Βικιπαίδεια

5ος αιώνας π.Χ.

αιώνας

◄ | 2η χιλιετία π.Χ. | 1η χιλιετία π.Χ. | 1η χιλιετία μ.Χ. | ►
◄ | 7ος αιώνας π.Χ. | 6ος αιώνας π.Χ. | 5ος αιώνας π.Χ. | 4ος αιώνας π.Χ. | 3ος αιώνας π.Χ. | ►

Ο 5ος αιώνας π.Χ. αρχίζει στις 1 Ιανουαρίου 500 π.Χ. και τελειώνει στις 31 Δεκεμβρίου 401 π.Χ.

Γεγονότα

Επεξεργασία
  • Περσικοί πόλεμοι
  • Χρυσούς Αιών του Περικλέους
  • Πελοποννησιακός πόλεμος
  • 500 π.Χ.: Πυρπόληση των Σάρδεων.[1] Ο Αρισταγόρας ζητάει βοήθεια από τη Σπάρτη και τους Αθηναίους εναντίον των Περσών.[2] Έναρξη των Περσικών πολέμων.[1] Ίδρυση νομισματοκοπείου στην Κύμη.[3]
  • 499 π.Χ.: Ιωνική επανάσταση:[3] Ενωμένες δυνάμεις των Ιώνων, Αθηναίων και Ερετριέων κάνουν αιφνιδιαστική επίθεση στις Σάρδεις και τις πυρπολούν.[2] Ήττα των Ελλήνων κατά την επιστροφή τους στην Έφεσο.[2] Οι Ελληνικές αποικίες του Ελλησπόντου, καθώς και η Καρία και η Κύπρος εισέρχονται στη συμμαχία εναντίον των Περσών.[2]
  • 498 π.Χ.: Οι Πέρσες επανακτούν την Κύπρο.[2]
  • 496 π.Χ.: Άλωση της Μιλήτου από τους Πέρσες.[2][4] Νίκη της Σπάρτης κατά του Άργους.[2]
  • 493 π.Χ.: Οι Πέρσες καταλαμβάνουν τα νησιά του Αιγαίου και τις Ελληνικές πόλεις στα βόρεια παράλια του Ελλήσποντου και της Προποντίδας.[2]
  • 492 π.Χ.: Πρώτη εκστρατεία των Περσών κατά της Ελλάδας.[2] Ο στόλος του Μαρδόνιου ναυαγεί στον Άθω.[2][5]
  • 491 π.Χ.: Οι Πέρσες καταλαμβάνουν τη Μίλητο και την Ιωνία.[1] Πολλές πόλεις αναγνωρίζουν την κυριαρχία των Περσών.[2]
  • 490 π.Χ.: Εκστρατεία Δάτη και Αρταφέρνη.[2] Ο Περσικός στόλος υπό του Δάτη και του Αρταφέρνη προχωρεί στο Αιγαίο και καταλαμβάνει την Εύβοια και την Ερέτρια.[2] Απόβαση των Περσών στον Μαραθώνα.[2] Νίκη του Μιλτιάδη κατά των Περσών στη Μάχη του Μαραθώνα.[1][3][4][5]
  • 489 π.Χ.: Αποτυχημένη επιχείρηση του Μιλτιάδη στην Πάρο. Εξορία και θάνατός του.[2]
  • 484 π.Χ.: Ο Ξέρξης καταλαμβάνει την Αίγυπτο και εγκαθιστά στον θρόνο τον αδερφό του Αχαιμένη.[4]
  • 481 π.Χ.: Ο Ξέρξης ξεχειμωνιάζει στις Σάρδεις και την επόμενη άνοιξη, διαπερνώντας τον Ελλήσποντο ξεκινάει εκστρατεία κατά των Ελλήνων.[4]
  • 480 π.Χ.: Εκστρατεία του Ξέρξη στην Ελλάδα.[2] [1][3][5] Μάχη των Θερμοπυλών.[4][5] Ναυμαχία της Σαλαμίνας.[4] (20ή Βοηδρομιώνος)[2] Τον Αύγουστο ο Ξέρξης φτάνει στην Αθήνα.[4] Ναυμαχία του Αρτεμισίου.[5] Διάδοση του δημοκρατικού πολιτεύματος στις Ελληνικές πόλεις της Ιταλίας.[3]
  • 479 π.Χ.: (4η Βοηδρομιών)[2] Μάχη των Πλαταιών[5] και Μάχη της Μυκάλης,[5] ήττα των Περσών.[4]
  • 478 π.Χ.: Η Αθήνα ανακαινίζεται και, παρά την αντίδραση της Σπάρτης, χτίζει τείχη.[2] Πολλοί Αθηναίοι επισκέπτονται την αυλή του Ιέρωνα στις Συρακούσες.[3]
  • 477 π.Χ.: Στην Αθήνα καταργείται η απαγόρευση δημόσιων θέσεων για τους πολίτες της τέταρτης κλάσης.[2] Απελευθέρωση του Βυζαντίου[2] και σημαντική κατάληψη της Κύπρου από τους Έλληνες του Παυσανία.[6] Η Αθήνα γίνεται θαλάσσια ηγεμονία υπό του Αριστείδη και Κίμωνα.[2][5] Κτίζεται το λιμάνι του Πειραιά.[5]
