Η Άννα Αλεξάντροβνα Βίρουμπόβα το γένος Τανιέγεβα (ρωσ. А́нна Алекса́ндровна Вы́рубова / Тане́ева, 16 Ιουλίου 188420 Ιουλίου 1964[6]) ήταν Κυρία επί των τιμών, η καλύτερη φίλη και πρόσωπο της απόλυτης εμπιστοσύνης της συζύγου του Τσάρου Αλεξάνδρας στην Αυλή των τελευταίων ετών της Ρωσικής Αυτοκρατορίας. Θεωρείται ότι η Βίρουμπόβα, εξαιτίας της θετικής της στάσεως απέναντι στον Ρασπούτιν, συνετέλεσε στο να καταστεί η Αλεξάνδρα υποχείριό του, κάτι που επέτεινε την πολιτική αστάθεια και συνέτεινε στο τέλος της δυναστείας των Ρομανόφ και της Αυτοκρατορίας.

Άννα Βίρουμπόβα
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση16  Ιουλίου 1884[1][2][3]
Oranienbaum
Θάνατος20  Ιουλίου 1964[1][2][3]
Ελσίνκι[4]
Τόπος ταφήςκοιμητήριο Χιετανιέμι
Χώρα πολιτογράφησηςΡωσική Αυτοκρατορία
Φινλανδία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΡωσικά[5]
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΚυρία επί των τιμών
Οικογένεια
ΓονείςAlexander Taneyev και Nadezhda Tolstaya
ΑδέλφιαΑλεξάνδρα Πίστολκορς
ΟικογένειαTaneevy
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Οικογένεια Επεξεργασία

Η Άννα Αλεξάντροβνα γεννήθηκε στο Ορανιενμπάουμ, το σημερινό Λομονόσοφ κοντά στην Αγία Πετρούπολη, και ήταν κόρη του Αλεξάντρ Τανιέγεφ, αξιόλογου συνθέτη μουσικής και Γενικού Διευθυντή του Προσωπικού Γραφείου «της Αυτού Μεγαλειότητος του Τσάρου πασών των Ρωσιών». Η μητέρα της, κόμισσα Ναντέζντα Τολστόι, ήταν απευθείας απόγονος του νικητή του Μεγάλου Ναπολέοντα, αρχιστράτηγου Μιχαήλ Κουτούζοφ. Εξαιτίας των γονέων της η Άννα ήρθε σε επαφή με την τσαρική Αυλή από νεαρή ηλικία. Είχε δύο μικρότερα αδέλφια, τον Σέργιο και την Αλεξάνδρα.

Με την Τσαρίνα και τον Ρασπούτιν Επεξεργασία

 
Η Βιρουμπόβα (δεξιά) πλατσουρίζει στην ακροθαλασσιά με τις κόρες του Τσάρου Τατιάνα (αριστερά) και Όλγα. Φωτογραφία από τη Βιβλιοθήκη Beinecke

Η Τσαρίνα Αλεξάνδρα εξετίμησε την αφοσίωση της Άννας σε αυτή και επιζητούσε τη συντροφιά της, αγνοώντας άλλες κυρίες της Αυλής που είχαν υψηλότερη ιεραρχική θέση. Επίσημη θέση στην Αυλή απέκτησε η Άννα το 1905, προτού συμπληρώσει το 21ο έτος της ηλικίας της.[7] Συνόδευσε την οικογένεια του Τσάρου στις διακοπές της επί τρία συνεχόμενα έτη. Στο εξής αναφέρεται στις επιστολές της Τσαρίνας προς τον σύζυγό της Τσάρο Νικόλαο ως «η Φίλη μας» (με μεγάλο «Φ») ή με το υποκοριστικό «Άνια». Το 1907, λίγες ημέρες αφότου γνώρισε για πρώτη φορά από κοντά τον Ρασπούτιν, η Άννα παντρεύτηκε τον Αλεξάντερ Βασίλιεβιτς Βιρουμπόφ, υπολοχαγό του ναυτικού (ανθυποπλοίαρχο) με αριστοκρατική καταγωγή. Καθώς κατέθεσε η ίδια στην Έκτακτη Εξεταστική Επιτροπή του 1917:

