KM3NeT

KM3NeT είναι το ακρωνύμιο για το Τηλεσκόπιο Νετρίνων κυβικού χιλιομέτρου (Cubic Kilometer Neutrino Telescope), το οποίο αποτελεί μελλοντικό Ευρωπαϊκό έργο υποδομής με σκοπό την έρευνα και θα βρίσκεται στο πυθμένα της Μεσογείου. Το έργο αυτό θα φιλοξενεί το νέας γενιάς τηλεσκόπιο Νετρίνων υπό την μορφή ενός ανιχνευτή Cherenkov, περιστοιχιζόμενο από επιστημονικά μετρητικά όργανα, μέσα σε έναν όγκο μεγαλύτερο των 5 κυβικών χιλιόμετρων, κατανεμημένα σε 3 περιοχές της Μεσόγειου: KM3NeT-Fr (παράκτια της Toulon, Γαλλία), KM3NeT-It (παράκτια του Portopalo di Capo Passero, Σικελία, Ιταλία) και KM3NeT-Gr (παράκτια της Πύλου, Πελοπόννησος, Ελλάδα).

Το KM3NeT θα ψάξει για νετρίνα προερχόμενα από μακρινές αστρονομικές πηγές νετρίνων όπως υπολείμματα υπερκαινοφανών, εκρήξεις ακτίνων γάμμα, εκρήξεις υπερκαινοφανών η και συγκρούσεις αστέρων, ενώ θα αποτελέσει ισχυρότατο εργαλείο στην έρευνα για σκοτεινή ύλη στο σύμπαν. Ο πρωτεύον σκοπός του θα είναι να εντοπίσει νετρίνα από πηγές εντός του γαλαξία μας. Συστοιχίες από χιλιάδες οπτικούς ανιχνευτές θα εντοπίζουν στα βάθη της θάλασσας το αχνό φως από φορτισμένα σωματίδια προερχόμενα από γειτονικές στον ανιχνευτή συγκρούσεις μεταξύ νετρίνων και του νερού ή των βράχων. Η ερευνητική αυτή υποδομή θα στεγάσει επίσης όργανα για άλλες επιστήμες όπως η θαλάσσια βιολογία, η ωκεανογραφία και η γεωφυσική για τη μακροπρόθεσμη και on-line παρακολούθηση του περιβάλλοντος βαθέων υδάτων και του θαλάσσιου βυθού σε βάθος πολλών χιλιομέτρων.

Το πλήρες τηλεσκόπιο νετρίνων θα περιέχει με τη σειρά του 12000 ανθεκτικές στην πίεση γυάλινες σφαίρες που θα συνδέονται με περίπου 600 χορδές - κάθετες δομές με ύψος περίπου ενός χιλιομέτρου. Κάθε γυάλινη σφαίρα θα περιέχει 31 φωτοπολλαπλασιαστές και θα συνδέεται με την ακτή μέσω ενός υψηλού εύρους ζώνης οπτικό δίκτυο. Στην όχθη του κάθε τόπου εγκατάστασης KM3NeT, ένα υπολογιστικό κέντρο θα εκτελεί το πρώτο φιλτράρισμα στα δεδομένα με σκοπό την την εύρεση του σήματος των κοσμικών νετρίνων, πριν από τη διοχέτευση των δεδομένων σε ένα κεντρικό σταθμό δεδομένων για την αποθήκευση και την περαιτέρω ανάλυση από τους επιστήμονες του KM3NeT. Το 2012, η πρώτη φάση της εφαρμογής του μηχανισμού έρευνας KM3NeT έχει ξεκινήσει με την αναδιαμόρφωση του βυθού στις περιοχές KM3NeT-Fr και KM3NeT-It. Από τις αρχές του 2013, ένα πρωτότυπο ψηφιακό οπτικό συστημα(KM3NeT-DOM) είναι σε λειτουργία στο τηλεσκόπιο ANTARES. Η πρώτη KM3NeT-χορδή αναμένεται να εγκατασταθεί στην περιοχή KM3NeT-It στα τέλη του 2013.

Για το σχεδιασμό του ανιχνευτή νετρίνων, το KM3NeT βασίζεται στην εμπειρία των τριών πιλοτικών έργων στη Μεσόγειο Θάλασσα: τον ανιχνευτή ANTARES, το πείραμα NEMO και το έργο NESTOR. Ο ανιχνευτής ANTARES ολοκληρώθηκε στις 30 Μαΐου 2008, και είναι το μεγαλύτερο τηλεσκόπιο νετρίνων στο βόρειο ημισφαίριο.

Στο νότιο ημισφαίριο, στην Ανταρκτική, το παρατηρητήριο νετρίνων IceCube είναι ήδη σε λειτουργία. Μαζί, το IceCube και το KM3NeT θα παρατηρούν τον πλήρη ουράνιο θόλο και θα σχηματίζουν ένα παγκόσμιο παρατηρητήριο νετρίνων.

Παραπομπές

• KM3NeT Homepage