  • 476 π.Χ.: Προδοσία του Παυσανία.[2] Θάνατος του Αναξίλα, τυράννου το Ρηγίου, Έλληνες ζητούν καταφύγιο στη Νεάπολη.[3]
  • 471 π.Χ.: Ο Θεμιστοκλής κατηγορείται για συνωμοσία με τον Παυσανία κατά της ελευθερίας των Ελλήνων και εξορίζεται.[4]
  • 470 π.Χ.: Νίκη του Κίμωνα κατά των Περσών κοντά στον ποταμό Ευρυμέδοντα στην Παμφυλία.[4][5] Ο Κίμων απελευθερώνει την Ηιώνα από τους Πέρσες και τη Σκύρο από τους Δόλοπες.[2] Οι Αθηναίοι καταλαμβάνουν την Κάρυστο.[2]
  • 467 π.Χ.: Μάχη του Ευρυμέδοντα.[1] Ο Κίμων νικάει τους Πέρσες.[1]
  • 465 π.Χ.: Ξεσπάει ο Τρίτος Μεσσηνιακός Πόλεμος[5] που θα διαρκέσει δέκα χρόνια.[4][5]
  • 466 π.Χ.: Οι Αθηναίοι καταλαμβάνουν τη Νάξο.[2] Διπλή νίκη του Κίμωνα εναντίον των Περσών στον Ευρυμέδοντα.[2]
  • 465 π.Χ.: Πόλεμος μεταξύ Αθήνας και Θάσου.[2]
  • 464 π.Χ.: Σημειώνεται σεισμός στη Σπάρτη.[4] Ακολουθεί επανάσταση των Μεσσηνίων Ειλώτων και ξεσπάει ο Τρίτος Μεσσηνιακός πόλεμος.[2] Κτίζονται τα μακρά τείχη στην Αθήνα.[5]
  • 463 π.Χ.: Οι Αθηναίοι καταλαμβάνουν τη Θάσο.[2] Επανάσταση των Αιγυπτίων κατά των Περσών υπό την ηγεσία του Θήρα που ζήτησε και πήρε τη βοήθεια των Αθηναίων.[4]
  • 462 π.Χ.: Ήττα των Περσών από τους Αθηναίους σε ναυμαχία.[4]
  • 461 π.Χ.: Οι Αθηναίοι αποχωρούν από την συμμαχία με τη Σπάρτη, εξορίζουν τον Κίμωνα και κλείνουν συμμαχία με το Άργος στην οποία προσχωρούν οι Θεσσαλοί και αργότερα και τα Μέγαρα.[2]
  • 460 π.Χ.: Οι Αθηναίοι κάνουν εκστρατεία στην Αίγυπτο για να βοηθήσουν τον σατράπη Ίναρο που επαναστάτησε εναντίον του βασιλιά της Περσίας.[2] Ίδρυση νομισματοκοπείου στη Νεάπολη.[3]
  • 459 π.Χ.: Η Αθήνα ασκεί ηγεμονιστική πολιτική επί των πόλεων-μελών της ΑθηναΙκής συμμαχίας.[4]
  • 458 π.Χ.: Πόλεμος της Αθήνας με την Κόρινθο, Επίδαυρο και Αίγινα.[2] Ήττα των Αθηναίων στην μάχη με τους Αλιείς.[2] Νίκη των Αθηναίων στη ναυμαχία της Κεκρυφάλειας και στην Αίγινα.[2] Πολιορκία της Αίγινας.[2] Έφοδος των Κορινθίων στη Μεγαρίδα στην προσπάθεια να απελευθερώσουν την Αίγινα.[2] Αποκρούονται από τον Μυρωνίδη και τους άμαχους πολίτες της Αθήνας.[2]
  • 457 π.Χ.: Πόλεμος της Αθήνας με την Αίγινα, Κόρινθο, Θήβα, Σπάρτη και με τους Πέρσες στην Αίγυπτο.[5] Μάχη της Τανάγρας[2][5] και νίκη των Σπαρτιατών.[2] Επιστροφή του Κίμωνα.[2]
  • 456 π.Χ.: Νίκη του Μυρωνίδη και των Αθηναίων στη μάχη των Οινοφύτων εναντίον των Βοιωτών.[2] Οι Βοιωτία, Φωκίδα και Οπούντια Λοκρίδα γίνονται μέρος της Αθηναϊκής συμμαχίας.[2] Αποπερατώνονται τα τείχη των Αθηνών στον Πειραιά και το Φάληρο.[2] Εκστρατεία του Τολμίδη στην Πελοπόννησο.[2]
  • 455 π.Χ.: Ο Τολμίδης και ο Περικλής με τους Αθηναίους νικούν τους Σπαρτιάτες.[4] Τέλος του τρίτου Μεσσηνιακού Πολέμου και πτώση της Ιθώμης.[2] Οι Αθηναίοι παραχωρούν το Ναύπλιο στους Μεσσήνιους.[2] Καταστροφή και διάλυση των δυνάμεων ξηράς και ναυτικού των Αθηναίων στην Αίγυπτο.[2]
  • 454 π.Χ.: Αποστολή των Ρωμαίων στην Αθήνα για να γνωρίσουν τους νόμους του Σόλωνα.[4] Εκστρατεία του Περικλή στον κόλπο της Κρίσας.[2] Οι Αχαιοί προσχωρούν στην Αθηναϊκή συμμαχία.[2]
  • 450 π.Χ.: Αρχίζει τριακονταετής περίοδος ειρήνης μεταξύ Σπάρτης και Άργους.[2] Ο Κίμων που επέστρεψε από την εξορία κηρύττει πενταετή ανακωχή μεταξύ των πόλεων της Πελοποννήσου και των Αθηναίων [2] και στέλνεται με στρατό στην Κύπρο.[4] Ξεκινάει πόλεμος με τους Πέρσες στη θάλασσα που θα διαρκέσει δύο χρόνια.[4]
  • 449 π.Χ.: Διπλή νίκη των Αθηναίων[5] κατά των Περσών στην Κύπρο.[1]
  • 449 π.Χ.: Μάχη των Αθηναίων εναντίον των Περσών.[2] Νίκη του Ξάνθιππου και του στόλου των Ελλήνων κατά του Σέστου που συλλαμβάνεται αιχμάλωτος από τους Έλληνες.[2] Ο Κίμων αναγκάζει τον βασιλιά της Περσίας Αρταξέρξη[1] να υπογράψει ταπεινωτική συνθήκη ειρήνης.[4]
  • 448 π.Χ.: Εκ νέου εχθροπραξίες μεταξύ Αθήνας και Σπάρτης.[2] Δεύτερος ιερός πόλεμος
  • 447 π.Χ.: Νίκη των Βοιωτών κατά των Αθηναίων στη Μάχη της Χαιρώνειας.[4] Πρόβλημα στην Αθηναϊκή συμμαχία.[2]
  • 446 π.Χ.: Αποστατεί η Εύβοια από Αθηναϊκή Συμμαχία αλλά επανέρχεται με εκστρατεία των Αθηναίων. Αποστατούν τα Μέγαρα - σκοτώνουν αθηναϊκή φρουρά
  • 445 π.Χ.: Επαναστατούν οι Βοιωτοί και αποχωρούν από τη συμμαχία με τους Αθηναίους.[2][4] Ο Περικλής καταλαμβάνει τη Βοιωτία και την επαναφέρει στην Αθηναϊκή συμμαχία.[2] Με την πάροδο της πενταετίας ανανεώνεται η ανακωχή μεταξύ Πελοποννήσου και Αθηναίων για άλλα τριάντα χρόνια.[2][4][5] Η Αθηναϊκή δημοκρατία στο απόγειο.[5]
  • 444 π.Χ.: Ο Περικλής κυβερνάει χωρίς κανέναν πολιτικό αντίπαλο.[2] Βρίσκεται στην εξουσία εδώ και 25 χρόνια και πρόκειται να συνεχίσει να κυβερνάει για άλλα δεκαπέντε χρόνια.[4] Η Αθήνα γνωρίζει την υψηλότερη ακμή του πολιτισμού της.[5] Επεκτείνονται τα τείχη από την Αθήνα στον Πειραιά.[2] Οι Αθηναίοι στέλνουν αποικιακή αποστολή στους Θούριους[3] της Μεγάλης Ελλάδας, την οποία συνοδεύουν οι Ηρόδοτος, Πρωταγόρας και Ιππόδαμος.[4]
  • 440 π.Χ.: Πόλεμος της Σάμου.[2] Η Σάμος και το Βυζάντιο καταλαμβάνονται.[2]
  • 439 π.Χ.: Πόλεμος μεταξύ Κορίνθου και Κερκύρας.[4]
  • 437 π.Χ.: Οι Αθηναίοι στέλνουν αποικιακή αποστολή στην Αμφίπολη.[2][4]
  • 434 π.Χ.: Ξεσπάει πόλεμος μεταξύ Κορίνθου και Κερκύρας εξαιτίας της Επιδάμνου.[2] Νίκη των Κερκυραίων στη Ναυμαχία του Άκτιου.[2]
  • 433 π.Χ.: Συμμαχία της Αθήνας με την Κέρκυρα.[2] Ναυμαχία μεταξύ Κερκυραίων και Κορινθίων στα Σύβοτα, στην οποία παίρνουν μέρος και οι Αθηναίοι.[2]
  • 432 π.Χ.: Η Ποτίδαια επαναστατεί εναντίον της Αθηναϊκής συμμαχίας.[2] Ίδρυση της Ηράκλειας.[3]
  • 431 π.Χ.: 7 Μαΐου: Αιφνιδιαστική επίθεση των Θηβαίων εναντίον των Πλαταιών[2] και έναρξη του Πελοποννησιακού πολέμου[2][5] που θα διαρκέσει 27 χρόνια.[4] Οι Σπαρτιάτες με τον βασιλιά Αρχίδαμο εισβάλλουν στην Αθήνα.[2] Οι Αθηναίοι για να εκδικηθούν τις λεηλασίες που σημειώθηκαν κάνουν ναυτική εκστρατεία στα παράλια της Πελοποννήσου.[2] Καταλαμβάνουν τους Σολούς και τον Αστακό και προσαρτούν την Κεφαλλονιά στην Αθηναϊκή συμμαχία.[2] Καταλαμβάνουν τμήματα της Οπούντιας Λοκρίδας και εκδιώκουν τους Αιγινίτες από το νησί τους.[2] Το φθινόπωρο εισβολή των Αθηναίων στην περιοχή των Μεγάρων.[2] Συνέχεια της πολιορκίας της Ποτίδαιας.[2]
  • 430 π.Χ.: Ξεσπά ο λοιμός των Αθηνών[2] που θα διαρκέσει πέντε χρόνια.[4][5] Δεύτερη εισβολή των Αθηναίων στην Πελοπόννησο.[2] Ναυτικές εκστρατείες των Αθηναίων.[2] Ο Περικλής αντιμετωπίζει τη δυσαρέσκεια του πληθυσμού της Αθήνας, και για μικρό χρονικό διάστημα στερείται του αξιώματος του στρατηγού.[2] Πτώση της Ποτίδαιας.[2] Οι Νεάπολη, ο Κρότων και η Πανδοσία κόβουν χάλκινα νομίσματα.[3]
  • 429 π.Χ.: Οι Πελοποννήσιοι κυριεύουν τις Πλαταιές.[2] έξοχη νίκη στη Ναυμαχία του Φορμίου.[2]
  • 428 π.Χ.: Τρίτη εισβολή των Πελοποννησίων στην Αττική.[2] Η Λέσβος εκτός από τα Μήθυμνα επαναστατεί εναντίον της Αθήνας.[2] Οι Αθηναίοι πολιορκούν τη Μυτιλήνη από ξηρά και θάλασσα.[2]
  • 427 π.Χ.: Τέταρτη εισβολή των Πελοποννησίων στην Αττική.[2] Οι Λεοντίνοι επιζητούν και αποκτούν τη συμμετοχή των Αθηναίων στο πλευρό τους ενάντια των Συρακουσών.[4] Πόλεμος των Αθηναίων ενάντια της Μυτιλήνης με νίκη των Αθηναίων.[4][5] Οι Θηβαίοι και οι Σπαρτιάτες καταστρέφουν τις Πλαταιές.[5]
  • 426 π.Χ.: Οι Αθηναίοι καθαρίζουν το νησί της Δήλου.[4]
  • 425 π.Χ.: Κατάληψη της Πύλου από τους Αθηναίους.[4][5] Συλλαμβάνονται 300 Σπαρτιάτες στη νήσο Σφακτηρία.[5]
  • 424 π.Χ.: Οι Σικελοί κλείνουν ειρήνη και οι Αθηναίοι επιστρέφουν στην Αθήνα.[4]
  • 423 π.Χ.: Ξεσπάει καταστροφική φωτιά στον ναό της Ήρας του Άργους.[4]
  • 422 π.Χ.: Μάχη της Αμφίπολης στη Θράκη.[4] Νίκη του Βρασίδα.[5]
  • 421 π.Χ.: Νικίειος Ειρήνη:[5] Ανακωχή διάρκειας πενήντα ετών συμφωνείται μεταξύ Σπάρτης και Αθήνας, η οποία θα διαρκέσει έξι χρόνια και δέκα μήνες μόνο.[4]
  • 420 π.Χ.: Οι Λουκανοί εισβάλουν στην Καμπανία και καταλαμβάνουν την Κάπουα και την Κύμη.[3]
  • 415 π.Χ.: Κατάληψη της Μήλου από τους Αθηναίους[4] και εκστρατεία[5] των Αθηναίων στη Σικελία.[4]
  • 414 π.Χ.: Ξεσπάει το δεύτερο μέρος του Πελοποννησιακού πολέμου.[4] Οι Σπαρτιάτες στέλνουν στρατό στη Σικελία.[4]
  • 413 π.Χ.: Ήττα του Αθηναϊκού στρατού στις Συρακούσες.[4][5] Δεκελεικός πόλεμος.[5]
  • 411 π.Χ.: Ανατρέπεται το δημοκρατικό πολίτευμα στην Αθήνα. Ναυμαχία της Σύμης και νίκη του Αλκιβιάδη στη Ναυμαχία στο Κυνός Σήμα.[4]
  • 410 π.Χ.: Επανεγκατάσταση της δημοκρατίας στην Αθήνα.[4] Ο Υπέρβολος εξορίζεται.[4] Καταργείται ο θεσμός του εξοστρακισμού.[4]
  • 407 π.Χ.: Επιστροφή του Αλκιβιάδη στην Αθήνα.[4]
  • 405 π.Χ.: Νίκη του στόλου των Αθηνών εναντίον των Λακεδαιμονίων στη Ναυμαχία στις Αργινούσες[4] και τελική νίκη του Λύσανδρου εναντίον των Αθηναίων στη Ναυμαχία στους Αιγός Ποταμούς.[4]
  • 404 π.Χ.: Κατάληψη της Αθήνας από τους Λακαιδαιμόνιους.[4] Ο Λύσανδρος καταστρέφει τον στόλο των Αθηναίων[5] και εγκαθιστά στην Αθήνα το πολίτευμα των τριάντα τυράννων που θα διαρκέσει μόλις οκτώ μήνες.[4]
  • 402 π.Χ.: Αμνηστία και εκ νέου αποκατάσταση της δημοκρατίας στην Αθήνα.[4]
  • 401 π.Χ.: Εκστρατεία του Κύρου του νεότερου.[4]

Γεννήσεις

Επεξεργασία

Σημαντικά πρόσωπα

Επεξεργασία
  • Θεμιστοκλής
  • Λεωνίδας
  • Μιλτιάδης
  • Αισχύλος
  • Περικλής
  • Εφιάλτης ο Αθηναίος
  • 500 π.Χ.: ο Μύρος επώνυμος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 498 π.Χ.: Φυγή και θάνατος του Αρισταγόρα.[2]
  • 497 π.Χ.: γεννιέται ο Σοφοκλής.[4]
  • 496 π.Χ.: Γεννιέται ο Δημόκριτος που έζησε ενενήντα χρόνια.[4] Ο Ίππαρχος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 495 π.Χ.: Ο Φίλιππος επώνυμος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 494 π.Χ.: Ο Πυθόκριτος επώνυμος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 493 π.Χ.: Ο Θεμιστοκλής επώνυμος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 492 π.Χ.: Ο Διόγνητος επώνυμος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 491 π.Χ.: Ο Γέλων τύραννος των Συρακουσών.[4] Ο Υβριλίδης επώνυμος άρχοντας της Αθήνας.[2] Εκθρόνιση του Δημάρατου,[2] θάνατος του Κλεομένη,[2] ο Λεωτυχίδας και ο Λεωνίδας βασιλιάδες της Σπάρτης.[2]
  • 490 π.Χ.: Δάτης και Αρταφέρνης στρατηγοί των Περσών.[5] Μιλτιάδης στρατηγός των Ελλήνων.[5] Φαίνιππος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 489 π.Χ.: Εξορίζεται ο Μιλτιάδης μετά την αποτυχία του στην πολιορκία της Πάρου και πεθαίνει.[4] Ο Αριστείδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 488 π.Χ.: Ο Αγχίσης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 485 π.Χ.: Πεθαίνει ο Δαρείος, βασιλιάς της Περσίας.[4] Διάδοχός του είναι ο Ξέρξης.[1][4][5] Ο Γέλων γίνεται τύραννος των Συρακουσών.[5] Ο Φιλοκράτης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 484 π.Χ.: Εξοστρακίζεται ο Αριστείδης.[2][4] Ο Λεώστρατος άρχοντας της Αθήνας.[2] Γεννιούνται ο Ηρόδοτος[1][4] και ο Ευριπίδης.[4]
  • 483 π.Χ.: Ο Νικόδημος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 480 π.Χ.: Γεννιέται ο ρήτορας Αντιφών.[4] Ο Λεωνίδας και οι 300 Σπαρτιάτες πεθαίνουν στη Μάχη των Θερμοπυλών.[5] Ευρυβιάδης των Σπαρτιατών[5] και Θεμιστοκλής των Αθηναίων.[5] Ο Καλλιάδης άρχοντας της Αθήνας.[2] Ο Πλείσταρχος βασιλιάς της Σπάρτης και διάδοχος του Λεωνίδα υπό της επιτήρησης του Κλεόμβροτου και κατόπιν αυτού, του Παυσανία.[2]
  • 479 π.Χ.: Μαρδόνιος των Περσών,[5] Παυσανίας των Σπαρτιατών, Αριστείδης των Αθηναίων, ο Ξάνθιππος άρχοντας των Αθηναίων.[2][5] Ο Λεωτυχίδας Β΄ γίνεται βασιλιάς της Σπάρτης.[5]
  • 478 π.Χ.: Ο Τιμοσθένης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 477 π.Χ.: Ο Αδείμαντος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 476 π.Χ.: Ο Φαίδων άρχοντας της Αθήνας.[2] Ο Ιέρωνας των Συρακουσών δέχεται επισκέπτες από την Αθήνα.[3] Θάνατος του Αναξίλα, τυράννου του Ρηγίου.[3]
  • 475 π.Χ.: Ο Δρομοκλείδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 474 π.Χ.: Ο Ακεστορίδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 473 π.Χ.: Ο Μένων άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 472 π.Χ.: Ο Χάρης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 471 π.Χ.: Γεννιέται ο Θουκυδίδης.[4] Ο Κίμων μεταφέρει τα οστά του Θησέα στην Αττική.[4] Γεννιέται ο Σωκράτης.[4] Ο Πραξίεργος άρχοντας της Αθήνας.[2] Εξοστρακισμός του Θεμιστοκλή.[2]
  • 470 π.Χ.: Θάνατος του Παυσανία.[5] Ο Θεμιστοκλής φυγάς.[5] Ο Δημοτίων άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 469 π.Χ.: Ο Αψηφίων άρχοντας της Αθήνας.[2] Εξορίζεται ο Λεοτυχίδας.[2] Ο Αρχίδαμος βασιλιάς της Σπάρτης.[2]
  • 468 π.Χ.: Πεθαίνει ο Σιμωνίδης.[4] Ο Θεαγενίδης άρχοντας της Αθήνας.[2] Θάνατος του Αριστείδη[2] και άνοδος της επιρροής του Περικλή.[2]
