Ήρα του Μπαρμπερίνι
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Το άγαλμα της Ήρας του Βατικανού ή Ήρας του Μπαρμπερίνι, είναι γλυπτό έργο που αναπαριστά τη θεά Ήρα, ρωμαϊκό αντίγραφο αντίστοιχου αρχαίου ελληνικού αγάλματος. Βρέθηκε σε ανασκαφές στον Λόφο Βιμινάλ στη Ρώμη. Ονομάζεται έτσι επειδή βρέθηκε από τον καρδινάλιο Φραντσέσκο Μπαρμπερίνι. Σήμερα εκτίθεται στα Μουσεία Βατικανού (Πίου Κλεμεντίνου).
| Ήρα του Μπαρμπερίνι | |
|---|---|
 Η Ήρα του Μπαρμπερίνι, ρωμαϊκό αντίγραφο αρχαιότερου ελληνικού αγάλματος | |
| Ονομασία | Ήρα του Μπαρμπερίνι |
| Έτος δημιουργίας | 5ος αιώνας π.Χ. |
| Μουσείο | Μουσεία Βατικανού |
 Σχετικά πολυμέσα | |
| δεδομένα | |
Περιγραφή Επεξεργασία
Πρόκειται για άγαλμα ύψους μεγαλύτερου του φυσικού. Διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Οι βραχίονες λείπουν και έχουν αποκατασταθεί. Επίσης έχουν αποκατασταθεί η μύτη του προσώπου και το αριστερό πόδι από τον αστράγαλο και κάτω.
Το άγαλμα είναι συναρμολογημένο από πολλά κομμάτια (χέρια, πόδια, κορμός, κεφάλι) που είναι περίτεχνα προσαρμοσμένα έτσι ώστε να σχηματίζουν ένα ενιαίο σύνολο. Οι αρχαίοι Έλληνες γλύπτες είχαν μεγάλη εμπειρία στην τέχνη αυτή. Τη χρησιμοποιούσαν πολύ συχνά και αποτελεσματικά όταν κατασκεύαζαν υπερμεγέθη αγάλματα, εξοικονομώντας υλικό.
Η κεφαλή στολίζεται από ψηλό διάδημα. Στο συγκεκριμένο άγαλμα, το διάδημα είναι κατασκευασμένο από το ίδιο μάρμαρο, ενώ στο γνήσιο πού σήμερα δεν διασώζεται, το διάδημα αυτό ήταν μάλλον χωριστό εξάρτημα από χαλκό. Τα μαλλιά είναι ελαφρώς βοστρυχωτά, σεμνά περιποιημένα και χτενισμένα προς τα πίσω, όπου και τα σκεπάζει ένα μαντήλι.
Το επάνω μέρος του σώματος, και ιδίως το στήθος, είναι ελαφρά καλυμμένο με λεπτό, αραχνοΰφαντο χιτώνα, σε αντίθεση με το υπόλοιπο σώμα που είναι σκεπασμένο με βαρύ πτυχωτό χιτώνα. Οι αναλογίες του σώματος είναι αρμονικές και σοβαρές, ενώ το σώμα είναι λιτό και γυμνασμένο χωρίς καμιά ένδειξη τρυφηλότητας.
Το σώμα στηρίζεται στο αριστερό πόδι, ενώ το δεξί αναπαύεται στο πλάι. Τα πόδια είναι γυμνά και φορούν σανδάλια με χονδρή σόλα. Ο δεξιός βραχίονας είναι υπερυψωμένος και στηρίζεται ελαφριά στο μακρύ κοντάρι του σκήπτρου που φτάνει ως το έδαφος. Στο αριστερό χέρι κρατούσε ένα αντικείμενο που δεν έχει διασωθεί, λόγω του ότι τα χέρια του αγάλματος δεν βρέθηκαν.
Καλλιτεχνική επιρροή Επεξεργασία
Το άγαλμα πρέπει να ήταν φημισμένο στην εποχή του και τους επόμενους αιώνες και γι αυτό αντιγράφηκε πολλές φορές. Ένα άλλο, επίσης πολύ καλό αντίγραφο, που βρέθηκε στα ερείπια ρωμαϊκής βίλας στους Σαβίνιους λόφους, βρίσκεται σήμερα στην Κοπεγχάγη και χρονολογείται από την εποχή του Αυγούστου.
Ερμηνεία Επεξεργασία
Αν και δεν είναι γνωστό, αν πράγματι απεικονίζεται η Ήρα, είναι η πιο αξιόπιστη ερμηνεία. Η όλη εμφάνιση είναι αρχοντική και μεγαλοπρεπής, όπως ταιριάζει σε μια σοβαρή και αξιοσέβαστη θεά και βασίλισσα. Η κλίση της κεφαλής φανερώνει καλοσύνη και επιείκεια χωρίς καθόλου υπεροψία, έτσι όπως ταιριάζει στην προστάτιδα των ηθών και του θεσμού της οικογένειας.
Ιστορική τοποθέτηση Επεξεργασία
Το αντίγραφο φιλοτεχνήθηκε τον 2ο αι. μ.Χ., προφανώς για το παλάτι κάποιου επιφανούς Ρωμαίου, ή για κάποιο ναό της Ρώμης. Είναι αντίγραφο κάποιου παλαιότερου αγάλματος που σήμερα έχει χαθεί και χρονολογείται από τον 5ο αι. π.Χ. λίγο πριν ή επί του Πελοποννησιακού πολέμου. Το καλλιτεχνικό ύφος του αγάλματος έχει μεγάλη συγγένεια με αυτό των αγαλμάτων της Αφροδίτης του Αλκαμήνη, που υπήρξε μαθητής του Φειδία. Υποθέτουμε ότι και η Ήρα είναι έργο του ίδιου καλλιτέχνη.
Πηγές Επεξεργασία
- Adolf Furtwängler και Heinrich Ludwig Urlichs, επιμ. (1904). Denkmäler griechischer und römischer Skulptur (στα Γερμανικά). Μόναχο: F. Bruckmann AG. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2009.