Acmaeodera
Η Acmaeodera είναι γένος εντόμων της τάξης των κολεοπτέρων και της οικογένειας των Buprestidae. Το γένος Acmaeodera περιλαμβάνει τρία υπογένη με 25 είδη στην Ευρώπη[1] και σχεδόν 20 στην Ελλάδα, ενώ παγκοσμίως έχουν περιγραφεί περίπου 240 είδη.[2] Επίσης είναι πολλές οι αναφορές νέων ειδών.
| Acmaeodera | ||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Acmaeodera pilosellae
(Bonelli 1812) | ||||||||||||||||
| Συστηματική ταξινόμηση | ||||||||||||||||
|
Μορφολογικά χαρακτηριστικά του ακμαίου
Επεξεργασία
Πάνω πρόνωτο, κάτω έλυτρα
στη Acmaeodera degener
Η Acmaeodera ανήκει στη υποοικογένεια Polycestinae. Μορφολογικό χαρακτηριστικό της είναι η απουσία του θυρεού (βλ. Εικόνα 1), ο οποίος ενώθηκε στην πορεία της εξέλιξης με τα έλυτρα. Απουσία θυρεού σημειώνεται και στο γένος Acmaeoderella το οποίο όμως διακρίνεται από την Acmaeodera σε μερικά μορφολογικά χαρακτηριστικά. Τα πιο ευδιάκριτα είναι :
- Οι τρίχες της Acmaeoderella είναι πεπλατυσμένες σαν λέπια.
- το σώμα της είναι πιο κυλινδρικό.
Όπως λέει και το όνομα Ακμαιόδερα, το πρόνωτο είναι επιβλητικό και γωνιακό, ιδιαίτερα η όψη του από μπροστά (Εικ. 2,5,8,12).
Βέβαια η Acmaeodera εμφανίζει τις ιδιότητες όλων των Buprestidae. Οι ταρσοί σε όλα τα πόδια είναι πενταμερείς. Τα ισχία των μπροστινών ποδιών είναι σφαιρικά, και χωρίζονται από μια προέκταση του προστέρνου, που ξεπερνάει την μπροστινή ακμή του μεσοστέρνου. Οι αρθρικές κοιλότητες όπου προσφύονται τα μπροστινά ισχία, είναι ανοικτές προς τα πίσω.
Οι κεραίες αποτελούνται από ένδεκα άρθρα.
Βιολογία
ΕπεξεργασίαΣτο προνυμφικό στάδιο τα έντομα αυτά ζουν στο ξύλο δένδρων και θάμνων, αλλά και άλλων φυτών (λ.χ. Verbascum Euphorbia). Τα περισσότερα είδη χρησιμοποιούν μόνο ένα γένος φυτών σαν ξενιστές για την απόθεση των αυγών, μερικά είδη όμως δεν είναι τόσο περιορισμένα στη εκλογή των ξενιστών. Το ακμαίο βρίσκεται σε λουλούδια, όπου τρέφεται από τα άνθη.
Διαμονή και οικότοπος
ΕπεξεργασίαΤα περισσότερα ευρωπαϊκά είδη έχουν ολομεσογειακή διαμονή ή είναι ποντομεσογειακού τύπου. Στα πρωινά ανήκουν στην Ελλάδα A. pilosellae, A. bipunctata, A. crinita, A. degener, στα τελευταία A. brevipes, A. cecropia, A. ottomana, A. quadrizonata, A. saxicola saxicola. Μερικά είδη με κέντρο εξάπλωσης στη Ανατολή συναντούμε σε λίγα ανατολικά νησιά της Ελλάδος, λ.χ. A. guillebeaui και A. bisereata. A. flavolineata pilloselloides, A. bartoni και A. saxicola minoa είναι ενδημικά στην Κρήτη.
Σχετικά με τους οικότοπους παρατηρούμε πως τα περισσότερα είδη (A. crinita, A. degener, A. flavolineata, A. ottomana, A. pilosellae, A. bipunctata, A. bartoni, A. rubromaculata oertzeni) συναντούμε στη φρύγανα και μακί. Η A. quadrizonata ζει στην παραλία και στα δέλτα ποταμών. Η A. degener αντέχει και σε κρύες τοποθεσίες και επεκτείνεται μέχρι την μεσαία και την ανατολική Ευρώπη.
Επιλεγμένα είδη
ΕπεξεργασίαA. bipunctata
Επεξεργασία-
Εικ.2: A. bipunctata -
Εικ.3: A. bipunctata -
Εικ.4: A. bipunctata -
σε φυκικό περιβάλλον
Η A. bipunctata επεκτείνεται σαν Acmaeodera (Palaeotethya) bipunctata senex σε όλη την Ελλάδα και λίγες χώρες βόρεια από την Ελλάδα. Πέντε άλλα υποείδη βρίσκονται στην ευρύτερη χώρο του Μεσογείου και πιο βορινών χωρών .[3] Το ακμαίο του A. bipunctata senex γίνεται ορατό κυρίως από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο. Το συναντάμε πολλές φορές σε κίτρινα άνθη. Οι προνύμφες ζουν σε έλατο, κέδρο, πεύκο και άλλα είδη φυτών. Το είδος ζει στο πευκοδάσος κοντά στις παραλίες και στη μακί (κυρίως σε φρύγανα).