  • 467 π.Χ.: Πεθαίνει ο Αριστείδης.[4] Θάνατος του Σιμωνίδη.[1] Ο Λυσίστρατος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 466 π.Χ.: Ο Λυσανίας άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 465 π.Χ.: Πεθαίνει ο Ξέρξης, βασιλιάς της Περσίας.[2][4] Διάδοχός του ο Αρταξέρξης[1][2][5] και θα βασιλέψει σαράντα χρόνια.[4] Ο Λυσίθεος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 464 π.Χ.: Εξορία του Κίμωνα.[5] Ο Αρχεδημίδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 463 π.Χ.: Ο Τληπόλεμος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 462 π.Χ.: Ο Κόνων άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 461 π.Χ.: Εξορία του Κίμωνα.[4] Ο Εύθιππος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 460 π.Χ.: Γεννιέται ο Ιπποκράτης.[4] Ο Φρασικλείδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 459 π.Χ.: Γεννιέται ο ρήτορας Λυσίας.[4] Ο Φιλοκλής άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 458 π.Χ.: Ο Άβρων άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 457 π.Χ.: Ο Μνησιθείδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 456 π.Χ.: Ο Καλλίας Β´ άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 455 π.Χ.: Ο Σωσίστρατος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 454 π.Χ.: Ο Αρίστων άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 453 π.Χ.: ο Λυσικράτης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 452 π.Χ.: Πεθαίνει ο Πίνδαρος.[4] ) Ο Χαιρεφάνης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 451 π.Χ.: ο Αντίδοτος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 450 π.Χ.: ο Ευθύδημος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 449 π.Χ.: Θάνατος του Κίμωνα[1][4][5] στην Κύπρο.[5] Θάνατος του Θεμιστοκλή (ηλικίας 65 χρονών).[4] Ο Πεδιεύς άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 448 π.Χ.: Ο Φιλίσκος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 447 π.Χ.: Σκοτώνεται ο στρατηγός Τολμίδης στη Μάχη της Χαιρώνειας.[4] Ο Τιμαρχίδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 446 π.Χ.: Ο Καλλίμαχος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 445 π.Χ.: Ο Λυσιμαχίδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 444 π.Χ.: Ο Πραξιτέλης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 443 π.Χ.: Ο Λυσανίας άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 442 π.Χ.: Ο Δίφιλος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 441 π.Χ.: Ο Τιμοκλής άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 440 π.Χ.: Ο Μορυχίδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 439 π.Χ.: Ο Γλαυκίνος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 438 π.Χ.: Ο Θεόδωρος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 437 π.Χ.: Ο Ευθυμένης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 436 π.Χ.: Ο Λυσίμαχος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 435 π.Χ.: Ο Αντιοχίδης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 434 π.Χ.: Ο Κράτης άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 433 π.Χ.: Ο Αψευδής άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 432 π.Χ.: Ο Πυθόδωρος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 431 π.Χ.: Ο Ευθύδημος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 430 π.Χ.: Ο Απολλόδωρος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 429 π.Χ.: Μάιος - Γεννιέται ο Πλάτων.[4] Οκτώβριος: Θάνατος του Περικλή.[1][4][5] Ο Επαμείνων άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 428 π.Χ.: Πεθαίνει ο Αναξαγόρας. Ο Διότιμος άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 427 π.Χ.: Ο Ευκλής άρχοντας της Αθήνας.[2]
  • 425 π.Χ.: Πεθαίνει ο Αρταξέρξης.[4] Διάδοχός του είναι ο Ξέρξης Β'.[4]
  • 423 π.Χ.: Πεθαίνει ο βασιλιάς της Περσίας Ξέρξης Β'.[4] Διάδοχός του στον θρόνο είναι ο Δαρείος ο Νόθος που θα βασιλέψει για 19 χρόνια.[1][4]
  • 422 π.Χ.: Σκοτώνονται στη Μάχη της Αμφίπολης οι Βρασίδας και Κλέων, οι στρατηγοί της Σπάρτης και της Αθήνας αντίστοιχα.[4][5]
  • 415 π.Χ.: Ο Αλκιβιάδης διώχνεται από την Αθήνα λόγω προσβολής των θείων και καταφεύγει στη Σπάρτη.[5]
  • 413 π.Χ.: Θάνατος του Νικία και του Δημοσθένη.[4]
  • 407 π.Χ.: Θάνατος του Ευριπίδη.[4]
  • 405 π.Χ.: Ο Διονύσιος ο Πρεσβύτερος γίνεται βασιλιάς των Συρακουσών.[4] Θάνατος του Σοφοκλή.[4]
  • 404 π.Χ.: Θάνατος του Δαρείου του Νόθου.[4] Διάδοχός του είναι ο Αρταξέρξης Β' ο Μνήμων.[4]
  • 404 π.Χ.: Ο Ευκλείδης γίνεται άρχοντας της Αθήνας.[4]
  • 401 π.Χ.: Θάνατος του Κύρου του νεότερου.[4]

Εφευρέσεις και ανακαλύψεις

Επεξεργασία
  • 490 π.Χ. - Ο Ηράκλειτος διατυπώνει τη ρήση «τα πάντα ρει».[7]
  • 480 π.Χ. - Ο Αλκμαίων ιδρύει την εμβρυολογία και την υγιεινή.[7]
  • 480 π.Χ. - Ο Παρμενίδης διατυπώνει τη θεωρία των δύο καταστάσεων των σωμάτων, του ψυχρού και του ζεστού.[7]
  • 470 π.Χ. - Ο Λεύκιππος διατυπώνει τη θεωρία του ατόμου, που θα τελειοποιήσει ο Δημόκριτος το 420 π.Χ.[7]
  • 464 π.Χ. - Ο Αναξαγόρας από τις Κλαζομενές αναπτύσσει τα στοιχεία της πλάγιας άποψης στην αρχιτεκτονική.[7]
  • 460 π.Χ. - Ο Αναξαγόρας παρατηρεί ότι η επιφάνεια της Σελήνης έχει όρη και πεδιάδες.[7]
  • 458 π.Χ. - Ο Αισχύλος αναφέρει στο έργο του «Αγαμέμνων» τον οπτικό τηλέγραφο που χρησιμοποιήθηκε για να διαδοθεί η είδηση της πτώσης της Τροίας.[7]
  • 450 π.Χ. - Ο Εμπεδοκλής διατυπώνει τη θεωρία του.[7]
  • 450 π.Χ. - Ο Εμπεδοκλής κάνει τις πρώτες συστηματικές έρευνες σεισμολογίας στη Σικελία.[7]
  • 450 π.Χ. - Ο Ηρόδοτος πραγματοποιεί ένα μεγάλο ταξίδι στη νότια Ρωσία, Ελλάδα, Κυρήνη, Κάτω Ιταλία, Αίγυπτο, Παλαιστίνη και Περσία και καταγράφει τις εντυπώσεις του.[7]
  • 450 π.Χ. - Ο Ηρόδοτος αναφέρει για πρώτη φορά την παρασκευή βουτύρου από τους Σκύθες.[7] Ο Ηρόδοτος περιγράφει τη μέθοδο βαλσάμωσης των Αιγυπτίων.[7] Ο Κλεόξενος και ο Δημόκριτος εφευρίσκουν μια μέθοδο κωδικοποιήσεως των γραμμάτων του αλφαβήτου για τη τηλεμεταφορά τους δια του οπτικού τηλέγραφου.[7]
  • 444 π.Χ. - Ο Διονύσιος επιβάλει τη χρήση χάλκινων νομισμάτων.[7] Ο Ηρόδικος ο Σελύμβριος διατυπώνει την «Ιατραλειπτική».[7] Ο Ηρόδοτος αναφέρει για πρώτη φορά τον άβακο.[7]
  • 432 π.Χ.: Ο Μήτων καθιερώνει την Εννεαδεκαετηρίδα, χρονικό σεληνιακό κύκλο δεκαεννέα ετών.[4]
  • 430 π.Χ. - Ο Καλλίμαχος ανακαλύπτει σύμφωνα με τον Πλίνιο το τρυπάνι για τα μάρμαρα.[7]
  • 424 π.Χ. - Οι Βοιωτοί σύμφωνα με τον Θουκυδίδη χρησιμοποιούν ένα φλογοβόλο ως επιθετικό όπλο.[7]
  • 423 π.Χ. - Ο Αριστοφάνης αναφέρει στο έργο του «Νεφέλαι» για πρώτη φορά τον ηλιακό φακό με τον οποίο μπορούμε να ανάψουμε φωτιά.[7]
  • 420 π.Χ. - Ο Δημόκριτος διατυπώνει τη θεωρία του για το άτομο.[7] Ο Ιππίας ανακαλύπτει την πρώτη καμπύλη που εκφράζεται με μαθηματικούς νόμους και δεν είναι κύκλος.[7] Ο Ιπποκράτης ιδρύει την ιατρική του σχολή και διατυπώνει την πρώτη του διατριβή περί κρανιοτρυπανισμού.[7] Ο Φιλόλαος ο Κρότων διατυπώνει ένα μοντέλο για το σύμπαν που αποτελείται από δέκα ουράνια σώματα: ένα αστέρι στο κέντρο, τον ήλιο, το Φεγγάρι, πέντε πλανήτες, τη Γη και την Αντιγή.[7]
  • 410 π.Χ. - Ο πυθαγόρειος φιλόσοφος Θεόδωρος ισχυρίζεται για πρώτη φορά ότι η ρίζα των αριθμών 3, 5, 7, 11 κλπ. δεν είναι αριθμοί («άλογον» = δεν λέγονται) και εφευρίσκει τον όρο του άρρητου αριθμού.[7]