Με τον Ρασπούτιν γνωρίστηκα το 1907, λίγες μέρες πριν από τον γάμο μου, στο σπίτι της Μιλίτσας Νικολάγεβνας... Άκουσα μάλιστα ότι εκεί τον συναντούν ο Τσάρος και η Τσαρίνα. Πριν τον συναντήσω, μελέτησα αποκρυφιστικά βιβλία στα ρωσικά και τα γαλλικά, που μού δάνειζε η Μιλίτσα Νικολάγεβνα. Σε αυτά αποδεικνυόταν η ύπαρξη ανθρώπων οι οποίοι, χάρη στη ζωή που έκαναν, έγιναν προφήτες... Αρχές Μαρτίου του 1907 με κάλεσε η Μιλίτσα Νικολάγεβνα προειδοποιώντας με ότι θα είναι εκεί και ο Ρασπούτιν. Με δέχτηκε στο σαλόνι μόνη ... και μού ζήτησε να μην εκπλαγώ αν φιληθούν με τον Ρασπούτιν... ήμουν πολύ ταραγμένη, πόσω μάλλον όταν μού είπε: «Ζητήστε του ό,τι θέλετε, εκείνος θα προσευχηθεί. Μπορεί τα πάντα ενώπιον του Θεού» ... Ο Ρασπούτιν φιλήθηκε με τη Μιλίτσα και έπειτα αυτή μού τον σύστησε... Με κατέπληξαν τα διεισδυτικά μάτια του, χωμένα βαθιά στις οφθαλμικές κόγχες... Εγώ, προβληματισμένη με τον γάμο, καθώς ήξερα πολύ λίγο τον γαμπρό, ρώτησα αν πρέπει να παντρευτώ. Ο Ρασπούτιν απάντησε ότι με συμβουλεύει να παντρευτώ, αλλά ο γάμος δεν θα είναι ευτυχισμένος.[8]

.

Πράγματι, ενάμισυ έτος αργότερα η Βίρουμπόβα χώρισε από τον σύζυγό της. Κατόπιν ήρθε να μείνει σε ένα σπιτάκι στο Τσάρσκογιε Σελό, το συγκρότημα ανακτόρων και υποδομών όπου ζούσε η τσαρική οικογένεια. Με τον καιρό έγινε μέλος του κύκλου του Ρασπούτιν, που αποτελείτο κυρίως από γυναίκες πιστές οπαδούς του. Η επιρροή της στην τσαρική Αυλή αυξανόταν, καθώς μεσολαβούσε στην επαφή μεταξύ του αυτοκρατορικού ζεύγους και του Ρασπούτιν, ο οποίος κατά παραλληλία αναφέρεται στις επιστολές της Τσαρίνας ως «ο Φίλος μας» (με μεγάλο «Φ»).

Με την είσοδο της Ρωσίας στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Βίρουμπόβα εκπαιδεύθηκε ως νοσοκόμα του Ερυθρού Σταυρού και περιέθαλψε στρατιώτες μαζί με την Τσαρίνα και τις δύο μεγαλύτερες κόρες της δεύτερης. Λίγο αργότερα ωστόσο, στις 2 Ιανουαρίου 1915 η Βίρουμπόβα τραυματίσθηκε σοβαρά σε σιδηροδρομικό ατύχημα καθώς μετέβαινε από το Τσάρσκογιε Σελό στην Πετρούπολη. Από τότε είχε η ίδια ανάγκη νοσοκόμου για την αποκατάστασή της, και μάλιστα άνδρα (ονόματι Ακίμ Ζουκ), διότι είχε γίνει υπέρβαρη. Της απέμεινε μια μόνιμη αναπηρία στο πόδι, τύπου παραπληγίας, αλλά απέδωσε στις προσευχές του Ρασπούτιν το ότι σώθηκε η ζωή της.

