Βικιπαίδεια

Χρήστης:Cinadon36/Πρόχειρο3

< Χρήστης:Cinadon36

Οι "Διακοινοτικές Ταραχές του 1963" (ή "Ματωμένα Χριστούγεννα"[1]αναφέρονται στο ξέσπασμα διακοινοτικών ταραχών στην Κύπρο το 1963, μεταξύ Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Οι ταραχές ξέσπασαν μέσα σε ένα κλίμα έντασης, όταν ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος ο Γ', πρότεινε συνταγματικές αλλαγές ενώ, ταυτόχρονα, στις δυο κοινότητες της Κύπρου υπήρχαν παραστρατιωτικές εθνικιστικές ομάδες έτοιμες για ένοπλη σύγκρουση. Οι συγκρούσεις τελικά ξέσπασαν στις 21 Δεκεμβρίου και κρατήσανε για 10 μέρες. Η κρίση είχε ως αποτέλεσμα το θάνατο 364 Τουρκοκυπρίων και 174 Ελληνοκυπρίων[2][3] ενώ 18,667-25,000 Τουρκοκύπριοι εγκατέλειψαν τα σπίτια τους.[4][5]

Αναδρομή Επεξεργασία

Το 1955 ξέσπασε ο αγώνας των Ελληνοκυπρίων για Ένωση με την Ελλάδα. Ο αγώνας αυτός επιδείνωσε δραματικά τις σχέσεις Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, οι οποίοι είχαν διαφορετικούς στόχους τις οποίες επιδίωξαν ένοπλα. Η κατάληξη του αγώνα της ΕΟΚΑ ήταν οι συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου και η ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Οι Ελληνοκύπριοι θεωρούσαν πως το νησί ήταν ιστορικά Ελληνικό και πίστευαν πως η Ένωση με την Ελλάδα ήταν φυσικό δικαίωμα.[6] Αυτή η σκέψη εντασσόταν στην Μεγάλη Ιδέα, μια ευρύτερη φιλοδοξία ώστε το Ελληνικό κράτος να προσαρτήσει περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας όπου κατοικούσαν Έλληνες, όπως την Κύπρο, την Μικρά Ασία και την Κωνσταντινούπολη. Την ιδέα αυτή την προωθούσε η Κυπριακή Ορθόδοξη εκκλησία, όπου είχε πολλά μέλη της εκπαιδευμένα στην Ελλάδα.[7][8]

Οι Τουρκοκύπριοι ανησυχούσαν πως με την Ένωση, θα υποβιβάζονταν ως πολίτες και θα εξαναγκαζόντουσαν σε φυγή, όπως έγινε με την Ένωση Κρήτης-Ελλάδας που οδήγησε στην φυγή των Τουρκοκρητικών, υπήρξαν αρκετά ανήσυχοι.[9][10] και επεδίωκαν μια διχαστική πολιτική.[11] Οι Τουρκοκύπριοι έβλεπαν πως είναι ξεχωριστή εθνοτική ομάδα και είχαν δικαίωμα στην αυτονομία τους από τους Ελληνοκύπριους.[6]

Η περίοδος 1960-63 Επεξεργασία

Οι συμφωνίες Ζυρίχης Λονδίνου, παρότι διατηρούσαν τους Ελληνοκύπριους σε θέση ισχύος στο εκτελεστικό κομμάτι του κράτους, δίνανε προνόμια στους Τουρκοκύπριους αφού ενώ αποτελούσαν το 18% του πληθυσμού, είχανε το δικαίωμα για 30% των θέσεων του δημοσίου, 40% των θέσεων του Στρατού, 1 εκ των 2 διοικητών των Σωμάτων ασφαλείας έπρεπε να ήταν Τουρκοκύπριος ενώ από τους 3 ανώτατους δικαστές, ο ένας θα έπρεπε να ήτανε Τουρκοκύπριος.

