Meine Seel erhebt den Herren, BWV 10

καντάτα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ

Η καντάτα Meine Seel erhebt den Herren (Μεγαλύνει η Ψυχή μου τον Κύριον), με αριθμό BWV 10, είναι το δέκατο σε αρίθμηση έργο του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, σύμφωνα με τον συγκεκριμένο κατάλογο τον οποίο εισήγαγε ο Γερμανός μουσικολόγος Βόλφγκανγκ Σμίντερ (Wolfgang Schmieder, 1901 – 1990) και χρησιμοποιείται ευρύτατα σήμερα. Το έργο ανήκει στις εκκλησιαστικές καντάτες του μεγάλου κάντορα και, συγκεκριμένα, στις κοράλ καντάτες του δεύτερου κύκλου καντατών του. Παρουσιάστηκε στις 2 Ιουλίου 1724 στη Λειψία, για τον εορτασμό της Επίσκεψης της Μαρίας στην Ελισάβετ (για να τής ανακοινώσει το μήνυμα του Ευαγγελισμού) (Festo visitationis Mariae).

Η Επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ αποτελεί το θέμα του κεντρικού ύμνου τής καντάτας

Ιστορικό Επεξεργασία

Ο Μπαχ έγραψε την καντάτα Meine Seel erhebt den Herren το 1724, κατά το δεύτερο έτος παραμονής του στη Λειψία, και είναι η πέμπτη κατά σειράν από τις καντάτες τού περίφημου δεύτερου ετήσιου κύκλου καντατών. Την παρουσίασε στην πόλη ξανά, τουλάχιστον μία φορά ακόμη, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας τού 1740.[1][2] Τα προβλεπόμενα αναγνώσματα για τη συγκεκριμένη ημέρα παρουσίασής της (2 Ιουλίου 1724) ήταν από το Βιβλίο του Ησαΐα (Ησαΐας 11: 1-5)[3] και από το Ευαγγέλιο του Λουκά, (Η Επίσκεψη της Μαρίας στην Ελισάβετ [Κατά Λουκάν 1: 39-56]).[4]

Κείμενο Επεξεργασία

Ο ύμνος πάνω στον οποίο βασίζεται η κοράλ καντάτα (cantus firmus) είναι το γερμανικό Magnificat και προοριζόταν για τους Εσπερινούς στις εκκλησίες της Λειψίας. Από αυτή την άποψη, η συγκεκριμένη καντάτα διαφέρει από τις άλλες κοράλ καντάτες του Μπαχ, στις οποίες το κύριο θέμα ήταν ένα λουθηρανικό κοράλ. Επίσης, το καταληκτικό 7ο μέρος δεν είναι ένα τυπικό κοράλ αλλά, περισσότερο, μία κοράλ δοξολογία,[2] που έχει τις ρίζες της στο Γρηγοριανό μέλος.[5]

Οργανοθεσία και δομή Επεξεργασία

Η καντάτα είναι γραμμένη στην Μι Μείζονα και έχει 7 μέρη. Ο Μπαχ την συνέθεσε για τέσσερις σολίστες φωνής (S, A, T, Β), τετράφωνη χορωδία και μπαρόκ ενόργανο σύνολο από τρομπέτα, δύο όμποε, δύο βιολιά, βιόλα και μπάσο κοντίνουο. Στο κοράλ του φινάλε, τα όργανα παίζουν colla parte στις 3 υψηλότερες φωνές των χορωδών (S, A, T).[1]

Μέρος Τίτλος Κείμενο Φόρμα Σολίστ Οργανοθεσία Τονικότητα Μέτρο
1 Meine Seel erhebt den Herren Ανώνυμος Χορωδιακή/Κοράλ φαντασία κοντσερτάντε SATB (χορωδία) 2 Όμποε, 1 Τρομπέτα, 2 Βιολιά, 1 Βιόλα Σολ Ελάσσων 4/4
2 Herr, der du stark und mächtig bist Ανώνυμος Άρια S 2 Όμποε (unisono), 2 Βιολιά, 1 Βιόλα Σιb Μείζων 4/4
3 Des Höchsten Güt und Treu Ανώνυμος Ρετσιτατίβο Τ Σολ Ελάσσων 4/4
4 Gewaltige stößt Gott vom Stuhl Ανώνυμος Άρια Β Φα Μείζων 4/4
5 Er denket der Barmherzigkeit Ανώνυμος Άρια ντουέτο Α, Τ 2 Όμποε, 1 Τρομπέτα Ρε Ελάσσων 6/8
6 Was Gott den Vätern alter Zeiten Ανώνυμος Ρετσιτατίβο Τ 2 Βιολιά, 1 Βιόλα Σολ Ελάσσων 4/4
7 Lob und Preis sei Gott dem Vater Ανώνυμος Κοράλ Δοξολογία SATB (χορωδία) 2 Όμποε, 1 Τρομπέτα και 1ο Βιολί (colla parte στην S), 2ο Βιολί (colla parte στην Α), 1 Βιόλα (colla parte στον Τ) Σολ Ελάσσων 4/4

(S: Σοπράνο, A: Άλτο, T: Τενόρος, B: Μπάσος)

  • Η τονικότητα στα ρετσιτατίβα αναφέρεται μόνον για τα πρώτα μέτρα, ενώ μπορεί να αλλάζει δραματικά στην τελική πτώση
  • Το μπάσο κοντίνουο δεν αναφέρεται ξεχωριστά διότι παίζει σε όλα τα μέρη

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 Bischof, Walter F. «BWV 10». webdocs.cs.ualberta.ca. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2018. 
  2. 2,0 2,1 http://www.bach-cantatas.com/Pic-Rec-BIG/Gardiner-P02c%5Bsdg165_gb%5D.pdf
  3. «ΠΑΛΑΙΑ ΔΙΑΘΗΚΗ: ΗΣΑΪΑΣ ΚΕΦ. 10-12». users.sch.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2018. 
  4. http://www.imgap.gr/file1/AG-Pateres/AG%20KeimenoMetafrasi/KD/03.%20Louk.htm
  5. Durr, σελ. 678

Πηγές Επεξεργασία

  • Dürr, Alfred (2006). «The Cantatas of J. S. Bach: With Their Librettos in German-English Parallel Text. Translated byRichard D. P. Jones». Oxford University Press. ISBN 978-0-19-929776-4
  • Julian, John (1892). A dictionary of hymnology: setting forth the origin and history of Christian hymns of all ages and nations. C. Scribner's Sons. σσ. 1073–4.
  • Wolff, Christoph (2002). Johann Sebastian Bach: The Learned Musician. Oxford University Press. ISBN 978-0-393-32256-9.