Με τα χρήματα που έλαβε ως αποζημίωση από την εταιρεία των σιδηροδρόμων, η Βίρουμπόβα ίδρυσε ένα μικρό νοσοκομείο-λαζαρέτο στο Τσάρσκογιε Σελό. Επίσης αγόρασε ένα μικρό κομμάτι γης, όπου θεμελίωσε έναν μικρό ναό αφιερωμένο στον Άγιο Σεραφείμ του Σάροφ ως δείγμα ευγνωμοσύνης στον Θεό για τη σωτηρία της. Κάτω από το ιερό του ναού αυτού έμελλε να ταφεί ο Ρασπούτιν. Την τελετή ωστόσο της θεμελιώσεως, στις αρχές Νοεμβρίου του 1916, ακολούθησε δεξίωση στο λαζαρέτο της Βίρουμπόβα, στο τέλος της οποίας ο Ρασπούτιν φωτογραφήθηκε μεθυσμένος μαζί με τον επίσκοπο Ισίδωρο και νοσοκόμες, επίσης μεθυσμένες. Αυτή ήταν η τελευταία φωτογραφία του Ρασπούτιν ζωντανού. Ο βουλευτής Βλαντίμιρ Πουρισκέβιτς έβγαλε 9.000 αντίγραφα της φωτογραφίας και τα μοίρασε στο κοινοβούλιο και στην πόλη, περιγράφοντάς την ως «το γλεντοκόπι του κατασκόπου» τη στιγμή που στα μέτωπα του πολέμου «αιμορραγούσε ο ρωσικός στρατός και η πείνα σκότωνε τη χώρα».[9]ψ Το γεγονός αυτό και σχετική ιστορική ομιλία του Πουρισκέβιτς στη Δούμα (κοινοβούλιο) μία εβδομάδα αργότερα προκάλεσε τη συνωμοσία του πρίγκιπα Φελίξ Γιουσούποφ με τον Πουρισκέβιτς και τον Μέγα Πρίγκιπα Δημήτριο Πάβλοβιτς (εξάδελφο του Τσάρου), με στόχο τη δολοφονία του Ρασπούτιν.

Το βράδυ της 16ης Δεκεμβρίου 1916 ο Ρασπούτιν πληροφόρησε τη Βίρουμπόβα, η οποία του χάρισε ένα μικρό εικόνισμα υπογεγραμμένο στο πίσω μέρος από την Τσαρίνα και τις κόρες της[10], για μια προταθείσα νυκτερινή επίσκεψή του στο μέγαρο του πρίγκιπα Γιουσούποφ, προκειμένου να γνωρίσει τη σύζυγό του.[11] Το επόμενο πρωί η εξαφάνιση του Ρασπούτιν αναφέρθηκε από την κόρη του στη Βιρουμπόβα.[12] Δύο ημέρες αργότερα το πτώμα του Ρασπούτιν ανακαλύφθηκε στο ποτάμι...

Μετέπειτα ζωή Επεξεργασία

 
Η Βίρουμπόβα (αριστερά) με τη Μεγάλη Δούκισσα Όλγα Νικολάγεβνα το 1916. Φωτογραφία από τη Βιβλιοθήκη Beinecke.

Η Φεβρουαριανή επανάσταση της Αγίας Πετρούπολης (1917) βρήκε τα τέκνα του Τσάρου, μαζί και τη Βίρουμπόβα, άρρωστους με ιλαρά, με τη Βίρουμπόβα να την περνά βαριά, με υψηλό πυρετό και κώμα. Με το που συνήλθε, η Άννα άρχισε να καίει διάφορα έγγραφα και επιστολές στο τζάκι. Στις 21 Μαρτίου συνελήφθη μαζί με άλλα μέλη της τσαρικής Αυλής και πέρασε 5 μήνες φυλακισμένη στο Φρούριο Πέτρου και Παύλου. Με αρχή στις 6 Μαΐου ανακρίθηκε από δύο διαφορετικούς ανακριτές, τον Γκίρτσιτς και τον Ρούντνιεφ. Κατά τον Ρατζίνσκι[13] ψυχογράφησε τους δύο και εμφάνισε την κατάλληλη εικόνα στον καθένα. Ο δεύτερος, γνωρίζοντας τις πολλές φήμες ότι ήταν ερωμένη του Ρασπούτιν ή του ίδιου του Τσάρου, διέταξε να υποβληθεί η Βίρουμπόβα σε γυναικολογική εξέταση, από την οποία διαπιστώθηκε ότι ήταν, ανατομικώς τουλάχιστον, παρθένα. Κατόπιν αυτού ο Ρούντνιεφ πίστευε οτιδήποτε τού ξεφούρνιζε η Βίρουμπόβα, που παραδέχθηκε πάντως ότι έβλεπε τον Ρασπούτιν μία ή δύο φορές την εβδομάδα.[14] Ο ανακριτής στο πόρισμά του έγραψε ότι η Βίρουμπόβα ήταν υπερβολικά απλοϊκή και αφελής για να έχει την παραμικρή επίδραση πάνω στην καλλιεργημένη Τσαρίνα Αλεξάνδρα.[15] Αφέθηκε έτσι ελεύθερη. Ο Ρατζίνσκι υποστηρίζει ότι και μόνο το γεγονός ότι υπήρξε το πλησιέστερο στο τσαρικό ζεύγος πρόσωπο που κατόρθωσε να επιζήσει μετά τη Ρωσική Επανάσταση, φανερώνει την εξυπνάδα/πονηριά της.