Τα προβλήματα εμφανιστήκαν από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ο Μακάριος απέλησε τους επικουρικούς τουρκοκύπριους αστυνομικούς της αστυνομίας. Υπήρξε ένταση σχετικά με την υποβολή του Φόρου Εισοδήματος το 1961. Διαμάχη υπήρξε με την στελέχωση του στρατού και στην κάλυψη θέσεων του Δημοσίου. Ωστόσο ο Κιουτσιούκ, ο Αντιπρόεδρος των τουρκοκυπρίων, παρόλο που είχε δικαίωμα βέτο στην εσωτερική πολιτική, δεν είχε στην Εξωτερική. Εκεί ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ακολούθησε μια γραμμή υπερ του κινήματος των Αδεσμεύτων και φιλο-Σοβιετική, πράγμα που εξόργισε τις ΗΠΑ.

"Οργάνωση Ακρίτας" και "Σχέδιο Ακρίτας" Επεξεργασία

Η "οργάνωση Ακρίτας", ήταν ένοπλη παραστρατιωτική οργάνωση, που ίδρυσε ο Μακάριος το 1961 με αρχηγό τον Πολύκαρπο Γιωρκάτζη και υπαρχηγό Τάσσο Παπαδόπουλο.[12] Το "σχέδιο Ακρίτας" ήτανε το όνομα ενός κειμένου, το οποίο εκπονήθηκε λίγο μετά την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, και αποκαλύφθηκε το 1966 όταν η κυπριακή εφημερίδα "Πατρίς" το δημοσίευσε. Μέχρι τότε τόσο η Οργάνωση Ακρίτας δρούσε μακρυά από τα φώτα της δημοσιότητας.[13] [14][15]

Το "σχέδιο Ακρίτας" πρόβλεπε 4 στάδια δράσης της Ε/κ πλευράς, με απώτερο στόχο την Ένωση με την Ελλάδα, την αντίδραση των Τουρκοκυπρίων καθώς και την καταστολή της αντίδρασης τους. Τα Ε/κ στάδια θα ήταν (α) "προσβολή των αρνητικών σημείων του Συντάγματος", (β) "Καταγγελία της συνθήκης εγγυήσεως", (γ) "Αυτοδιάθεσις", και (δ) "Υποβολή αιτήσεως προς την Ελλην. Κυβέρνησιν, εάν δέχεται την Κύπρον να ενωθή μετά του λοιπού Ελληνικού Κορμού"[14][16]

Το σχέδιο προεξοφλούσε τη δυναμική αντίδραση των Τουρκοκυπρίων, προβλέποντας μάλιστα την αιματηρή καταστολή της: "Είναι αφελές να πιστεύωμεν ότι είναι δυνατόν να προβούμεν εις ουσιαστικές ενέργειες τροποποιήσεως του Συντάγματος, χωρίς οι Τούρκοι να επιχειρήσουν να δημιουργήσουν ή σκηνοθετήσουν δυναμικήν σύγκρουσιν. (...) Επιβάλλεται να καταστείλωμεν ταύτην δυναμικώς εις το συντομώτερον δυνατόν χρονικόν διάστημα (...) Δυναμική και αποτελεσματική αντιμετώπισις των Τούρκων θα διευκολύνη τα μέγιστα τας μεταγενεστέρας ενεργείας μας δια περαιτέρω τροποποιήσεις, διότι οι Τούρκοι θα γνωρίζουν ότι αντίδρασίς των είναι αδύνατος ή επιζημία σοβαρώς δια την κοινότητά τους"[14] [13]