A. brevipes
Επεξεργασία-
Εικ.5: A. brevipes -
Εικ.6: A. brevipes -
Εικ.7: A. brevipes -
σε φυκικό περιβάλλον
Η A. (Acmaeodera) brevipes επεκτείνεται σε όλη την Ελλάδα και λίγες χώρες βόρεια από την Ελλάδα.[4] Η περιοχη όπου την συναντάμε είναι πιο περιορισμένη από την περιοχή της A. bipunctata senex. Το ακμαίο γίνεται ορατό κυρίως από τον Απρίλιο μέχρι τον Ιούλιο. Το συναντάμε πολλές φορές σε διάφορα λουλούδια. Οι προνύμφες σκάβουν σε διάφορα είδη βελανιδιάς.
A. crinita
Επεξεργασία-
Acmaeodera crinita σε φυσικό περιβάλλον -
Acmaeodera crinita πάνω στο χέρι
Η Acmaeodera crinita απαντάται σε όλη την Ελλάδα σε διάφορα λουλούδια και σε κλαδιά κοντά στα φύτα, που αναπτύσσεται. Από αυτά είναι γνοστά Agava, Quercus, Pistacia, Cerasus, Cupressus sempervirens, Pinus halepensis και Vitex agnu-castus. Το ακμαίο φαίνεται κυρίως από Απριλίου μέχρι Ιουλίου. Έξω από την Ελλάδα θα βρούμε το είδος μέχρι την Πορτογαλία.[5]
A. degener
Επεξεργασία-
Εικ.8: A. degener -
Εικ.9: A. degener -
Εικ.10: A. degener -
Εικ.11: A. degener
Η A. degener συναντούμε στην Ελλάδα σαν υποείδος A. (Acmaeotethya) degener degener. Αντέχει και τους υγρούς τοποθεσίες στα φυλλοβόλα δάση των βουνών ή κοντά στα νερά. Για αυτό το είδος επεκτείνεται και μέχρι την Μεσαία Ευρώπη.[6] Το συναντούμε όμως και στη φρύγανα . Το ακμαίο φαίνεται κυρίως από τέλος Μαΐου μέχρι τον Ιούλιο σε λουλούδια κοντά σε διάφορα είδη βελανιδιάς, όπου γίνεται η εξέλιξη των προνυμφών.
A. ottomana
Επεξεργασία-
Acmaeodera ottomana σε φυσικό περιβάλλον -
από την πλευρά -
από πάνω
Η A. ottomana συναντούμε σε πολλά μέρη τής Ελλάδας. Δεν είναι σίγουρα, εάν έχει και στήν Κρήτη. Μοιάζει πολύ με την A. quadirzonata. Το ακμαίο προτιμά κίτρινα λουλούδια και το συναντάμε επίσης στο φύλλομα και κάτω από το φλοιό της συκιάς. Το είδος αναπτύσσεται σε Ficus cariaca, Prunus spinosa, Quercus, Pirus και Amygdalis. Η διανομή περιορίζεται στην Ανατολική Μεσόγειο.[7] Το ακμαίο φαίνεται από τέλος Μαρτίου μέχρι την μέση Ιουλίου.
A. pilosellae
Επεξεργασία-
Εικ.12: A. pilosellae -
Εικ.13: A. pilosellae -
Εικ.14: A. pilosellae -
σε φυκικό περιβάλλον
Η A. (Acmaeodera) pilosellae επεκτείνεται σε όλη την Ελλάδα στη μακί της πεδιάδας και χαμηλών υψών. Το ακμαίο φαίνεται κυρίως από Απριλίου μέχρι Ιουλίου. Το συναντάμε πολλές φορές σε διάφορα λουλούδια. Οι προνύμφες ζουν στα δένδρα Amygdalis, Corylus, Crataegus, Pistacia, Prunus και άλλα πολλά είδη. Έξω από την Ελλάδα θα βρούμε το είδος μέχρι την Ισπανία.[8]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Fauna Europaea, Ευρωπαϊκά είδη του γένους Acmaeodera». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Οκτωβρίου 2007. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2009.
- ↑ Απαρίθμηση ειδών Acmaeodera στο GBIF
- ↑ «Fauna Europaea, Διανομή και ταξινόμηση του είδους Acmaeodera bipunctata». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2009.
- ↑ «Fauna Europaea, Διανομή και ταξινόμηση του είδους Acmaeodera brevipes». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2009.
- ↑ «Fauna Europaea, Διανομή και ταξινόμηση του είδους Acmaeodera crinita». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Fauna Europaea, Διανομή και ταξινόμηση του A. degener». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2009.
- ↑ «Fauna Europaea, Διανομή και ταξινόμηση του A. ottomana». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 26 Οκτωβρίου 2016.
- ↑ «Fauna Europaea, Διανομή και ταξινόμηση του είδους Acmaeodera pilosellae». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2009.
Πηγές
Επεξεργασία- H. Freude, K. W. Harde, G. A. Lohse: Die Käfer Mitteleuropas, Bd. 6. Spektrum Akademischer Verlag in Elsevier 1966, ISBN 3-827-40683-8
- H.Mühle, P.Brandl, M. Niehuis: Catalogus Faunae Graeciae; Coleoptera:Buprestidae Printed in Germany by Georg Rößle Augsburg 2000