Το θεθέο (ισπανικά: ceceo) είναι ένα γλωσσικό φαινόμενο το οποίο στην ισπανική γλώσσα[1] συνεπάγεται ότι τα φωνήματα[2] της ιβηρικής ισπανικής γλώσσας /s/ και /θ/ (το δεύτερο είναι ο ήχος του <z> στα ισπανικά της βόρειας Ισπανίας[3] προφέρονται με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή, ως οδοντικό συριστικό [s̪̟] (όμοιο με το άηχο οδοντικό τριβόμενο[4] σύμφωνο [θ] αν και όχι ταυτόσημο φωνητικά.

Στην κυριαρχία των ισπανικών το θεθέο είναι ένα χαρακτηριστικό της ανδαλουσιανής διαλέκτου[5], ειδικότερα από τη νοτιοδυτική Ανδαλουσία[6] έως και την περιοχή της δυτικής Αλμερίας, όπου εμφανίζεται μόνο στο Βορρά και την Ανατολή σε απομονωμένα σημεία. Από ιστορική σκοπιά, το φαινόμενο παρατηρήθηκε σε κείμενα του Νότου της Ισπανίας τον XV και XVI αιώνα, στα οποία εμφανίζονταν τύποι όπως το paço αντί για passo (αυτό το φαινόμενο ονομάστηκε çeçeo) ή caza αντί για casa (αυτό ονομάστηκε zezeo).

Πίνακας περιεχομένων [Απόκρυψη] 1 Χωρική κατανομή 2 Στατιστική 3 Κοινωνικές εκτιμήσεις 4 Δείτε επίσης 5 Αναφορές 6 Βιβλιογραφία 7 Εξωτερικοί σύνδεσμοι Χωρική κατανομή[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Στον χάρτη μπορείτε να δείτε σε γενικές γραμμές ποιες περιοχές της Ανδαλουσίας θεθεΐζουν, σεσεΐζουν και διαφοροποιούνται. Σημειώστε ότι η πόλη του Κάδιθ είναι μια περιοχή που σεσεΐζει αν και δεν αναφέρεται. Η επέκταση αυτού του χαρακτηριστικού στην Ανδαλουσία είναι περίπου αυτή που αναφέρεται στις μελέτες του γλωσσικό και εθνογραφικό άτλαντα της Ανδαλουσίας[7]. Ως εκ τούτου, η περιοχή της κυριαρχίας του θεθέο θα επεκτεινόταν σχεδόν στο σύνολο της επαρχίας του Κάδιθ[8], εκτός από την πόλη του Κάδιθ[9] που ως επί το πλείστον σεσεΐζουν, το μεγαλύτερο μέρος της Μάλαγας[10], εκτός από την περιοχή της Αντεκέρας[11], ο μισός νότος των επαρχιών της Ουέλβας[12] και η περιφέρεια της δυτικής Αλμερίας[13].

Επιπλέον, υπάρχουν ορισμένοι πυρήνες πληθυσμού που θεθεΐζουν, απομονωμένοι από την πλειοψηφία του συνόλου που σεσεΐζει στη Χαέν και την [[Κόρδοβα (επαρχία}|Κόρδοβα]]. Στις κυριότερες ανδαλουσιανές πόλεις μη θεθεΐζουσες στην περιοχή της κυριαρχίας του θεθέο, όπως στην περίπτωση της Σεβίλλης[14] και του Κάδιθ (σεσεάντες) ή της Γρανάδας[15] (με τρέχουσα κυριαρχία διαφοροποιημένη, με μεγάλο ποσοστό να σεσεΐζει), υπάρχει ένα σημαντικό μέρος, μη αυτοχθόνων, του πληθυσμού που θεθεΐζει, που συνηθίζει να διατηρεί σε κάποιο βαθμό το γλωσσικό χαρακτηριστικό της μητρικής τους γλώσσας.