Αρχηγός της Οργάνωσης "Ακρίτας" ήταν ο υπουργός Εσωτερικών Πολύκαρπος Γιωρκάτζης και υπαρχηγός ο υπουργός Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσσος Παπαδόπουλος (μετέπειτα Πρόεδρος της Δημοκρατίας το 2003-2008). Ο «επιτελάρχης» ήταν ο βουλευτής του Πατριωτικού Μετώπου Νίκος Κόσης. Πρώην αγωνιστές της ΕΟΚA αποτέλεσαν την καλύτερη «στρατιωτική ζύμη» και «τον κύριο τροφοδότη της Οργάνωσης». Οι άνδρες της Οργάνωσης εκπαιδεύονταν από αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ, πρώην τομεάρχες της ΕΟΚΑ και Ελληνοκύπριους αξιωματικούς του Κυπριακού Στρατού. Μέχρι το 1963, η ΕΟΚ διέθετε ομάδες και «λόχους» σχεδόν σε ολόκληρη την Κύπρο με «αρχηγείο» στη Λευκωσία και «υπαρχηγεία» στις πόλεις. Η ΕΟΚ αριθμούσε γύρω στις 5.000 μέλη με στοιχειώδη εκπαίδευση και ελλιπή οπλισμό.[17]

Η δράση της ΤΜΤ Επεξεργασία

Παράλληλα οι τουρκοκυπριακή οργάνωση ΤΜΤ συνέχιζε να εξοπλίζεται, αφού οι τουρκοκύπριοι ηγέτες προεξοφλούσαν το συνταγματικό αδιέξοδο και μέσα από εθνοτική βία θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν τούρκικη επέμβαση και μαζικό τουρκοκυπριακό κύμα προς τον βορρά.

Έναρξη Γεγονότων του 1963-64 Επεξεργασία

30 Νοεμβρίου: Τα 13 σημεία Επεξεργασία

Στις 30 Νοεμβρίου 1963 ο Μακάριος έθεσε σε εφαρμογή την πρώτη φάση του Σχεδίου Ακρίτας. Πρότεινε συνταγματικές αλλαγές σε 13 σημεία που καταργούσαν το τουρκοκυπριακό βέτο, θα καταργούσαν τους χωριστούς δήμους και τις αναλογίες στους Δημόσιους Υπάλληλους και στον Στρατό. Ο Μακάριος ισχυρίστηκε πως αποτελούσαν μέτρα κοινής λογικής για την λειτουργικότητα της Κυβέρνησης. Οι Αμερικανοί δεν πείσθηκαν ενώ οι τούρκοκύπριοι απέρριψαν τις προτάσεις.

16 Δεκεμβρίου: Απόρριψη από την Άγκυρα Επεξεργασία

Η Άγκυρα στις 16 Δεκεμβρίου απόρριψε τα 13 σημεία συνταγματικής αναθεώρισης του Μακαρίου και απείλησε με επέμβαση σε περίπτωση που προχωρούσε μονομερώς η Ε/κ πλευρά σε αναθεώρηση.

Μέσα Δεκεμβρίου: Μπλόκα Ελληνοκυπρίων σε Τουρκοκυπρίους Επεξεργασία

Ένοπλοι Ελληνοκύπριοι αρχίζουν ελέγχους ταυτοτήτων των Τουρκοκυπρίων στους δρόμους. Η ένταση Κλιμακώθηκε

21 Δεκεμβρίου: Πρώτοι νεκροί Επεξεργασία

Κατά την διάρκεια ελέγχου τουρκοκυπριακού αυτοκινήτου από Ελληνοκύπριους "έφεδρους αστυνομικούς" σε μια κακόφημη περιοχή της Λευκωσίας έπεσε νεκρή μια τουρκοκύπρια πόρνη, η Τζεμαλιέ, και ένας τουρκοκύπριος.. Οι αστυνομικοί είχαν υποψίες ότι το αυτοκίνητο το οποίο επέβαινε σαν επιβάτης η Τζεμαλιέ, μετέφερε πυρομαχικά στους Τουρκοκύπριους. Ξέσπασαν αμέσως επεισόδια και χιλιάδες τουρκοκύπριοι συμμετείχαν στην κηδεία των τουρκοκυπρίων.

22 Δεκεμβρίου Επεξεργασία

Ο Μακάριος και ο Κιουτσιούκ συναντήθηκαν και έκαναν εκκλήσεις για τερματισμό της βιας, οι οποίες έπεσαν στο κενό. Οι συγκρούσεις θα επεκταθούν και στην Λάρνακα. Έξι άνθρωποι συνολικά έχασαν την ζωή τους στις δυο πρώτες μέρες των συγκρούσεων[18].

