Άγιος Ισίδωρος ο Χίος

Ο Άγιος Ισίδωρος ο Χίος (Αλεξάνδρεια, 230 [κατά προσέγγιση] - Χίος, 251) ήταν Αιγύπτιος Χριστιανός στρατιώτης που μαρτύρησε στο νησί της Χίου το 251, κατά τη διάρκεια των διωγμών που διέταξε ο Ρωμαίος αυτοκράτορας, Δέκιος. Η μνήμη του τιμάται στις 14 Μαΐου, τόσο στην Ανατολική Ορθόδοξη, όσο και στην Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία.

Άγιος Ισίδωρος ο Χίος
Προσκυνηματική σφραγίδα, όπου αναφέρεται στον ρόλο του Αγίου Ισίδωρου ως προστάτη των ναυτικών, καθώς και στα πλοία που μετέφεραν προσκυνητές στο ιερό του νησιού του. Αυτή η σφραγίδα, έχει μια οπίσθια επιγραφή που γίνεται ευανάγνωστη όταν αποτυπώνεται σε πηλό
Γέννηση	230 (κατά προσέγγιση) Αλεξάνδρεια, Αίγυπτος
Κοίμηση	251 Χίος, Ελλάδα
Τιμάται από	Ανατολική Ορθόδοξη Εκκλησία Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία
Μείζον ιερό	Άγιος Ισίδωρος (Λυκαβηττού)
Εορτασμός	14 Μαΐου
Προστάτης	Ναυτικών Μαστιχοπαραγωγών Αρτοποιών της Χίου
Πολιούχος	Χίου
δεδομένα ()

Μαρτύριο και θάνατος

Ο Άγιος Ισίδωρος, με τους Αγίους Βικέντιο και Υάκινθο σε χαλκογραφία συλλογής της Βιβλιοθήκης Γουέλκαμ του Λονδίνου

Αιγύπτιος αξιωματικός του ρωμαϊκού ναυτικού και καταγόμενος από ειδωλολατρική και αρχοντική οικογένεια της Αλεξάνδρειας, ο Ισίδωρος ομολόγησε τον εαυτό του ως Χριστιανό στον αρχηγό του στόλου, Νουμέριο, ενώ βρίσκονταν στο νησί της Χίου. Επειδή δεν ήθελε να μετανοήσει και να προσκυνήσει τους θεούς της ειδωλολατρίας, βασανίστηκε άγρια, στη συνέχεια αποκεφαλίστηκε και το σώμα του ρίχτηκε σε μια στέρνα.

Προηγουμένως, είχε «επιστρατευτεί» ο πατέρας του, ο οποίος κλήθηκε στη Χίο για να μεταστρέψει το γιο του από το Χριστιανισμό στην ειδωλολατρία. Όταν είδε ότι τα λόγια του δεν είχαν καμία απήχηση, ζήτησε από τον Νουμέριο να βασανίσει το παιδί του. Αφού το καταράστηκε, δήλωσε στο ναύαρχο Νουμέριο ότι τον αποκηρύσσει και τον παρακάλεσε να επισπεύσει τη θανατική καταδίκη του γιου του. Ο Νουμέριος τον έδεσε σε άλογο που τον παρέσυρε, καλπάζοντας πάνω σε πέτρες. Αμέσως μετά, ο Νουμέριος διέταξε την θανάτωσή του με αποκεφαλισμό. Σύμφωνα με έναν μύθο, σε αυτό το σημείο, όλα τα δέντρα στη νότια πλευρά του νησιού δάκρυζαν για τον Ισίδωρο. Μόνον από αυτό το μοναδικό σημείο σε όλο τον κόσμο, συλλέγεται το "δάκρυ" της μαστίχας και εξάγεται διεθνώς μέχρι και σήμερα.

Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, ο θάνατός του προήλθε από το χέρι του ίδιου του πατέρα του. Μια μέρα, ο γιος βγήκε από τη φυλακή και συνοδεία του πατέρα του κατευθύνθηκαν προς την εξοχή. Εκεί, ο πατέρας του προσπάθησε για μια ακόμη φορά να του αλλάξει την πίστη. Πατέρας και γιος καυγάδισαν έντονα και κάτω από ένα δέντρο ο πατέρας δολοφόνησε τον γιο του.

