Ακολουθία του Εσπερινού
Το λήμμα δεν περιέχει πηγές ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν. |
Ο Εσπερινός αποτελεί την εναρκτήριο ακολουθία κάθε ημέρας. Ονομάζεται Εσπερινός, επειδή τελείται κατά την εσπέρα, ή Λυχνικόν, επειδή συμπίπτει με το άναμμα των λύχνων.
Μέρη της Ακολουθίας
Επεξεργασία- Έναρξις[1] - Προοιμιακός Ψαλμός[2] - Ειρηνικά[3]
- Η στιχολογία του Ψαλτηρίου: οι δύο πρώτοι στίχοι τού 140ού Ψαλμού ("Κύριε εκέκραξα...": Κεκραγάριον) και οι Ψαλμοί 141, 129 και 116
- Οι επιλύχνιοι ψαλμοί (στιχηρά τού Κεκραγαρίου)[4]
- Η Μικρά Είσοδος (μόνο στους Εσπερινούς των Σαββάτων, των δεσποτικών και θεομητορικών εορτών και των επίσημων αγίων καθώς και στους Εσπερινούς που ψάλλονται τα λεγόμενα Μεγάλα Προκείμενα)
- Η επιλύχνιος ευχαριστία: "Φως ιλαρόν..."
- Το Προκείμενον (ψαλμικός στίχος που ψάλλεται τρις)
- Τα αναγνώσματα[5]
- Οι δεήσεις ("Είπωμεν πάντες..."[6], "Καταξίωσον Κύριε...", "Πληρώσωμεν την δέησιν..."[7])
- Η λιτή (ιδιόμελα[8] - αιτήσεις)
- Τα απόστιχα (τού Κεκραγαρίου)[9] - "Νυν απολύεις..."
- Ο Κανών της Θεοτόκου - Τρισάγιο
- Τα απολυτίκια
- Η αρτοκλασία ("Θεοτόκε Παρθένε...", "Δέσποτα Κύριε...", ο 33ος Ψαλμός[10]) και
- Η απόλυσις.
Ο Εσπερινός είναι η πρώτη ακολουθία τού 24ώρου· ακολουθείται από το Απόδειπνο, το Μεσονυκτικό και τον Όρθρο σύμφωνα με το Τυπικό της Εκκλησίας.
Διακρίσεις του Εσπερινού
ΕπεξεργασίαΕιδικότερα, ανάλογα με τον εορταστικό ή μη χαρακτήρα της ημέρας που ακολουθεί και σύμφωνα με τα τυπικά της Εκκλησίας, η εσπερινή ακολουθία υπόκειται στις εξής διακρίσεις:
- ο Εσπερινός των καθημερινών (μη εορτάσιμος, καθημερινός), όταν δεν ξημερώνει εκκλησιαστική εορτή. Εσφαλμένα καλείται και μικρός εσπερινός[11].
- ο Εσπερινός του Σαββάτου και των εορτών (εορτάσιμος ή πανηγυρικός), όταν ξημερώνει Κυριακή, δεσποτική, θεομητορική ή μεγάλου αγίου εορτή. Περαιτέρω, τις μέρες αυτές προβλέπονται δύο εσπερινές ακολουθίες, ήτοι:
- ο Μέγας Εσπερινός (ασματικός), που ψάλλεται ευρέως αντί του εσπερινού των καθημερινών και περιλαμβάνει τροπάρια της εορτής, ενίοτε απόστολο, μικρά είσοδο και ανάγνωση του ευαγγελίου.
- ο Κατανυκτικός Εσπερινός, που ψάλλεται αποκλειστικά τις παραμονές των Κυριακών της Αγίας και Μεγάλης Τεσσαρακοστής.
- ο Μικρός Εσπερινός (σύντομος), που ψάλλεται κατά κανόνα μόνο σε μονές, όταν πρόκειται να ακολουθήσει αγρυπνία, στην οποία περιλαμβάνεται η ακολουθία του (Μεγάλου) Εσπερινού ως επόμενη του Αποδείπνου και του Μεσονυκτικού. Για να μην διαταραχθεί η λειτουργική συνέχεια, λόγω της μετάθεσης του (Μεγάλου) Εσπερινού μετά το Απόδειπνο, εισήχθη η σύντομη ακολουθία του Μικρού Εσπερινού, η οποία τελείται τη συνήθη ώρα του εσπερινού, δηλαδή μετά την Θ' Ώρα και πριν το Απόδειπνο.
- ο Μέγας Εσπερινός (ασματικός), που ψάλλεται ευρέως αντί του εσπερινού των καθημερινών και περιλαμβάνει τροπάρια της εορτής, ενίοτε απόστολο, μικρά είσοδο και ανάγνωση του ευαγγελίου.
Τέλος, εάν στον εσπερινό χοροστατεί ένας ή περισσότεροι αρχιερείς, τότε ο εσπερινός καλείται αντιστοίχως αρχιερατικός ή πολυαρχιερατικός.
Σημειώσεις
Επεξεργασία- ↑ "Ευλογητός ο Θεός...", "Δεύτε προσκυνήσωμεν..."
- ↑ ο 103ος Ψαλμός ("Ευλόγει η ψυχή μου...")
- ↑ Μεγάλη Συναπτή: "Εν ειρήνη τού Κυρίου..." - ένα κάθισμα τού Ψαλτηρίου με τις τρεις στάσεις του - Μικρά Συναπτή: "Έτι και έτι..."
- ↑ 4, 6, 8 ή 10 ανάλογα με το μέγεθος της εορτής· με το Δοξαστικό και το Θεοτοκίο
- ↑ τού Εσπερινού είναι συνήθως από την Παλαιά Διαθήκη (Προφητείες) και είναι 2, 3 ή 4
- ↑ Εκτενής Αίτησις
- ↑ με την Ευχή της Κεφαλικλισίας
- ↑ γίνεται λιτάνευση της εικόνας της εορτής και λειψάνου τού αγίου, με είσοδο στη Λιτή
- ↑ με το Δοξαστικό και το Θεοτοκίο
- ↑ ο 10ος στίχος "Πλούσιοι επτώχευσαν..." ψάλλεται τρις.
- ↑ http://www.symbole.gr/forum/viewtopic.php?f=157&t=304
Αυτό το λήμμα σχετικά με την Ορθόδοξη Εκκλησία χρειάζεται επέκταση. Μπορείτε να βοηθήσετε την Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το. |