KY Κύκνου

μεταβλητός αστέρας στον αστερισμό Κύκνο

Ο KY Κύκνου (KY Cygni) είναι μη περιοδικός μεταβλητός αστέρας που βρίσκεται στον αστερισμό Κύκνο. Είναι ερυθρός υπεργίγαντας, ορατός με μικρό τηλεσκόπιο (ή με ισχυρά κιάλια στη μέγιστη φωτεινότητά του) περίπου 2 μοίρες νότια του αστέρα γ Κύκνου. Ο KY Κύκνου είναι ένας από τους μεγαλύτερους γνωστούς αστέρες και ένας από αυτούς με τη μεγαλύτερη απόλυτη λαμπρότητα, περίπου 300 χιλιάδες φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο και με χίλιες φορές μεγαλύτερη διάμετρο (ή ένα δισεκατομμύριο φορές μεγαλύτερο όγκο) από τον Ήλιο. Αν το κέντρο του βρισκόταν στο κέντρο του Ηλιακού Συστήματος, όλοι οι πλανήτες μέχρι και τον Δία θα βρίσκονταν στο εσωτερικό του.

KY Κύκνου
Αστερισμός: Κύκνος
Συντεταγμένες του A
(εποχή 2000.0):
α = 20h:25m:58,0s,
δ = +38°.21′.08″
Φαινόμενο μέγεθος: 11,14 (10,60 έως 11,74)
Φασματικός τύπος: M3-4 Ia
Απόσταση από τη Γη: 5 χιλιάδες έτη φωτός
Ονομασίες σε καταλόγους TYC 3152-1140-1,
IRAS 20241+3811

Παρατηρησιακά δεδομένα Επεξεργασία

Ο KY Κύκνου φαίνεται κοντά στο φωτεινό ανοικτό αστρικό σμήνος M29, αλλά δεν θεωρείται μέλος του.[1] Ανακαλύφθηκε ως μεταβλητός αστέρας το έτος 1930 από τον Κούνο Χοφμάιστερ[2] και αργότερα του εκχωρήθηκε η ονομασία μεταβλητού KY Cygni.[3]

Με δείκτη χρώματος (B−V) = +3,39, ο αστέρας φαίνεται πολύ πιο κόκκινος από ό,τι είναι στην πραγματικότητα εξαιτίας της πολύ μεγάλης αποστάσεως από τη Γη και της συνακόλουθης διαστρικής απορροφήσεως: Εκτιμάται ότι στο ορατό φως φθάνει ως εμάς μόλις το 0,079% του φωτός που εκπέμπει ο υπεργίγαντας προς εμάς (απορρόφηση 7,75 μεγεθών). Αν δεν υπήρχε απορρόφηση από τη διαστρική ύλη, ο KY Κύκνου θα ήταν καθαρά ορατός με γυμνό μάτι.

Αστροφυσικά δεδομένα Επεξεργασία

 
Σύγκριση των διαστάσεων του KY Κύκνου (δεξιά) με αυτές του Μπετελγκέζ (αριστερά)

Ο KY Κύκνου είναι υπεργίγαντας με ισχυρό αστρικό άνεμο. Χάνει μάζα με έναν από τους ταχύτερους ρυθμούς που είναι γνωστοί για ερυθρό υπεργίγαντα.[4]

Τα χαρακτηριστικά του δεν είναι δυνατό να προσδιορισθούν με ακρίβεια, αλλά η επιφανειακή θερμοκρασία του είναι περίπου 3.500 K, που αντιστοιχεί σε απόλυτη λαμπρότητα τουλάχιστον 100.000 φορές μεγαλύτερη της ηλιακής. Από την άλλη, μια προσαρμογή σε μοντέλο με βάση το υπέρυθρο φως στο φίλτρο K (μήκος κύματος 2,2 μm) δίνει λαμπρότητα 273.000 φορές μεγαλύτερη της ηλιακής και διάμετρο 1.420 φορές μεγαλύτερη της ηλιακής. Μια άλλη προσομοίωση με βάση το ορατό φως δίνει μια απρόσμενα μεγάλη λαμπρότητα, 1.107.000 φορές μεγαλύτερη της ηλιακής, με τη διαφορά να οφείλεται κυρίως σε παραδοχές σχετικές με το επίπεδο διαστρικής απορροφήσεως. Η αντίστοιχη διάμετρος είναι 2.850 ηλιακές διάμετροι. Αυτές οι τιμές είναι πολύ μεγαλύτερες από ό,τι αναμένεται για οποιονδήποτε ερυθρό υπεργίγαντα, κάτι που τις καθιστά αμφίβολες. Πιο πρόσφατα, μια ολοκλήρωση της φασματικής κατανομής ενέργειας σε όλα τα μήκη κύματος από το εγγύς υπεριώδες (φίλτρο U) μέχρι το άπω υπέρυθρο (60 μm) δίνει μια πολύ μικρότερη λαμπρότητα, 138.000 φορές μεγαλύτερη της ηλιακής.[5] Τότε το απόλυτο μέγεθος του αστέρα θα ήταν −8,18. Η μάζα του εκτιμάται στο εικοσιπενταπλάσιο της ηλιακής.

Ο KY Κύκνου είναι μεταβλητός αστέρας που εμφανίζει μεγάλο πλάτος μεταβολής, αλλά όχι ξεκάθαρη περιοδικότητα (ανώμαλος μεταβλητός). Κατά καιρούς η μεταβολή είναι ταχεία, ενώ άλλοτε ο αστέρας παραμένει με σχεδόν αμετάβλητη λαμπρότητα για μεγάλες χρονικές περιόδους.[6] Το πλάτος μεταβολής στο φωτογραφικό μέγεθος είναι από 13,5 έως 15,5, ενώ στο οπτικό μέγεθος είναι από 10,60 έως 11,74.[7]


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Romano, G. (1969). «Researches with the Schmidt telescopes. III. Variable stars in the field of gamma Cygni». Memorie della Società Astronomia Italiana 40: 375. Bibcode1969MmSAI..40..375R. 
  2. Hoffmeister, Cuno (1930). «Relative Koordinaten, Oerter und Karten neuer Veraenderlicher». Mitteilungen der Sternwarte zu Sonneberg 17: 1. Bibcode1930MiSon..17....1H. 
  3. Ahnert, P.; Van Schewick, H.; Hoffmeister, C. (1941). «Die Veraenderlichen Sterne der noerdlichen Milchstrasse. Teil II». Kleine Veroeffentlichungen der Universitaetssternwarte zu Berlin Babelsberg 6: 4.1. Bibcode1941KVeBB...6....4A. 
  4. Stickland, D.J. (1985). «IRAS observations of the cool galactic hypergiants». The Observatory 105: 229. Bibcode1985Obs...105..229S. 
  5. Mauron, N. και Josselin, E.: «The mass-loss rates of red supergiants and the de Jager prescription», Astronomy and Astrophysics, τόμος 526 (2011), σελ. A156
  6. Romano, G.: «Researches with the Schmidt telescopes. III. Variable stars in the field of gamma Cygni», Memorie della Società Astronomia Italiana, τόμ. 40 (1969), σελ. 375
  7. Alfonso-Garzón, J., Domingo, A., Mas-Hesse, J.M., Giménez, A.: «The first INTEGRAL-OMC catalogue of optically variable sources», Astronomy & Astrophysics, τόμος 548 (2012), σελ. A79

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία