Η Περιγραφή της Αιγύπτου (γαλλ. Description de l’Égypte) είναι γαλλική εικονογραφημένη πολύτομη έκδοση που παρουσίασε αρχαιολογικούς τόπους της Αιγύπτου και έδωσε το κύριο έναυσμα για τη δημιουργία της Αιγυπτιολογίας ως επιστήμης. Κυκλοφόρησε από το 1809 ως το 1829 και ο πλήρης τίτλος του ήταν «Περιγραφή της Αιγύπτου ήτοι συλλογή των παρατηρήσεων και ερευνών, όπως διενεργήθηκαν κατά τη διάρκεια της αποστολής του Γαλλικού Στρατού, δημοσιευμένα κατόπιν εντολής της Αυτού Μεγαλειότητας, Αυτοκράτωρος Ναπολέωντα του Μεγάλου» (γαλλ. Description de l’Égypte ou recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l'expedition de l'Armée Française publié par les ordres de Sa Majesté l’empereur Napoléon le Grand).

Description de l’Égypte
Εξώφυλλο της πρώτης έκδοσης, 1809
ΤίτλοςDescription de l’Égypte
Υπότιτλοςou Recueil des observations et des recherches qui ont été faites en Égypte pendant l'expédition de l'Armée française
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1809
ΜορφήΑιγυπτιολογία
ΘέμαΑίγυπτος
Γαλλική Εκστρατεία στην Αίγυπτο και τη Συρία
Πρώτη έκδοσηΚυβέρνηση της Γαλλίας
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Ιστορική αναδρομή

Επεξεργασία
 
Ιερός ναός στις Φιλές
 
Κεφαλή αγάλματος από τις Θήβες
 
Άποψη οικισμού στην όχθη του Νείλου

Η εκστρατεία του Ναπολέοντα στην Αίγυπτο είχε απότερο σκοπό να ελευθερώσει τη χώρα από την κυριαρχία των Μαμελούκων Τούρκων, αλλά και να μετατρέψει την περιοχή σε περιφέρεια της Γαλλικής Αυτοκρατορίας, αυξάνοντας με αυτό τον τρόπο την αίγλη του αυτοκράτορα και την επιρροή της Γαλλίας στη Μεσόγειο. Ο Ναπολέων, που είχε μεγάλο ενδιαφέρον για τα μαθηματικά και τις επιστήμες γενικότερα, εκτός από γεωπολιτικούς, όρισε και επιστημονικούς στόχους, όπως είχε κάνει και παλαιότερα, το 1787, με την έκδοση του «Voyage en Egypte et en Syrie». Κατά τον 18ο αιώνα η μελέτη των γραμμάτων της Εγγύς Ανατολής είχε ανθίσει και στη Γαλλία. Το 1793 ιδρύθηκε η σχολή Ecole Publique της Εθνικής Βιβλιοθήκης, όπου διδάσκονταν αραβικά, τουρκικά και περσικά. Το 1795 ακολούθησε η ίδρυση του Institut National des Sciences et Arts, στο οποίο γινόταν και μελέτες. Με την έγκριση του Διευθυντήριου διατέθηκαν τα απαραίτητα κονδύλια για τους στρατιωτικούς, και επιστημονικούς στόχους της αποστολής: 215.000 λίβρες για επιστημονικό εξωπλισμό, καθώς και 25.000 λίβρες για την αγορά και τη μεταφορά ειδικής βιβλιοθήκης αποτελούμενης από 550 βιβλία, ιδιαίτερα επιλεγμένα από τον ίδιο τον Ναπολέωντα.

Η αποστολή ξεκίνησε τον Μάιο του 1798, με 35.000 στρατιώτες, συνοδευόμενους από 500 πολίτες, μεταξύ των οποίον 21 μαθηματικοί, 3 αστρονόμοι, 17 μηχανικοί, 13 φυσικοί επιστήμονες, 4 αρχιτέκτονες, 8 σκιτσογράφοι, 10 ανθρωπιστικοί επιστήμονες, 22 στοιχειοθέτες τυπογραφείου, καθώς και τύποι του λατινικού, ελληνικού και αραβικού αλφαβήτου. Πρώτη πόλη καταλήφθηκε το Κάιρο μετά από εξολοθρευτική νίκη του Ναπολέοντα εναντίον των Μαμαλούκων Τούρκων κοντά στις Πυραμίδες της Γκίζας. Εκεί ίδρυσε το 1798 το Αιγυπτιολογικό Ινστιτούτο (Ινστιτούτο της Αιγύπρου, Institut d'Égypte). Οι επιστήμονες της αποστολής έλαβαν την εντολή, να καταγράψουν όλες τις πτυχές της αιγυπτιακής ζωής, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα.

Οι εργασίες προχωρούσαν κάτω από σκληρές και αντίξοες κλιματικές και άλλες καθημερινές συνθήκες, χάριν στον ενθουσιασμό των νεαρών επιστημόνων και την καθοδήγηση του Ναπολέοντα. Τα αρχαιολογικά ευρήματα καταγράφονταν λεπτομερώς. Οι μελέτες περιελάμβαναν αρδευτικά συστήματα, τη γεωργική παραγωγή, και τα χειρωνακτικά επαγγέλματα. Στο μεταξύ οι μάχες συνεχίζονταν, και τελικά οι Γάλλοι εγκατέλειψαν τη χώρα στα τέλη του καλοκαιριού του 1801, ενώ ο Βοναπάρτης είχε προ πολού επιστρέψει στη Γαλλία. Οι Βρετανοί κατέσχεσαν τα ευρήματα - μεταξύ των οποίων και τη στήλη της Ροζέτας, επέτρεψαν όμως στους Γάλλους να πάρουν μαζί τους τις καταγραφές. Στο Παρίσι το υλικό αξιοποιήθηκε για δύο δεκαετίες και εκδόθηκε σε τόμους. 400 χαράκτες κατασκεύασαν 837 χαλκογραφίες και πάνω από 3000 εικόνες. Το υλικό συντάχθηκε σε πέντε κεφάλαια με αρχαιολογικά εύρήματα, τρια κεφάλαια με φυσική ιστορία, δύο για τη σύγχρονη Αίγυπτο και ένα κεφάλαιο με χάρτες, και εκδόθηκε σε ενέα τόμους που περιείχαν το κείμενο συν ένδεκα τόμους μεγάλου σχήματος με εικόνες.

Αξιολόγηση

Επεξεργασία

Το πολύτομο αυτό έργο είχε τόσο μεγάλη απήχηση στο κοινό, που όλοι άρχισαν να απασχολούνται με την Αιγυπτολογία. Συγκρίθηκε με την Εγκυκλοπαίδεια του Ντιντερό. Ο Λουδοβίκος ΙΗΗ' τίμησε 70 συνεργάτες με το συνολικό ποσό των 100.000 Φράγκων.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία