Χρανισλάβ
Ο Χρανισλάβ, βουλγαρικά: Хранислав /Hranislav/, στις πηγές: Χρανισθλάβος, [2] (άκμασε 1278–1304) ήταν Βούλγαρος στρατιωτικός διοικητής, που ήταν στενός συνεργάτης τού ηγέτη των επαναστατών και αργότερα τσάρου Ιβάιλο (βασ. 1277–1280). Αφού αιχμαλωτίστηκε από τους Βυζαντινούς, ο Χρανισλάβ τέθηκε στην υπηρεσία του Ανδρόνικου Β΄ Παλαιολόγου βασ. 1282–1328) ως μέγας Τζαούσιος αυτού. Ως Βυζαντινός αξιωματικός διοικούσε ένα απόσπασμα, που συνέπραξε με την Καταλανική Εταιρεία στους αντι-Τουρκικούς πολέμους στη Μ. Ασία.
| Χρανισλάβ | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 13ος αιώνας |
| Θάνατος | 14ος αιώνας[1] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βυζαντινή Αυτοκρατορία |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | στρατιωτικός ηγέτης |
Βιογραφία Επεξεργασία
Λίγες λεπτομέρειες είναι γνωστές για τον Χρανισλάβ πριν από τη σύλληψή του από τους Βυζαντινούς. Ο Βυζαντινός ιστορικός Γεώργιος Παχυμέρης τον περιγράφει ως «πολεμικό άνθρωπο, Βούλγαρο στην καταγωγή» και έναν από τους αξιωματικούς και υποστηρικτές του Ιβάιλο. [3] [4] [5] Ο ιστορικός Πλάμεν Πάβλοβ θεωρεί ότι ο Χρανισλάβ πρέπει να ήταν πρώιμος οπαδός του Iβάιλο από το ξέσπασμα της εξέγερσής του και επομένως ένας από τους πιο έμπιστους διοικητές του. Πιστεύει ότι ο Χρανισλάβ έλαβε το τίτλο (Βυζαντινό δάνειο) του μεγάλου Πριμικιρίου μετά την εγκατάσταση του Iβάιλo στην πρωτεύουσα Tάρνοβο. [3]
Ο Χρανισλάλαβ αιχμαλωτίστηκε από τον στρατιό του Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγου (βασ. 1259–1282), του οποίου οι εκστρατείες κατά της Βουλγαρίας το 1278–1280 προσπάθησαν να εξαλείψουν τον Ιβάιλο και να βάλουν τον Ιβάν Ασέν Γ΄ (βασ. 1279–1280) στον Βουλγαρικό θρόνο. Ο Χρανισλάαβ χρειάστηκε να περάσει τουλάχιστον μερικά χρόνια φυλακισμένος στην Κωνσταντινούπολη, πριν τον απελευθερώσει ο επόμενος Βυζαντινός Αυτοκράτορας Ανδρόνικος Β΄ Παλαιολόγος, γιος του Μιχαήλ Η΄. [6] Ο Ανδρόνικος Β΄ θέλησε να αξιοποιήσει τα στρατιωτικά χαρίσματα του Χρανισλάβ και τον ανέδειξε σε μέγα Τζαούσιο. Οι Βούλγαροι μελετητές ερμηνεύουν τον ρόλο του μεγάλου Τζαούσιου ως αρχηγού της Αυτοκρατορικής φρουράς [7] και κύριου βοηθού του μεγάλου πριμικηρίου. [3] [4] Στην πραγματικότητα, η φύση αυτού του στρατιωτικού γραφείου, που προέρχεται από το τουρκικό çavuş /τσαβούς/ «αγγελιοφόρος», δεν είναι καθόλου σαφής. [8]
Στο νέο του καθήκον ως Βυζαντινού στρατηγού, ο Χρανισλάβ αναπτύχθηκε στη βορειοδυτική Μ. Ασία, όπου το κύριο καθήκον του ήταν η άμυνα αυτής της επαρχίας ενάντια στους προελαύνοντες Τούρκους. Ήταν υποταγμένος στον δυτικό μισθοφόρο Ρογήρο ντε Φλορ και την Καταλανική Εταιρεία του, αν και ήταν επικεφαλής μίας ξεχωριστής στρατιωτικής μονάδας. Οι δυνάμεις του μπορεί να περιλάμβαναν Βουλγαρική συμμετοχή άγνωστου αριθμού ανδρών. [3] [9]
Το απόσπασμα του Χρανισλάβ πήρε μέρος στη Βυζαντινο-καταλανική νίκη επί των Τούρκων στη Γκέρμη την άνοιξη του 1304 [5] Ωστόσο, η διανομή των λαφύρων αποδείχτηκε ένα σημαντικό θέμα διαμάχης μεταξύ του Ρογήρου και του Χρανισλάβ: ο πρώτος κατηγόρησε τον δεύτερο για απληστία και στη σύγκρουση που ακολούθησε, κρέμασε δώδεκα στρατιώτες του. Επίσης ο Ρογήρος έπληξε ακόμη και τον Χρανισλάβ με το σπαθί του και ήταν έτοιμος να τον κρεμάσει, αν δεν είχαν παρέμβει άλλοι Βυζαντινοί στρατηγοί, που έσωσαν τον Βούλγαρο λόγω των «πολλών αξιέπαινων πράξεών» του. [3] [9] Τίποτε δεν είναι γνωστό για τη ζωή του Χρανισλάβ μετά το 1304, αν και δεν αναφέρεται ότι απεβίωσε από τα τραύματά του. [3] [9]
Υστεροφημία Επεξεργασία
Ο Χρανισλάβ αναφέρεται εν συντομία στο μυθιστόρημα Σβετοσλάφ Τέρτερ του εθνικού συγγραφέα Ιβάν Βάζοφ του 1907. Σε ένα από τα κεφάλαια, το βιβλίο αφηγείται την ιστορία του φανταστικού ανιψιού τού Χρανισλάβ, Ραντόιλ, ενός ληστή και τυχοδιώκτη που πολέμησε τους Τατάρους του Νογκάι Χαν και τους Σελτζούκους. Στο μυθιστόρημα του Βάζοφ, ο Χρανισλάβ περιγράφεται ως ένας διάσημος ήρωας από την εποχή του Ιβάιλο. [10]
Βιβλιογραφικές αναφορές Επεξεργασία
- ↑ Ανακτήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ Pachymeres, ed. Failler, p. 469
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 Павлов
- ↑ 4,0 4,1 Андреев, p. 390
- ↑ 5,0 5,1 Pachymeres, ed. Failler, p. 468
- ↑ Иречек, p. 334
- ↑ Българска енциклопедия А–Я
- ↑ Kazhdan, pp. 2135–2136
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Андреев, p. 391
- ↑ Вазов, Иван (1907). «VIII. Един син на века си». Светослав Тертер (στα Βουλγαρικά). София: Т. Ф. Чипев.
Πηγές Επεξεργασία
- Failler, Albert, επιμ. (1999). Georges Pachymères: Relations historiques. IV, Livres X–XIII (στα Γαλλικά). Paris: Institut d'études byzantines. ISBN 2-901049-39-7.
- Kazhdan, Alexander, επιμ. (1991). Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-504652-6.
- Андреев, Йордан· Лазаров, Иван (1999). Кой кой е в средновековна България (στα Βουλγαρικά). Петър Берон. ISBN 978-954-402-047-7.
- Иречек, Константин (1978) [1886]. Петър Хр. Петров, επιμ. История на българите (στα Βουλγαρικά). Наука и изкуство.
- Павлов, Пламен (2005). «Съратници и последователи на Ивайло». Бунтари и авантюристи в средновековна България (στα Βουλγαρικά). Варна: LiterNet. ISBN 954-304-152-0.
Η παράμετρος |access-date=χρειάζεται|url=(βοήθεια) - «Хранислав (?)». Българска енциклопедия А–Я (στα Βουλγαρικά). БАН, Труд, Сирма. 2002. ISBN 954-8104-08-3.