23 Δεκεμβρίου Επεξεργασία

Οι συγκρούσεις επεκτάθηκαν στην Αμμόχωστο. Την τρίτη μέρα των συγκρούσεων σκοτώθηκαν 17 Τουρκοκύπριοι και 11 Ελληνοκύπριοι. [19]

24 Δεκεμβρίου Επεξεργασία

Οι συγκρούσεις εξαπλώθηκαν σε όλη την Κύπρο. Ανακωχή κηρύχθηκε στη Λάρνακα, ύστερα από μεγάλο αριθμό θυμάτων μεταξύ των Τουρκοκυπρίων. Ο τούρκος πρόεδρος Γκιουρσέλ δηλώνει πως η Τουρκία θα επέμβει μονομερώς, αν δεν παρέμβουν οι εγγυήτριες δυνάμεις. Συνολικά 31 Τουρκοκύπριοι και 5 Ελληνοκύπριοι έχασαν την ζωή τους την 24η Δεκεμβρίου.

Μάχη της Ομορφίτας Επεξεργασία

Τουρκοκύπροι είχαν καταλάβει σχεδόν εξολοκλήρου μικτό προάστιο της Λευκωσίας Ομορφίτα. Ο Νίκος Σαμψών (στέλεχος της οργάνωσης Ακρίτας, εκτελεστής της ΕΟΚΑ και περηφανευόταν ότι είχε σκοτώσει ένα άνθρωπο για κάθε χρόνο της ηλικίας του) ηγήθηκε μιας συντονισμένης επίθεσης από ομάδα 41 αντρών, πρώην συναγωνιστών του στην ΕΟΚΑ. ΟΝίκος Σαμψών, και με την βοήθεια της ΕΛΔΥΚ, οδηγώντας ο ίδιος ένα εκσκαφέα, μετά από σφοδρή μάχη, κατάφερε να εκδιώξει τις τούρκικες δυνάμεις[20].

Οι υλικές ζημίες που προκάλεσαν οι παρακρατικοί του Σαμψών στο τουρκοκυπριακό αυτό προάστιο περιγράφονται στην υπ΄αριθ S/5950 έκθεση του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών προς το Συμβούλιο Ασφαλείας, σύμφωνα με την οποίαν 50 σπίτια καταστράφηκαν ολοσχερώς και 240 μερικώς[21].

Σχετικά με τις ανθρώπινες απώλειες από το σύνολο των 5.000 Τουρκοκυπρίων της Ομορφίτας 4.500 κατόρθωσαν να καταφύγουν ασφαλείς στον τουρκικό τομέα της Λευκωσίας ενώ 500 άτομα συνελήφθησαν αιχμάλωτοι και οδηγήθηκαν στο σχολείο της Λευκωσίας Κύκκος, όπου και κρατήθηκαν μαζί με άλλους 150 Τουρκοκύπριους, προερχόμενους από το χωριό Κουμσάλ. Την ημέρα των Χριστουγέννων από τους 700 περίπου αιχμαλώτους του Κύκκου επιλέχθηκαν 150, απομακρύνθηκαν βίαια και στην συνέχεια ακολούθησαν πυροβολισμοί. Οι οικογένειες τους αργότερα ενημερώθηκαν από τις αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας πως πρέπει να τους θεωρούν αγνοούμενους.[22]

Φόνος στην Μπανιέρα Επεξεργασία

Στην συνοικία Κουμσαλ, Ελληνοκύπριοι εισέβαλαν στο σπίτι του Τούρκου Ιατρού της ΤΟΥΡΔΥΚ και σφάγιασαν την γυναίκα του, μια γειτόνισσα και τα 3 παιδιά του. Η φωτογραφία με τα 3 παιδιά να κείτονται νεκρά στην αιματοβαμμένη μπανιέρα έκανε τον γύρο του κόσμου. Το σπίτι μέχρι σήμερα, στην υπό Τουρκοκυπριακή Διοίκηση Λευκωσία, διατηρείται ως "Μουσείο Βαρβαρότητας" και το επισκέπτονται τακτικά διάφορα σχολεία. Η εκδοχή αυτή όμως αμφισβητήθηκε από τον Τουρκοκύπριο δημοσιογράφο Σενέρ Λεβεντ, ο οποίος υπονοεί πως μπορεί να ήτανε προβοκάτσια των τούρκικων δυνάμεων.[23]