Στατιστική[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] Ο παρακάτω πίνακας δείχνει τα ποσοστά του σεσέο, του θεθέο και τη διαφοροποίηση σε τρεις επιλεγμένες πόλεις, σύμφωνα με στοιχεία της δεκαετίας 1982-19922

Πόλη Σεσέο Θεθέο Διαφοροποίηση Σεβίλλη 87% 6% 7% Χερέθ ντε λα Φροντέρα 44% 47% 9% Γρανάδα 42% 11% 47% Κοινωνικές εκτιμήσεις[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] Από ιστορική άποψη, το θεθέο είχε πολύ χειρότερη κοινωνική αποδοχή από ότι το σεσέο, η άλλη πιθανή λύση αυτού του διαλεκτικού φωνητικού χαρακτηριστικού που είναι το θεθέο/σεσέο, γνωστό επίσης ως ‘μη διαφοροποίηση’. Παλαιότερα, οι καλλιεργημένοι ομιλητές των περιοχών της Ανδαλουσίας που θεθέιζαν, άλλαζαν αυτή την άρθρωση με αυτή του σεσέο.

Στην εποχή μας, υπάρχει σε ορισμένα άτομα με μητρικό θεθέο, σε καταστάσεις γλωσσικής έντασης, η τάση να αντικαθιστούν τη μη διαφοροποίηση του θεθέο από διάκριση, συνήθως ανδαλουσιανή (με αυτό το προραχιαίο σύμφωνο).

Ωστόσο, στις μέρες μας η προφορά του σεσέο εκτιμάται καλύτερα μεταξύ των ομιλητών που την ασκούν και η κοινωνική θεώρηση του φαινομένου έχασε, εντός του συνόλου της χρήσης του και σε μικρότερο βαθμό στην υπόλοιπη Ανδαλουσία, το στίγμα που μεταφερόταν όσον αφορά το σεσέο ή τη διαφοροποίηση από αυτό.

Προς το παρόν, κατά πλειοψηφία οι ομιλητές του θεθέο δεν βλέπουν πια την ανάγκη να το αποποιηθούν και εκδηλώνουν μόνο μια στροφή προς τη διαφοροποίηση ή περιστασιακά προς το σεσέο, σε γλωσσικής έντασης πλαίσια ομιλίας στα οποία κάποιος συνομιλητής δεν θεθεΐζει.

Δείτε επίσης[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] Επαναφορά των συριστικών της ισπανικής Σεσέο Αναφορές[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] ·

Βιβλιογραφία[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] Alvar, Manuel[16] (ed.) (1999). Manual de dialectología hispánica: el español de España. Βαρκελώνη: Ariel. Penny, Ralph[17] (1993). Gramática histórica del español. Βαρκελώνη: Ariel. ISBN 84-344-8265-7 Zamora Vicente Alonso[18] (1996). Dialectología Española. Μαδρίτη: Gredos. Εξωτερικοί σύνδεσμοι[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα] «Elogio del ceceo», του Luis Carlos Díaz Salgado[19] «El seseo y el ceceo», της Mirta Muñoz [20]Πρότυπο:PDF

  1. 1. Τα ισπανικά ή καστιλιάνικα (castellano) είναι μια ρομανική γλώσσα της Ιβηρικής Χερσονήσου. Είναι επίσημη γλώσσα σε 20 χώρες και ομιλείται σε ακόμη περισσότερες. Είναι η δεύτερη γλώσσα σε αριθμό φυσικών ομιλητών. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Idioma_espa%C3%B1ol
  2. Το φώνημα αποτελεί την ελάχιστη μονάδα ήχου μιας γλώσσας, που λειτουργεί διακριτικά, δηλαδή διακρίνει σημασία σε μια λέξη, πχ. πόνος, τόνος Πηγή: http://www.komvos.edu.gr/glwssa/Lexiko/F/Fonima.htm 
  3. 1.      Ισπανικά της βόρειας Ισπανίας: Καστιλιάνικη διάλεκτος που συναντάται στο βόρειο μισό της Ισπανίας, στην περιοχή από ένα τμήμα της Κανταβρίας (Καντάμπρια), βόρεια της Βισκαΐας (Βισκάγια) και νότια της Κουένκα, συνορεύοντας ανατολικά με τα αραγονικά και τα καταλανικά και δυτικά με τα αστουρ-λεονές. Στη Μαρδίτη, τη Λα Μάντσα και σε άλλες περιοχές των οποίων οι κάτοικοι θεωρείται ότι έχουν ως επίσημη γλώσσα τη βόρεια διάλεκτο, παρουσιάζουν χαρακτηριστικά του νότου, κυρίως η αναρρόφηση του /s/ σε θέση ενδόρρηξης. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Dialecto_castellano_septentrional
  4. το γράμμα θ Πηγές: https://es.wikipedia.org/wiki/Fricativa_dental_sorda , https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%8D%CE%BC%CF%86%CF%89%CE%BD%CE%BF
  5. 1.      Η διάλεκτος της ισπανικής γλώσσας που εντός Ισπανίας ομιλείται στην Ανδαλουσία, τη Θέουτα (Ceuta) και τη Μελίγια (Melilla). Εκτός Ισπανίας ομιλείται στο Γιβραλτάρ, το οποίο αποτελεί Βρετανικό Υπερπόντιο Έδαφος. Παράλληλα, συνυπάρχει στην Πορτογαλία ανατολικά της Αλγκάρβε (Algarve) σε πληθυσμούς που συνορεύουν με την Ουέλβα (Huelva). Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Dialecto_andaluz
  6. Η Ανδαλουσία (Andalucía) είναι μια από τις 17 αυτόνομες περιφέρειες της Ισπανίας και η νοτιότερη αυτής. Πρόκειται για τη δεύτερη σε έκταση και πρώτη σε πληθυσμό. Πρωτεύουσά της είναι η Σεβίλλη. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Andaluc%C3%ADa
  7. ΓΕΑΑ - Γλωσσικός και Εθνογραφικός Άτλας της Ανδαλουσίας: (Atlas lingüístico y etnográfico de Andalucía -ALEA).Πρόκειται για ένα έργο που αποτελείται από ένα σύνολο γλωσσικών, εθνογραφικών και μικτών χαρτών, για τις διαλέκτους της νότιας Ισπανίας, το οποίο εκπονήθηκε υπό την καθοδήγηση του Μανουέλ Αλβάρ σε συνεργασία με τον Γκρεγόριο Σαλβαδόρ και τον Αντόνιο Γιορέντε. το ΓΕΑΑ (ALEA) ξεκίνησε το 1952. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Atlas_Ling%C3%BC%C3%ADstico_y_Etnogr%C3%A1fico_de_Andaluc%C3%ADa
  8. 1.      Η Επαρχία του Κάδιθ (Provincia de Cádiz) είναι μία από τις οκτώ επαρχίες της Αυτοδιοίκητης Περιφέρειας της Ανδαλουσίας στην Ισπανία. Βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Περιφέρειας και συνορεύει βόρεια με την επαρχία της Σεβίλλης και της Ουέλβα, ανατολικά με τη Μάλαγα, νότια με το Γιβραλτάρ και δυτικά με τον Ατλαντικό ωκεανό. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Provincia_de_C%C3%A1diz
  9. 1.      Το Κάδιθ (Cádiz), είναι πόλη της Ανδαλουσίας στην Ισπανία, πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας. Πρόκειται για την αρχαία πόλη Γάδειρα (ιωνική γραφή Γήδειρα) κοντά στο Στενό του Γιβραλτάρ (Ηράκλειες στήλες), το οποίο στην αρχαιότητα ήταν γνωστό και ως Γαδειρίδαι Πύλαι. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1diz
  10. Η Επαρχία της Μάλαγα είναι μία από τις οκτώ επαρχίες της Ανδαλουσίας της Ισπανίας και η κεντρικότερη από τις πέντε παράλιες εξ αυτών. Συνορεύει δυτικά με την επαρχία Κάδιθ, βόρεια με τις επαρχίες της Σεβίλλης και της Κόρδοβα, ανατολικά με την επαρχία της Γρανάδας, ενώ νότια βρέχεται από την Μεσόγειο. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Provincia_de_M%C3%A1laga
