Ως Ενεργειακή Κοινότητα (Ε.Κοιν.) ορίζεται η δυνατότητα συγκρότησης κοινότητας, είτε από φυσικά πρόσωπα είτε από νομικά, με στόχο την παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση, διανομή και προμήθεια ενέργειας βάσει του ν.4513/2018 «Ενεργειακές Κοινότητες και άλλες διατάξεις».

Η ενεργειακή κοινότητα είναι μια νέα δυνατότητα που δίνεται πρώτα απ’ όλα στους πολίτες μέσω σχημάτων τοπικών συνεταιρισμών να αποκτήσουν καθοριστικό ρόλο σε θέματα ενέργειας που τους αφορούν άμεσα. Μία ενεργειακή κοινότητα είναι «αστικός συνεταιρισμός αποκλειστικού σκοπού με στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας»[1] σύμφωνα με τον νόμο 4513. Οι πολίτες, ως καταναλωτές και παραγωγοί ταυτόχρονα, μπορούν να αξιοποιούν τη δυνατότητα του εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού (virtual net metering), που σημαίνει για παράδειγμα ότι η ενέργεια που θα παράγει το σύστημα για το δικό μας νοικοκυριό θα συμψηφίζεται με τον δικό μας λογαριασμό ρεύματος, όπως αν είχαμε ένα εντελώς δικό μας φωτοβολταϊκό σύστημα. Φυσικά, δίνεται απόλυτη προτεραιότητα σε συστήματα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, τα οποία μπορεί να μην είναι εγκατεστημένα κοντά στο σημείο κατανάλωσης, οπωσδήποτε όμως βρίσκονται εντός της ίδιας Περιφέρειας.

Οι πρώτες ενεργειακές κοινότητες έχουν ήδη συσταθεί στην Ελλάδα και καταβάλλεται προσπάθεια να αντιμετωπιστούν κάποια πρακτικά προβλήματα που αναπόφευκτα έχουν ανακύψει. Οι συμμετέχοντες έχουν την επιλογή της ιδιοκατανάλωσης ή της πώλησης προς το δίκτυο. Ο αριθμός των μελών πρέπει κατ’ ελάχιστον να είναι α) 5 αν είναι ΝΠΔΔ εκτός ΟΤΑ, ή ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα, β) 3 αν είναι ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα, εκ των οποίων τα 2 τουλάχιστον ΟΤΑ και γ) 2 μέλη αν είναι μόνο ΟΤΑ α΄βαθμού σε νησιωτικές περιοχές με πληθυσμό κάτω των 3.100 κατοίκων[1].

Ποσοστό τουλάχιστον 50% συν ένα εκ των μελών πρέπει να έχουν οπωσδήποτε σχέση με την περιοχή της έδρας της κοινότητας, ενώ το κάθε μέλος ανεξαρτήτως των μερίδων που κατέχει, συμμετέχει στις γενικές συνελεύσεις με μία ψήφο. Οι κοινότητες μπορούν να έχουν κερδοσκοπικό ή μη-κερδοσκοπικό χαρακτήρα. Μπορούν να δραστηριοποιηθούν σε εγχειρήματα όπως η λειτουργία φωτοβολταϊκών συστημάτων για εικονική αυτοπαραγωγή (π.χ. νοικοκυριά ή μικρές επιχειρήσεις), λειτουργία φωτοβολταϊκών πάρκων (π.χ. ΟΤΑ), λειτουργία σταθμού βιομάζας ή βιοαερίου (π.χ. σε αγροτικές περιοχές), θερμοκηπίου, μονάδας αφαλάτωσης, κ.ά.

Έτσι οι ίδιες οι τοπικές κοινωνίες μετέχουν και καθορίζουν την πορεία προς την ενεργειακή μετάβαση, την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, την ενίσχυση της ενεργειακής τους ασφάλειας και αυτονομίας, την ποιοτική και ποσοτική αύξηση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Είναι πολύ σημαντικό ότι μπορούν να συμμετέχουν και καταναλωτές που ανήκουν σε ευάλωτες ομάδες εξασφαλίζοντας σημαντική εξοικονόμηση. Ταυτόχρονα ενισχύονται έτσι δημοκρατικές διαδικασίες, ενώ παράλληλα αναπτύσσονται συνεργασίες προς όφελος τόσο των ανθρώπων και των τοπικών κοινωνιών που συμμετέχουν, όσο και του περιβάλλοντος.

  1. 1,0 1,1 Ν.4513/2018, ΦΕΚ Α 9 23-01-2018