Ad usum Delphini

To «ad usum Delphini» είναι λατινική φράση που σημαίνει «προς χρήση του Δελφίνου» (δηλαδή του Διαδόχου). Ο βασιλιάς της Γαλλίας Λουδοβίκος ΙΔ΄ επιθυμούσε να μη μάθει ο γιος του και Διάδοχος του θρόνου (επίσης ονόματι Λουδοβίκος) πράγματα που θα έβλαπταν «τα χρηστά του ήθη». Με συμβουλή λοιπόν του δούκα Μοντωζιέ, διέταξε να εκδοθεί μία σειρά βιβλίων στη λατινική που θα χρησιμοποιούνταν και από τον γιο του. Την έκδοση των λογοκριμένων αυτών βιβλίων διεύθυναν και επιμελήθηκαν οι παιδαγωγοί του νεαρού διαδόχου πρίγκιπα Πιερ-Ντανιέλ Υέ και Ζακ Μπενίν Μποσσυέ, καθώς και η λόγια Ανν Ντασιέ. Η συλλογή έφθασε τους 64 τόμους, που εκδόθηκαν από το 1670 μέχρι το 1698. Κάτω από τον τίτλο των βιβλίων αυτών γραφόταν η φράση «ad usum [serenissimi] Delphini», η οποία έμεινε έτσι παροιμιώδης στην παγκόσμια ιστορία των εκδόσεων: Αναφερόταν στους επόμενους αιώνες από ξένους συγγραφείς, και βεβαίως περισσότερο από τους Γάλλους, προκειμένου να δηλωθεί ότι μία έκδοση έγινε αποκλειστικά για την εξυπηρέτηση κάποιου σκοπού. Ο κατάλογος των εκδόσεων του Λουδοβίκου ΙΔ΄ περιλαμβάνει αρκετά κλασικά έργα, τόσο αρχαίων Ρωμαίων συγγραφέων όσο και του Ρακίνα, τα οποία «ακρωτηριάσθηκαν» για χάρη των «χρηστών ηθών» του Διαδόχου.

Πηγές

• Το ομώνυμο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμ. 2 (1968), σελ. 120

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Εκδόσεις των Ad Usum σε PDF Αρχειοθετήθηκε 2021-10-06 στο Wayback Machine. (από τον 19ο αιώνα)
• Οι «Κλασικοί του Δελφίνου» στην Encyclopaedia Britannica