25 Δεκεμβρίου Επεξεργασία

Στις 25 Δεκεμβρίου οι συγκρούσεις γενικεύονται. Ο Τούρκος Πρωθυπουργός Ισμέτ Ινονού απειλεί την Ελλάδα για επέμβαση, ενώ ζήτησε απο Αγγλία και Ελλάδα να λάβουν κοινή δράση. 5 Τούρκικα μαχητικά αεροπλάνα κάνανε πτήσεις για εκφοβισμό πάνω από την Λευκωσία. Υπό τον φόβο της Τούρκικης Εισβολής, ο Μακάριος αποδέχτηκε τον σχηματισμό της "Κοινής Δύναμης Ανακωχής" υπό την αρχηγία των Βρετανών.

26 Δεκεμβρίου Επεξεργασία

Στις 26 Δεκεμβρίου 1963 η ελληνοκυπριακή πλευρά παραδίδει στον Ερυθρό Σταυρό 800 γυναικόπαιδα Τουρκοκύπριους, που είχαν απομακρυνθεί από την περιοχή των μαχών, κυρίως στην περιοχή Ομορφίτας.[24] Παράλληλα η Τουρκοκυπριακή πλευρά παραδίδει 26 Ελληνοκύπριους[25]. Η Κοινή Δύναμη Ανακωχής ξεκινά τις περιπολίες στους δρόμους της Λευκωσίας και επέβαλαν κατάπαυση του πυρός.

30 Δεκεμβρίου Επεξεργασία

Στις 30 Δεκεμβρίου χαράχθηκε η "πράσινη γραμμή" στη Λευκωσία από το Βρετανό στρατηγό Γιανγκ, κατά μήκος του κέντρου της Λευκωσίας, για να χωρίσει τις βόρειες τουρκοκυπριακές από τις νότιες ελληνοκυπριακές συνοικίες της.[26]. Ως ειρηνευτική δύναμη παρεμβλήθηκαν ανάμεσα στους αντιμαχόμενους Βρετανοί στρατιώτες των βάσεων αναλαμβάνοντας το ρόλο του μεσολαβητή που επεδίωκαν εξαρχής.

1 Ιανουαρίου Επεξεργασία

Την 1 Ιανουαρίου 1964, ομάδα περίπου 12 Τούρκων επιτέθηκε στη Μονή Παναγίας Γαλακτοτροφούσας κοντά στο χωριό Κόρνο και δολοφόνησε 3 μοναχούς (εκ των οποίων ο ένας 12χρονος) και τραυμάτισε άλλα 6 άτομα.[27][28]

12 Ιανουαρίου Επεξεργασία

Στις 12 Ιανουαρίου, έγινε η ανακάλυψη μαζικού τάφου και εκταφή 21 τουρκοκύπριων νεκρών στο μικτό χωριό Άγιου Βασίλειου της επαρχείας Λευκωσίας. Αρκετοί από αυτούς είχαν προφανώς βασανισθεί και εκτελεσθεί, δεμένοι χειροπόδαρα.[29] Εκτιμάται ότι ήτανε νεκροί από την επίθεση στο χωριο Αγιου Βασιλείου της 24ής Δεκεμβρίου.[30][31][32][33]

Άρνηση από Ελληνοκυπριακή πλευρά Επεξεργασία

Η ελληνοκυπριακή επίσημη αφήγηση αρνείται την αποδοχή των ευθυνών της για τα Ματωμένα Χριστούγεννα.[34] Σύμφωνα με την αφήγηση των Ελληνοκυπρίων, η Κυπριακή Δημοκρατία ήρθε αντιμέτωπη με μια ανταρσία εκ μέρους Τουρκοκύπριων ("τουρκανταρσία"). Έτσι, οι Ελληνοκύπριοι παρουσιάζονται ως θύματα της τούρκικης επιθετικότητας.[34] Το 2004, ο ελληνοκύπριος Πρόεδρος Τάσσος Παπαδόπουλος, σε συνέντευξη του δήλωσε πως δεν υπήρχαν τουρκοκύπριοι νεκροί μεταξύ 1963 και 1974, προκαλώντας αντιδράσεις σε ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά ΜΜΕ.[35][36][37]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ HAZOU, ELIAS. «1963 is still a historical minefield». Cyprus Mail. 
  2. ↑ Oberling, Pierre.
  3. ↑ Hoffmeister, Frank (2006). Legal aspects of the Cyprus problem: Annan Plan and EU accession. EMartinus Nijhoff Publishers. σελίδες 17–20. ISBN 978-90-04-15223-6. 
  4. ↑ Oberling, Pierre (1982). The road to Bellapais: The Turkish Cypriot exodus to northern Cyprus. σελ. 120. ISBN 0880330007. 
  5. ↑ Çay, M. Abdulhalûk (1989). Kıbrıs'ta kanlı Noel, 1963. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. 
  6. ↑ 6,0 6,1 Diez, Thomas (2002). The European Union and the Cyprus Conflict: Modern Conflict, Postmodern Union. Manchester University Press. σελ. 83. ISBN 9780719060793. 
  7. ↑ Ker-Lindsay, James (2011). The Cyprus Problem: What Everyone Needs to Know. Oxford University Press. σελίδες 14–5. ISBN 9780199757169. They hoped that the transfer of administration would pave the way for the island to be united with Greece—an aspiration known as “enosis.” At the time, these calls for enosis were not just limited to Cyprus. Instead, Cyprus was part of a wider political movement [...] This overarching political ambition was known as the Megali Idea (Great Idea). 
  8. ↑ Lange, Matthew (2011). Educations in Ethnic Violence: Identity, Educational Bubbles, and Resource Mobilization. Cambridge University Press. σελ. 88. ISBN 9781139505444. 
  9. ↑ Isachenko, Daria (2012). The Making of Informal States: Statebuilding in Northern Cyprus and Transdniestria. Palgrave Macmillian. σελ. 37. ISBN 9780230392076. 
  10. ↑ Pericleous, Chrysostomos (2009). Cyprus Referendum: A Divided Island and the Challenge of the Annan Plan. I.B.Tauris. σελίδες 135–6. ISBN 9780857711939. 
  11. ↑ Mirbagheri, Farid (2009). Historical Dictionary of Cyprus. Scarecrow Press. σελ. xiv. ISBN 9780810862982. Greek Cypriots engaged in a military campaign for enosis, union with Greece. Turkish Cypriots, in response, expressed their desire for taksim, partition of the island. 
  12. ↑ Χαραλάμπους, Λουκάς. «Τα αποκαλυπτήρια του "Ακρίτα"». Μακάριος Δρουσιώτης. 
  13. ↑ 13,0 13,1 Παπαγεωργίου, Σπύρος (1983). Τα κρίσιμα ντοκουμέντα του Κυπριακού, τόμος Α. Αθήνα: Λαδιάς. σελ. 254-5. 
  14. ↑ 14,0 14,1 14,2 «Οταν η Λευκωσία έγινε Σεράγεβο». Iospress.gr. 26/12/1999. Ανακτήθηκε στις 23/6/2017.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |accessdate=, |date= (βοήθεια)
  15. ↑ «Σχέδιο Ακρίτας». 20/4/2013.  Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |date= (βοήθεια)
