Το ω−9 λιπαρό οξύ (ολογρ.: ωμέγα-9 λιπαρό οξύ) είναι ένα ακόρεστο λιπαρό οξύ που έχει ένα διπλό δεσμό στη θέση ωμέγα−9, δηλαδή στον 9ο δεσμό μετρώντας από το μεθυλικό άκρο.

Γενική δομή των λιπών

Γενικές πληροφορίες

Επεξεργασία

Ορισμένα ω−9 λιπαρά βρίσκονται σε ζωικά λίπη και φυτικά έλαια.[1] Δύο σημαντικά ω−9 στη βιομηχανία είναι:

  • Το ελαϊκό οξύ (18:1, n-9), που είναι το κύριο συστατικό στο ελαιόλαδο, το έλαιο μακαντάμια και άλλα μονοακόρεστα λίπη
  • Το ερουκικό οξύ (22:1, n-9), που βρίσκεται στο κραμβέλαιο, στους σπόρους ερύσιμου, και στους σπόρους σιναπιού. Η ελαιοκράμβη με υψηλή περιεκτικότητα σε ερουκικό οξύ καλλιεργείται για εμπορική χρήση σε βαψίματα και επιχρίσματα ως ξηραντικό έλαιο. Το λάδια κανόλα προέρχεται από μια ποικιλία της ελαιοκράμβης που είναι καλλιεργημένη ή σε ορισμένες περιπτώσεις γενετικά τροποποιημένη ώστε να έχει πολύ μικρή περιεκτικότητας σε ερουκικό οξύ.[2][3]

Αντίθετα με τα ω-3 λιπαρά οξέα και τα ω-6 λιπαρά οξέα, τα ω−9 δεν θεωρούνται απαραίτητα λιπαρά οξέα επειδή το ανθρώπινο σώμα μπορεί να τα συνθέσει από ακόρεστα λιπαρά, και ως εκ τούτου δεν είναι απαραίτητα συστατικά στη διατροφή. Επειδή δεν διαθέτουν ω−6 διπλούς δεσμούς τους δεν μπορούν να συμμετάσχουν σε αντιδράσεις σύνθεσης εικοσανοειδών.

Σε περίπτωση ανεπαρκούς πρόσληψης απαραίτητων λιπαρών οξέων, τα θηλαστικά θα αποκορέσουν ελαϊκό οξύ προς παραγωγή μεαδικού οξέος, (20:3, n-9).[4] Αυτό έχει τεκμηριωθεί από μελέτη σε χορτοφάγους και ημι-χορτοφάγους.[5]

Ωμέγα−9 λιπαρά οξέα
Κοινή ονομασία Ονομασία λιπιδίου Χημική ονομασία
ελαϊκό οξύ 18:1 (n-9) (Ζ)-δεκαοκτα-9-ενοϊκό οξύ
ελαϊδικό οξύ 18:1 (n-9) (Ε)-δεκαοκτα-9-ενοϊκό οξύ
γονδοϊκό οξύ 20:1 (n-9) (Z)-εικοσα-11-ενοϊκό οξύ
μεαδικό οξύ 20:3 (n-9) (5Z,8Z,11Z)-εικοσα-5,8,11-τριενοϊκό οξύ
ερουκικό οξύ 22:1 (n-9) (Z)-εικοσάδυ-13-ενοϊκό οξύ
νερβονικό οξύ 24:1 (n-9) (Z)-εικοσατετρα-15-ενοϊκό οξύ

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. Elinder, Liselotte Schäfer (2017-10-13). «Geissler C., Powers H. (eds). Human Nutrition». European Journal of Public Health 27 (6): 1118–1118. doi:10.1093/eurpub/ckx172. ISSN 1101-1262. http://dx.doi.org/10.1093/eurpub/ckx172. 
  2. Hans-Dieter., Belitz,· Peter., Schieberle, (2008). Lehrbuch der Lebensmittelchemie : mit 634 Tabellen (6., vollst. überarb. Aufl έκδοση). Berlin: Springer. ISBN 9783540732013. 198917663. 
  3. onmed.gr (2017-10-25). «Καλά λιπαρά: Ποια είναι & πού θα τα βρείτε». Onmed.gr. https://www.onmed.gr/diatrofi/story/360506/kala-lipara-poia-einai-poy-tha-ta-vreite. Ανακτήθηκε στις 2018-11-22. 
  4. «Research Articles : Essential Fatty Acids & Omega-3 Fats on Child, Adult & Maternal Health : PUFA Newsletter». 7 Ιουνίου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 22 Νοεμβρίου 2018. 
  5. «Reduced arachidonate in serum phospholipids and cholesteryl esters associated with vegetarian diets in humans». Am. J. Clin. Nutr. 51 (3): 385–92. March 1990. doi:10.1093/ajcn/51.3.385. PMID 2106775. https://archive.org/details/sim_american-journal-of-clinical-nutrition_1990-03_51_3/page/385.