Progressive rock
| Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης. Αίτιο: Γραφή Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων. |
Το progressive rock (μετάφραση: "προοδευτικό ροκ") είναι υποείδος της rock μουσικής, που εμφανίστηκε λίγο αργότερα από το ψυχεδελικό ροκ στην Αγγλία. Παρότι το ρεύμα αυτό απέκτησε εκπροσώπους σε διάφορες χώρες, η επιρροή των αγγλικών συγκροτημάτων παρέμεινε καθοριστική.[1] Χρυσή του εποχή ήταν η δεκαετία του ΄70 και συσχετίστηκε σε μεγάλο βαθμό με το κίνημα των Χίπις. Άρχισε να περιθωριοποιείται με την εμφάνιση του πανκ ροκ και της disco.[2]
Ιδιαιτερότητες
Επεξεργασία.jpg)
"Το progressive rock αποτελεί την πιο καλλιτεχνική, φιλοσοφική, την πιο «διανοουμενίστικη» πλευρά της Rock μουσικής".[3] Οι μπάντες του είδους αυτού πειραματίστηκαν με διάφορα όργανα εκτός του καθιερωμένου σετ κιθάρας - μπάσου - ντραμς και εισήγαγαν νέες μορφές στα τραγούδια ως προς τα μουσικά μέρη που απάρτιζαν τα κομμάτια. Συγκροτήματα όπως οι Beatles, οι Pink Floyd, οι Moody Blues, οι Deep Purple και οι Golden Earring πειραματίστηκαν με όργανα όπως έγχορδα ορχήστρας, πνευστά, αλλά και πλήρεις ορχήστρες. Τα ροκ συγκροτήματα του είδους, ξεπέρασαν κατά πολύ το ως τότε καθιερωμένο τρίλεπτο διάρκειας ενός ροκ τραγουδιού και ηχογράφησαν πιο περίπλοκα στη δομή τραγούδια χρησιμοποιώντας ενίοτε συγχορδίες που είχαν τη βάση τους στην τζαζ και άλλα υποείδη που ξεκίνησαν από αυτήν όπως η fusion.
Οι επιρροές των συγκροτημάτων του προοδευτικού ροκ έρχονταν από πολλά είδη, συμπεριλαμβανομένων της κλασικής, της τζαζ και της ηλεκτρονικής μουσικής. Τα τραγούδια στο σύνολό τους δε, είχαν μεγαλύτερη ποικιλία από τα άλλα ροκ τραγούδια. Κυμαίνονταν από ήρεμα και πλούσια σε μελωδία, έως ατονικά, παράφωνα και περίπλοκα κομμάτια.
Το progressive rock αποτελεί την πιο καλλιτεχνική, φιλοσοφική, την πιο «διανοουμενίστικη» πλευρά της Rock μουσικής. Οι σχέσεις του Προοδευτικού Rock με τις άλλες τέχνες ήταν πολύ στενές, η έμπνευση από τη λογοτεχνία σχεδόν κανόνας, οι στίχοι πιο υπερβατικοί και βαθυστόχαστοι, η εικόνα και ο τρόπος παρουσίασης της μουσικής αυτής ήταν πιο θεατρικός, η δισκογραφία του παρουσίαζε έργα ολοκληρωμένα κατά το πρότυπο, πολλές φορές των μεγάλων κλασικών συνθετών (όροι όπως σουίτα, πρελούδιο, κίνηση χρησιμοποιούντο συχνότατα), πολλές φορές οι δίσκοι ήταν θεματικοί(concept), η τεχνική αρτιότητα των μουσικών ήταν από τις υψηλότερες στο χώρο του Rock τόσο σε πρακτικό όσο και σε θεωρητικό επίπεδο…[4]
Οι μουσικοί του Progressive Rock επίσης έδωσαν μεγάλη έμφαση και στη σύνθεση, πραγματοποιώντας μεγαλεπήβολες δημιουργίες όπως οι Rock σουίτες... Ακόμη προχώρησαν σε συνθέσεις πάνω στα πρότυπα της φούγκας και του κανόνα. Συνήθως μια βασική μελωδία στο Rock συνοδεύεται από μια μπασογραμμή, συγχορδίες και κρουστά για το ρυθμό. Όμως στις προκείμενες περιπτώσεις ήταν δυνατόν πολλές ανεξάρτητες μελωδίες να ξεδιπλώνονται ταυτόχρονα. Ενδεικτικά οι Jethro Tull χρησιμοποίησαν κανόνα στο κομμάτι “Round” και οι Caravan στο κομμάτι “Asforteri 25”.[5]
Το προοδευτικό ροκ έφερε τα synthesizers στο προσκήνιο, οδήγησε ουσιαστικά τις εξελίξεις στα πληκτροφόρα όργανα και αξιοποίησε γενικότερα τη τεχνολογία του ήχου.[6]
Επιρροές από τη λογοτεχνία
ΕπεξεργασίαΗ επιρροή της λογοτεχνίας και των ιερών γραφών στο progressive rock είναι πολύ μεγάλη. Μερικά χαρακτηριστικά παραδείγματα:
Η Αγία Γραφή ενέπνευσε πάρα πολλά συγκροτήματα, όπως οι Έλληνες Aphrodite's Child, οι Γερμανοί Eloy και οι Βρετανοί Genesis, που πήραν το όνομά τους από το πρώτο βιβλίο της.
Ο δίσκος των Yes, Tales from Topographic Oceans (1973) βασίζεται στα ιερά βιβλία του Βουδισμού.
Ο ποιητής και ζωγράφος Ουίλιαμ Μπλέικ ενέπνευσε συγκροτήματα όπως οι Emerson, Lake and Palmer, οι Genesis, οι Yes και οι Tangerine Dream που μελοποίησαν ποιήματά του.
Οι Gentle Giant δημιούργησαν τραγούδια πάνω σε ποιήματα του λόρδου Βύρωνα.
Οι Faust πήραν το όνομά τους από το ομώνυμο έργο του Γκαίτε.
Οι Τζον Άντερσον και Πίτερ Χέιμιλ έγραψαν κομμάτια πάνω στο μυθιστόρημα Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων του Λιούις Κάρολ.
Μυθιστορήματα του Άρθουρ Κλαρκ ενέπνευσαν κομμάτια των Genesis, των Van Der Graaf Generator και του Μάικ Όλντφιλντ (Songs of Distant Earth, 1994).
Οι Genesis και οι King Crimson έγραψαν κομμάτια επάνω σε ποιήματα του Τ.Σ. Έλιοτ.
Η Οδύσσεια του Ομήρου αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για τους Genesis, Caravan, King Crimson, Artcane, Eloy, Α-440, κ.ά.
Ο Άλντους Χάξλεϋ έχει επηρεάσει το είδος γενικά και ειδικά, ενώ το Animals των Pink Floyd (1977) αναφέρεται στη Η Φάρμα των Ζώων του Τζωρτζ Όργουελ.
Ο concept δίσκος Tales of Mystery and Imagination του Alan Parsons (1976), αναφέρεται στο έργο του Έντγκαρ Άλλαν Πόε.[7]
Κριτικές
ΕπεξεργασίαΤο προοδευτικό ροκ χαρακτηρίστηκε από εκπροσώπους του πανκ ροκ ως δεινοσαυρικό, όπως και το κλασικό ροκ, και κατηγορήθηκε ως πολιτικό.[8]
Γνωστοί εκπρόσωποι
ΕπεξεργασίαΓνωστά συγκροτήματα προοδευτικού ροκ είναι τα εξής: Barclay James Harvest, Camel, Caravan, Van Der Graaf Generator, Pink Floyd, Emerson, Lake and Palmer, Faust, Genesis, Gentle Giant, Gong, Jethro Tull, King Crimson, Magma, The Nice, Pavlov's Dog, Rush, Eloy, Soft Machine, Yes και Aphrodite's Child, κυρίως στο άλμπουμ 666.
Σημειώσεις και αναφορές
Επεξεργασία- ↑ Βλ. συνέντευξη του γερμανικού συγκροτήματος Eloy στο περιοδικό POP & ROCK, Απρίλιος 1981
- ↑ Η Disco από την άλλη, αντίθετα από την επιθετική πολιτικοποιημένη οργή του Punk, προσέφερε ένα άλλο χαρακτηριστικό που το progressive rock δεν έδινε, τη χορευτική διασκέδαση.' Σταύρος, Δημήτριος Γ. "Progressive Rock: το προοδευτικό ρεύμα στο Rock του '70", σελ. 160.
- ↑ Σταύρος, Δημήτριος Γ. "progressive rock: το προοδευτικό ρεύμα στο Rock του '70", σελ. 160.
- ↑ Σταύρος, Δημήτριος Γ. "Progressive Rock: το προοδευτικό ρεύμα στο Rock του '70", σελ. 3-4.
- ↑ Σταύρος, Δημήτριος Γ. "Progressive Rock: το προοδευτικό ρεύμα στο Rock του '70", σελ. 56.
- ↑ "Τέλος το Progressive Rock επέδειξε μεγάλη δεξιοτεχνία και σε θέματα τεχνολογίας. Ήταν το είδος που έφερε τα synthesizers στο προσκήνιο και οδήγησε ουσιαστικά τις εξελίξεις στα πληκτροφόρα όργανα. Επίσης η παραγωγή των δίσκων του progressive rock ήταν από μόνη της ένα μνημείο τέχνης με τις καινοτόμες τεχνικές και την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Μάλιστα πολλοί μηχανικοί ήχου έφτασαν ως να θεωρούνται μέλη της μπάντας για την οποία δούλευαν, όπως ο George Martin για τους Beatles και ο Alan Parsons για τους Pink Floyd (ο οποίος διέγραψε και ο ίδιος μια σπουδαία solo πορεία στο Progressive Rock). Δίσκοι όπως το Dark Side of the Moon των Pink Floyd είχαν μια τόσο μνημειώδη παραγωγή που χρησιμοποιούνταν για τη δοκιμή στερεοφωνικών συστημάτων." Σταύρος, Δημήτριος Γ. "Progressive Rock: το προοδευτικό ρεύμα στο Rock του '70", σελ. 57.
- ↑ Σταύρος, Δημήτριος Γ. "Progressive Rock: το προοδευτικό ρεύμα στο Rock του '70", σελ. 87,88
- ↑ "Προφανώς το Progressive Rock φάνταζε απολιτικό στα μάτια των Punk οπαδών με τις παραβολές του από το χώρο του φανταστικού για τα ζητήματα του ατομικού και παγκόσμιου διαφωτισμού. Οι νέοι αυτοί δε θα μπορούσαν να ταυτιστούν με ένα είδος το οποίο δε μίλαγε για τα άμεσα προβλήματά τους. Χαρακτήρισαν λοιπόν το Progressive Rock (αλλά και το κλασικό Rock γενικότερα) ως «δεινοσαυρικό». Δεινοσαυρικό γιατί οι καλλιτέχνες του φάνταζαν πολύ μεγάλοι ηλικιακά και θα έπρεπε να εξαφανιστούν όπως οι δεινόσαυροι και γιατί τα μεγαλεπήβολα Progressive Rock shows έμοιαζαν βαρύγδουπα και γιγάντια σαν τους δεινοσαύρους." Σταύρος, Δημήτριος Γ. "Progressive Rock: το προοδευτικό ρεύμα στο Rock του '70", σελ. 160.
Προτεινόμενα για ανάγνωση
Επεξεργασία- Macan Edward, “Rocking the Classics: English Progressive Rock and the Counterculture”, Oxford University Press, 1997
- Martin Bill, “Listening to the Future: The Time of Progressive Rock, 1968- 1978”, Open Court Publishing, 1998
- Miles Barry, “Hippie”, Ψυχογιός, 2010
- Yfantis Vasileios, "Is Prog Rock Really Progressive?", Createspace, 2020.