να σημαίνει πως ήταν σε όλες τις περιπτώσεις απαραίτητο[8]. Εκείνα τα χρόνια οι τύραννοι ήταν κοινωνικά αποδεκτοί, αν λάβει κάποιος υπόψιν του το γεγονός πως οι αρχαίοι συμπεριελάμβαναν στους επτά σοφούς τον Πεισίστρατο αλλά και τυράννους νομοθέτες και φιλοσόφους. Η αρνητική αποτίμηση της τυραννίδας σύμφωνα με την οποία αναφερόμαστε σε μία αυταρχική και ανεξέλεγκτη μορφή εξουσίας προκύπτει κυρίως από την μεταγενέστερη αρχαία παράδοση[9].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6
«Η τυραννία στην αρχαϊκή εποχή». perevia.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Μαρ 2016. Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο:
|accessdate=(βοήθεια) - ↑ Νέα Δομή, εκδ."Δομή", τ.34 σελ.72
- ↑ 3,0 3,1 istoriaa.wordpress.com
- ↑ Μπαμπινιώτης σελ.1839
- ↑ Η Ελληνική Αρχαιότητα Πόλεμος-Πολιτική-Πολιτισμός,σελ.77
- ↑ Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, σελ.42-43
- ↑ Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, σελ.43
- ↑ Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, σελ.43
- ↑ Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, σελ.44
Πηγές Επεξεργασία
- Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Γ.Μπαμπινιώτη, εκδ.ΚΕΝΤΡΟ ΛΕΞΙΚΟΛΟΓΙΑΣ, ΑΘΗΝΑ 1998, σελ.1839
- Ιστορία της Αρχαίας Ελλάδας, Wolfgang Schuller, εκδ.ΜΙΕΤ 1999
- Η Ελληνική Αρχαιότητα Πόλεμος-Πολιτική-Πολιτισμός,Δ.Ι Κυρτάτας και Σ.Ι.Ράγκος, εκδ. ΤΟ ΒΗΜΑ 2010