  16. ↑ Παπαγεωργίου, Σπύρος (1983). Τα κρίσιμα ντοκουμέντα του Κυπριακού, τόμος Α. Αθήνα: Γ. Λαδιάς. σελ. 270. 
  17. ↑ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, ΑΓΓΕΛΟΣ. «Διακοινοτικές συγκρούσεις στην Κύπρο». Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ. 
  18. ↑ The Times, 9/1/64
  19. ↑ Βρετανική Επιτροπή Εξωτερικών Υποθέσεων 16/3/87
  20. ↑ Φιλελεύθερος On-Line [4]
  21. ↑ Report of the Secretary-General to the Security Counsil on the United Nations operation in Cyprus , Document S/5950, 10 September 1964
  22. ↑ Gibbons, Harry Scott (1997). The genocide files. London: Charles Bravos. σελ. 139. ISBN 0-9514464-2-8. 
  23. ↑ «Σκηνοθετημένη η φωτογραφία της μπανιέρας με τα παιδιά, λέει ο Λεβέντ». Ο Φιλελεύθερος. 
  24. ↑ Γλαύκου Κληρίδη Η Κατάθεση Μου, Λευκωσία 1988, Τόμος 1, σσ.244
  25. ↑ R. A. Patrick, Political Geography and the Cyprus Conflict, Waterloo Ontario Canada 1976, σ. 49
  26. ↑ Α. Κούπανου - Π. Παπαδημήτρη, "Χρονολόγιο 1960-1969", στο: Π. Παπαπολυβίου (επιμ.), 1960-2010: Ιστορία της Κυπριακής Δημοκρατίας, τ. 1, 1960-1969: Η δεκαετία της εγκαθίδρυσης, Λευκωσία 2010, σ. 45.
  27. ↑ "Το φονικό στη Μονή Γαλακτοτροφούσας τον Γενάρη του 1964". Παρατίθεται φωτογραφία άρθρου της εφημερίδας «Η Μάχη» της 3/1/1964
  28. ↑ Μάριος Πηλαβάκης, "Παιδομάρτυς Δόκιμος Μοναχός Σπυρίδων ο Φοινιώτης και οι συν αυτώ Νεομάρτυρες Μοναχοί Ζωσιμάς και Μακάριος", ιστοχώρος "Το Συναξάριο της Εκκλησίας", τοῦ Κέντρου Ἁγιολογικῶν Μελετῶν "Ὅσιος Συμεών ὁ Μεταφραστής", 30/6/2011
  29. ↑ Patrick, Richard Arthur (1976). Political geography and the Cyprus conflict, 1963-1971. 1976: James H. Bater & Richard Preston. σελ. 50. 
  30. ↑ Richard A. Patrick, Political Geography and the Cyprus Conflict, 1964–71
  31. ↑ the Special News Bulletin, issues 4, 6 and 25.
  32. ↑ Richard A. Patrick, Political Geography and the Cyprus Conflict, 1964–71
  33. ↑ The incident at Ayios Vasilios is described in the Special News Bulletin, issues 6, 19, 20, 21, 25 and 38. Secondary sources include H.S. Gibbons, 1969, pp. 114–117, 137–140; and K.D. Purcell, 1969, p. 327. To my knowledge, the incident was not reported in the Greek-Cypriot press or the Cyprus Mail. It was covered by most foreign correspondents then in Cyprus.
  34. ↑ 34,0 34,1 Demetriou, Olga (2014). «‘Struck by the Turks’: reflections on Armenian refugeehood in Cyprus». Patterns of Prejudice 48 (2): 167-181. doi:10.1080/0031322X.2014.905369. http://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/0031322X.2014.905369. 
  35. ↑ Stavrinides, Zenon (Spring 2009). «The Use of Coping Strategies for Community Traumas». The Cyprus Review 21 (1): 175–186. http://www.kiatipis.org/Cyprus_problem_eng/postings/2009_July_Z.Stavrinides_Dementia_Cypria.pdf. 
  36. ↑ Charalambous, Loucas (12 September 2004). «Does the President have memory problems?». Cyprus Mail. 
  37. ↑ STAVRINIDES, ZENON (Spring 2009). «The Use of Coping Strategies for Community Traumas». The Cyprus Review 21:1: 181. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Χρήστης:Cinadon36/Πρόχειρο3&oldid=7343919"