Μετά τον θάνατο

Σύμφωνα με την παράδοση, οι φίλοι του Αμμώνιος και Μυρόπη, προορισμένοι για μαρτύριο, ανέσυραν το σώμα και το ενταφίασαν, παρά τις αντίθετες διαταγές. Η Μυρόπη δικάστηκε για αυτή την πράξη και ομολόγησε την πίστη της στον Χριστό. Ξυλοκοπήθηκε και οδηγήθηκε στη φυλακή, όπου τη νύχτα και κατά την προσευχή της, ένα φως έλαμψε στη φυλακή, όταν εμφανίστηκε ο Ισίδωρος περιτριγυρισμένος από αγγέλους και παρέδωσε την ψυχή της στον Κύριο. Τον 5ο αιώνα, ο Άγιος Μαρκιανός ανήγειρε ναό (τρίκλιτη βασιλική} στην περιοχή Λέτσαινα, ο οποίος σώζεται μέχρι σήμερα.

Τα λείψανα του Αγίου

Μεταφορά των λειψάνων του Αγίου Ισιδώρου στη Βενετία.
Ψηφιδωτό του 14ου αιώνα
από το παρεκκλήσι του Αγίου Ισιδώρου στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου

Σύμφωνα με την ορθόδοξη παράδοση, τα λείψανα του αγίου φυλάσσονταν στη Χίο μέχρι τον 12ο αιώνα και στη συνέχεια μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη και τοποθετήθηκαν στην εκκλησία της Αγίας Ειρήνης. Η δυτική παράδοση υποστηρίζει ότι τα λείψανα του Αγίου Ισιδώρου μεταφέρθηκαν από τους Ενετούς, από τη Χίο το 1125 υπό τον Δόγη, Ντομένικο Μικιέλ, ο οποίος σεβόταν τον άγιο όχι λιγότερο από τον Ευαγγελιστή Μάρκο και φυλάσσονται σε μια κόγχη πάνω από το βωμό του παρεκκλησίου του Αγίου Ισιδώρου στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου.

Με ενέργειες του τότε τοποτηρητή της Ιεράς Μητρόπολης Χίου, μητροπολίτη Μυτιλήνης, Ιάκωβου Β΄ (Κλεόμβροτος) και αποδοχής από την Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία, ο καρδινάλιος Ουρμπάνι απέστειλε μετά από 842 χρόνια, τμήμα ιερού λειψάνου στην Χίο την Κυριακή 18 Ιουνίου 1967, ανήμερα της Πεντηκοστής. Από τότε και μέχρι σήμερα φυλάσσεται στον Μητροπολιτικό ναό των Αγίων Μηνά, Βίκτωρος και Βικεντίου.

Προστάτης της μαστίχας και πολιούχος της Χίου

Στον τόπο όπου βασανίστηκε ο Άγιος Ισίδωρος, οι σκίνοι, θρηνώντας το μαρτύριο του, έβγαλαν ευωδιαστά δάκρυα. Τη γνωστή μαστίχα, για την οποία μεταξύ άλλων είναι γνωστή η Χίος ανά τον κόσμο.

Σύμφωνα πάντα με την παράδοση, μαστίχα παράγουν μόνοι οι σκίνοι των περιοχών όπου βασανίστηκε ο Άγιος Ισίδωρος και πότισε το έδαφός τους με το αίμα και τα δάκρυα που επέφεραν τα βασανιστήρια που υπέστη. Αυτός είναι ο λόγος που οι σκίνοι σε καμία άλλη περιοχή δεν παράγουν μαστίχα, παρά μόνο στη νότια Χίο.

Η λατρεία του Αγίου Ισίδωρου απλώθηκε σε όλη τη Μεσόγειο, όπου έγινε προστάτης των ναυτικών, των μαστιχοπαραγωγών αλλά και των αρτοποιών του νησιού και πολιούχος της Χίου. Πληθώρα των εκκλησιών του νησιού είναι αφιερωμένες στη μνήμη του. Εκτός από την τοπική κοινωνία της Χίου, ο Άγιος Ισίδωρος τιμάται και σε άλλα νησιά του βορειοανατολικού Αιγαίου. Εκκλησίες που έχουν αφιερωθεί στη μνήμη του βρίσκονται, επίσης, τόσο στα γειτονικά νησιά (Λέσβος, Σάμος και Ικαρία) όσο και σε νησιά της Δωδεκανήσου (Ρόδος, Λέρος) αλλά και των Κυκλάδων (Νάξος, Μύκονος).