  11. Η περιοχή της Αντεκέρα (Antequera) είναι μια περιοχή,  του ομώνυμου δήμου της επαρχίας της Μάλαγα, στην Ανδαλουσία της Ισπανίας. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Comarca_de_Antequera
  12. Η Ουέλβα (Huelva) είναι μια επαρχία της νότιας Ισπανίας, στο δυτικό μέρος της αυτόνομης κοινότητας της Ανδαλουσίας. Συνορεύει με την Πορτογαλία, τις επαρχίες του Μπαδαχόθ, της Σεβίλλης, και του Κάδιθ, και τον Ατλαντικό Ωκεανό. Η πρωτεύουσα της είναι η Ουέλβα. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Provincia_de_Huelva
  13. Η δυτική Αλμερία είναι μια περιοχή της επαρχίας της Αλμερίας (Ανδαλουσία, Ισπανία. Επίσης, μερικές φορές ονομάζουν Πλαστική Θάλασσα τη νότια περιοχή της, επειδή καλύπτεται σχεδόν, από θερμοκήπια. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Poniente_Almeriense 
  14. 1.      : Η Επαρχία της Σεβίλλης (Provincia de Sevilla) είναι μία από τις οκτώ επαρχίες της Αυτοδιοίκητης Περιφέρειας της Ανδαλουσίας στην Ισπανία. Βρίσκεται στα δυτικά της Περιφέρειας και συνορεύει βόρεια με την επαρχία της Μπαδαχόθ στην Εξτρεμαδούρα, ανατολικά με την επαρχία της Κόρδοβα, νότια με τις επαρχίες του Κάδιθ και της Μάλαγα και δυτικά με την επαρχία της Ουέλβα μη έχοντας έξοδο στη θάλασσα. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Provincia_de_Sevilla
  15. 1.      Η επαρχία της Γρανάδα συνεστήθει το 1833 μετά τη διαίρεση του τέως βασιλείου της Γρανάδα στις σύγχρονες επαρχίας της Γρανάδα, της Αλμερία και της Μάλαγα. Καταλαμβάνει το κεντρικό τμήμα του άλλοτε αραβικού Βασιλείου της Γρανάδας στη περιφέρεια της Ανδαλουσίας στην Ισπανία. Είναι περιοχή περισσότερο ορεινή που περιλαμβάνει τις δύο υψηλότερες κορυφές της οροσειράς Σιέρρα Νεβάδα αλλά και της Ισπανίας γενικότερα το Μουλαθέν (3.495 μ.) και τη Βελέτα (3473 μ.) Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Provincia_de_Granada
  16. 1.      Ο Μανουέλ Αλβάρ Λόπεθ (1923-2001) ήταν Ισπανός φιλόλογος, διαλεκτολόγος και καθηγητής πανεπιστημίου. Το έργο του ‘‘Εγχειρίδιο της ισπανικής διαλεκτολογίας’’ και οι σπουδές στον τομέα του, που αντικατοπτρίζονται στους γλωσσικούς και λαογραφικούς άτλαντές του, είναι αναπόφευκτες αναφορές στην Ισπανική Φιλολογία, στην οποία ο Αλβάρ θεωρείται ένα θεσμικό όργανο. Ήταν, επίσης, μέλος της Ρεάλ Ακαδέμια (Real Academia Española-RAE) από το 1974 και της Ρεάλ Ακαδέμια της Ιστορίας της Ισπανίας (Real Academia de la Historia) από το 1999. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Manuel_Alvar
  17. 1.      Ο Ραλφ Πέννυ, Ομότιμος Καθηγητής Romance Φιλολογίας και Ερευνητικός Καθηγητής, συμμετέχει σε ένα εκτεταμένο πρόγραμμα με στόχο την ψηφιοποίηση δεδομένων που συλλέγονται από τους ερευνητές που συμμετέχουν στον Γλωσσικό Άτλα της Ιβηρικής Χερσονήσου -Atlas Lingüístico de la Península Ibérica (ALPI) Πηγή: http://ilas.sllf.qmul.ac.uk/people/ralph-penny
  18. Alonso Zamora Vicente: Ο Αλόνσο Θαμόρα Βιθέντε (1916-2006) ήταν Ισπανός φιλόλογος, διαλεκτολόγος, λεξικογράφος και συγγραφέας. Πηγή: https://es.wikipedia.org/wiki/Alonso_Zamora_Vicente
  19. 1.      Luis Carlos Díaz Salgado: Ο Λουίς Κάρλος Ντίας Σαλγάδο είναι πτυχιούχος αγγλικών και γερμανικών σπουδών, απόφοιτος Ισπανικής Γλώσσας και μέλος της Ερευνητικής Ομάδας Κοινωνιογλωσσολογίας της Ανδαλουσίας του Πανεπιστημίου της Σεβίλλης. Πηγή: http://www.revistahapax.es/VI/Hpx6_Art2.pdf
  20. 1.      Mirta Muñoz: Η Μίρτα Μουνιόθ είναι καθηγήτρια στο Τμήμα Επιστημών της Εκπαίδευσης στο Εθνικό Πανεπιστήμιο Κομαουε της Αργεντινής. Πηγή: http://faceweb.uncoma.edu.ar/didacticageneral/recursos/docs/Detalle_Comisiones_1.pdf