 
Η Βίρουμπόβα στο Ελσίνκι το 1957
 
Ο τάφος της Βίρουμπόβα στο Κοιμητήριο Χίετανιεμι στο Ελσίνκι

Στα απομνημονεύματά της η ιδια περιγράφει το πώς παρά λίγο απέφυγε την εκτέλεση όταν, θαυματουργικώς, συνάντησε αρκετούς παλαιούς φίλους του πατέρα της σε έναν δρόμο της Αγίας Πετρούπολης, που τη βοήθησαν να αποδράσει από τη χώρα, περπατώντας παρά το ανάπηρο πόδι της πάνω στην παγωμένη θάλασσα τον Δεκέμβριο του 1920 μέχρι την απέναντι ακτή της Φινλανδίας. Προηγουμένως είχε καταφέρει να πιάσει φιλία με τον επαναστάτη συγγραφέα Μαξίμ Γκόρκι, ο οποίος την προέτρεψε να γράψει τα απομνημονεύματά της και ακολούθησε τη συμβουλή του. Γνώρισε επίσης την εποχή των ανακρίσεών της τον ποιητή Αλεξάντρ Μπλοκ, τη Ζιναΐδα Γίππιους και τον Βαλέρι Μπριούσοφ.[14] Οι αναμνήσεις της από τη ζωή στην τσαρική Αυλή παρέχουν σπάνιες περιγραφες της οικογενειακής ζωής του τελευταίου Τσάρου και των δικών του. Κατά τον Fuhrmann, κανένας δεν καταλάβαινε τον Ρασπούτιν και την Αλεξάνδρα καλύτερα από την Άνια.[16] «Αφηγείται καλά, όμως δεν φαίνεται να λέει την αλήθεια.»[17]

Η Βίρουμπόβα πέρασε όλη την υπόλοιπη ζωή της στη Φινλανδία, αρχικώς στο Βίιπουρι (το σημερινό Βίμποργκ της Ρωσίας) και αργότερα στο Ελσίνκι. Εκεί έγινε Ορθόδοξη καλόγρια, αλλά ήταν «εξώκοιτος μοναχή», δηλαδή της επιτράπηκε, εξαιτίας της αναπηρίας της, να ζει στο δικό της σπίτι. Απεβίωσε σε ηλικία 80 ετών στο Ελσίνκι, όπου βρίσκεται και ο τάφος της, στον Ορθόδοξο τομέα του Κοιμητηρίου Χίετανιεμι.


Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. 2,0 2,1 2,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb15039655k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. 3,0 3,1 3,2 (Αγγλικά) SNAC. w65m9h06. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  5. Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data.bnf.fr/ark:/12148/cb15039655k. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  6. Nicholson, Nick. «Bio of Anna Vyrubova». Alexander Palace. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2018. 
  7. Romanov Archives – 1917: Ανάκριση της Άννας Βίρουμπόβα. Alexanderpalace.org. Retrieved on 15 July 2018.
  8. Ρατζίνσκι, σσ. 119-120
  9. Ρατζίνσκι, σελ. 549
  10. Nelipa, σσ. 99, 399
  11. Fuhrmann, σελ. 208
  12. Fuhrmann, σελ. 215
  13. Ρατζίνσκι, σσ. 119-120
  14. 14,0 14,1 Fuhrmann, σελ. 237
  15. Ρατζίνσκι, σελ. 127
  16. Fuhrmann, σελ. 48
  17. Fuhrmann, σελ. 150

Πηγές Επεξεργασία

  • Fuhrmann, Joseph T. (2013). Rasputin, the untold story (illustrated έκδοση). Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons, Inc. σελ. 314. ISBN 978-1-118-17276-6. 
  • Nelipa, Margarita: The Murder of Grigorii Rasputin. A Conspiracy That Brought Down the Russian Empire, Gilbert's Books, 2010, ISBN 978-0-9865310-1-9
  • Ρατζίνσκι, Έντβαρντ: Ρασπούτιν, μετάφρ. Ελένη Μπακοπούλου, εκδ. «Νάρκισσος», Αθήνα 2003
  • Vyrubova, Anna: Memories of the Russian Court, 1923
  • Virubova, Anna Taneleff & Irmeli Viherjuuri: Anna Virubova: Keisarinnan Hovineiti, Otava 1987, ISBN 951-1-09357-6

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία