Χροιά ούρων
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η χροιά ή το χρώμα των ούρων οφείλεται εν πολλοίς στη σύσταση του αίματος αφού προέρχονται από αυτό. Συγκεκριμένα προέρχονται από το φιλτράρισμα του αίματος στους νεφρούς κατά το οποίο απομακρύνονται επιβλαβείς ή άχρηστες ουσίες του μεταβολισμού αραιωμένες στο νερό. Το χρώμα των ούρων προσδιορίζεται πάντα κατά την γενική εξέταση των ούρων.
Φυσιολογικά η χροιά των ούρων είναι κίτρινη ή ωχροκίτρινη.
Σε διάφορες μεταβολικές και παθολογικές καταστάσεις μπορεί να πάρει και άλλα χρώματα όπως λαμπερό κίτρινο, καστανό, ερυθρό κ.α. Η ένταση της χροιάς αντανακλά το ποσό του αποβαλλόμενου νερού σε σχέση με την ποσότητα διαφόρων αποβαλλόμενων μεταβολιτών (μετρημένων ανά 24ωρο). Το χρώμα των ούρων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως ένας εμπειρικός δείκτης της υδάτωσης ατόμων π.χ. που βρίσκονται σε θεραπεία ή αθλούνται.
Συλλογή ούρων Επεξεργασία
Απαιτούνται πρώτα πρωινά ούρα μέσης ούρησης.
Μέτρηση της χροιάς των ούρων με αναλυτή ούρων Επεξεργασία
Οι αυτόματοι αναλυτές των ούρων μπορούν να προσδιορίσουν με μεγάλη ακρίβεια το χρώμα των ούρων. Χρησιμοποιείται κατά κανόνα η μέθοδος της ανακλασιμετρίας.
Χρωμογόνες ουσίες ούρων Επεξεργασία
Οι κύριοι χρωμογόνοι μεταβολίτες ή αλλιώς χρωμογόνες ουσίες, είναι το ουρόχρωμα, η ουροχολίνη και η ουροερυθρίνη, που συνιστούν τα αίτια της συνήθους χροιάς των ούρων καθορίζοντας το χρώμα τους.
- Ουρόχρωμα: κίτρινο χρώμα
- Ουροχολίνη: κόκκινο χρώμα
- Ουροερυθρίνη: πορτοκαλί χρώμα
Ένταση χροιάς ούρων Επεξεργασία
Μεγάλη συγκέντρωση μεταβολιτών στα ούρα οδηγεί σε πιο έντονο χρώμα σε σχέση με τα αραιά ούρα. Η ποσότητα των υγρών που πίνουμε επηρεάζει το χρώμα των ούρων. Όταν πίνουμε πολλά υγρά τότε το χρώμα των ούρων γίνεται πολύ ανοικτό. Τα ούρα σε αυτές τις περιπτώσεις μπορεί να είναι σχεδόν άχρωμα. Αντίθετα, στη στέρηση υγρών και στην αφυδάτωση, τα ούρα παίρνουν ένα πολύ σκούρο κίτρινο ή πορτοκαλί χρώμα.
Το χρώμα των ούρων αποτελεί σημαντικό δείκτη της κατάστασης ενυδάτωσης των ατόμων σε αθλητικά και ιατρικά θεραπευτικά προγράμματα.
Παθολογικές και μεταβολικές καταστάσεις που επηρεάζουν τη χροιά των ούρων Επεξεργασία
Ουρολοίμωξη Επεξεργασία
Τα ούρα παίρνουν ένα θολό σκούρο κίτρινο χρώμα.
Ουρολιθίαση Επεξεργασία
Τα ούρα αποκτούν ένα θολό σκούρο κίτρινο χρώμα.
Αιματουρία Επεξεργασία
Το αίμα στα ούρα, τους δίνει ένα χρώμα κόκκινο ή ροζ. Το χρώμα των ούρων δεν επαρκεί όμως για να διαγνωστεί η αιματουρία η οποία αποτελεί σύνηθες εύρημα στις λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (ουρολοιμώξεις). Ο λόγος είναι ότι το ίδιο χρώμα μπορούν να δώσουν στα ούρα τα παντζάρια, τα μούρα, χρωστικές ουσίες που προστίθενται σε τρόφιμα καθώς και ορισμένα καθαρτικά φάρμακα που χορηγούνται για τη δυσκοιλιότητα.
Παθήσεις του ήπατος Επεξεργασία
Στην π.χ. οξεία ιογενή ηπατίτιδα και στη κίρρωση τα ούρα αποκτούν ένα έντονο κίτρινο χρώμα που οφείλεται στην αυξημένη συγκέντρωση χολερυθρίνης.
Χολόσταση Επεξεργασία
Τα ούρα αποκτούν χρώμα σκούρου καφέ ή χρώματος όπως του τσαγιού. Το ίδιο χρώμα μπορεί να προκληθεί από μερικά φάρμακα και χρωστικές ουσίες που περιέχονται σε τροφές.
Λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων Επεξεργασία
Π.χ. βιταμίνες. Τα ούρα μπορεί να αποκτήσουν ζωηρό κίτρινο χρώμα.
Λήψη φυσικών τροφίμων που έχουν υδατοδιαλυτές χρωστικές Επεξεργασία
Π.χ. τα σπαράγγια μπορούν να δώσουν μια πρασινωπή ή μπλε χροιά στα ούρα. Διαφορετική από τη συνήθη κίτρινη χροιά στα ούρα μπορούν να δώσουν χρωστικές ουσίες στα φαγητά καθώς και φάρμακα όπως η αμιτρυπτιλίνη, η ινδομεθακίνη, η ριφαμπικίνη, η δοξορουμπικίνη (χημειοθεραπευτικό φάρμακο), η φεναζοπυριδίνη και η γουαρφαρίνη.
Οι χρωμογόνες ουσίες των ούρων Επεξεργασία
Ενδογενείς χρωμογόνες ουσίες Επεξεργασία
| Ενδογενείς χρωμογόνες ουσίες | Χρώμα ούρων |
|---|---|
| Αιμοσφαιρίνη | Καστανό |
| Αίμα παλαιό, αιμοσφαιίνη | Καστανό |
| Αίμα πρόσφατο | Κόκκινο |
| Χολερυθρίνη, χολοπρασίνη | Καστανοκίτρινο (και μετά από ανακίνηση) |
| Μυοσφαιρίνη | Σκούρο κόκκινο |
| Πορφυρίτες | Κόκκινο ("κρασιού Βουργουνδίας") |
| Ομογεντιστικό οξύ, μελανίνη | Καστανόμαυρο - μαύρο |
| Πορφοχολινογόνο | Αρχικά άχρωμο και αργότερα μωβ αν διατηρηθούν μερικές ημέρες |
| Χολοφουσκίνη | Καφέ - κόκκινο |
Χρωμογόνες ουσίες φαρμάκων Επεξεργασία
| Φάρμακο | Χρώμα ούρων |
|---|---|
| Μεθυλ–ντόπα | Καφέ – κόκκινο |
| Κυανό του Μεθυλενίου | Πρασινοκίτρινο |
| Χλωροφύλλη | Μπλε – πράσινο |
| Ριφοβλαβίνη | Βαθύ κίτρινο |
| Ατεβρίνη | Κίτρινο |
| Λεβο–ντόπα | Καφέ – κόκκινο |
| Σουλφα–σαλαζίνη | Κίτρινο – πορτοκαλί |
| Ομογεντιστικό οξύ | Καστανόμαυρο - μαύρο |
| Ριφαμπικίνη | Πορτοκαλί |
| Μετρονιδαζόλη | Καφέ – κόκκινο |
| Δεσφεριοξαμίνη | Κόκκινο |
| Ανθρακινόνη | Καφέ – κίτρινο – ερυθρό |
| Ακριφλαβίνη | Κίτρινο |
| Φαινυλθαλείνη, ερυθρό της Φαινόλης | Κόκκινο |
| Νιτροφουραντοίνη | Καφέ – κίτρινο |
| Αμιτρυπτιλίνη | Πράσινο – μπλε |
| Ινδομεθακίνη | Πράσινο – μπλε |
| Δοξορουμπικίνη | Πορτοκαλί |
| Φεναζοπυριδίνη | Πορτοκαλί |
| Γουαρφαρίνη | Πορτοκαλί |
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Ιωαννίδης Ι. Κλινική Χημεία Ι: Ανάλυση Ούρων: Θεωρία. Εκδόσεις Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη 2004,
- Ιωαννίδης Ι. Κλινική Χημεία Ι: Ανάλυση Ούρων: Εργαστήριο. Εκδόσεις Γιαχούδη, Θεσσαλονίκη 2002.
- Καρκαλούσος Π. Η χημεία των ταχυδιαγνωστικών ταινιών ούρων. Έκδοση ΤΕΙ Αθηνών. Τμήμα Ιατρικών Εργαστηρίων 2008.
- Αρσένη Α. Εξετάσεις ούρων στην εργαστηριακή διαγνωστική. Εκδόσεις Ζήτα 2003.
- Πισπίνης Ι. Εργαστηριακά μαθήματα κλινικής χημείας Ι. Έκδοση ΤΕΙ Αθηνών, Αθήνα 1997.