Λογοτεχνία και καλές τέχνες

Επεξεργασία

Αθλητισμός

Επεξεργασία
  • 500 π.Χ.: διοργανώνονται οι 70οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8] Οι αρματοδρομίες με ζυγό μουλαριών καθιερώνονται ως επίσημο άθλημα στους Ολυμπιακούς αγώνες.[4]
  • 496 π.Χ.: διοργανώνονται οι 71οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 492 π.Χ.: διοργανώνονται οι 72οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 488 π.Χ.: διοργανώνονται οι 73οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 484 π.Χ.: διοργανώνονται οι 74οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 480 π.Χ.: διοργανώνονται οι 75οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 476 π.Χ.: διοργανώνονται οι 76οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 472 π.Χ.: διοργανώνονται οι 77οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 468 π.Χ.: διοργανώνονται οι 78οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 464 π.Χ.: διοργανώνονται οι 79οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 460 π.Χ.: διοργανώνονται οι 80οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 456 π.Χ.: διοργανώνονται οι 81οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 452 π.Χ.: διοργανώνονται οι 82οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 448 π.Χ.: διοργανώνονται οι 83οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 444 π.Χ.: διοργανώνονται οι 84οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 440 π.Χ.: διοργανώνονται οι 85οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 436 π.Χ.: διοργανώνονται οι 86οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 432 π.Χ.: διοργανώνονται οι 87οι Ολυμπιακοί αγώνες.[8]
  • 416 π.Χ.: Βραβεύεται ο Ακλιβιάδης στους Ολυμπιακούς Αγώνες.[4]

Πηγές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 Sir Charles Fellows (1799-1860), επιμ. (1855). Coins of ancient Lycia before the reign of Alexander (στα Αγγλικά). Σικάγο: O[bol] I[nternational]. Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2009. 
  2. ↑ 2,000 2,001 2,002 2,003 2,004 2,005 2,006 2,007 2,008 2,009 2,010 2,011 2,012 2,013 2,014 2,015 2,016 2,017 2,018 2,019 2,020 2,021 2,022 2,023 2,024 2,025 2,026 2,027 2,028 2,029 2,030 2,031 2,032 2,033 2,034 2,035 2,036 2,037 2,038 2,039 2,040 2,041 2,042 2,043 2,044 2,045 2,046 2,047 2,048 2,049 2,050 2,051 2,052 2,053 2,054 2,055 2,056 2,057 2,058 2,059 2,060 2,061 2,062 2,063 2,064 2,065 2,066 2,067 2,068 2,069 2,070 2,071 2,072 2,073 2,074 2,075 2,076 2,077 2,078 2,079 2,080 2,081 2,082 2,083 2,084 2,085 2,086 2,087 2,088 2,089 2,090 2,091 2,092 2,093 2,094 2,095 2,096 2,097 2,098 2,099 2,100 2,101 2,102 2,103 2,104 2,105 2,106 2,107 2,108 2,109 2,110 2,111 2,112 2,113 2,114 2,115 2,116 2,117 2,118 2,119 2,120 2,121 2,122 2,123 2,124 2,125 2,126 2,127 2,128 2,129 2,130 2,131 2,132 2,133 2,134 2,135 2,136 2,137 2,138 2,139 2,140 2,141 2,142 2,143 2,144 2,145 2,146 2,147 2,148 2,149 2,150 2,151 2,152 2,153 2,154 2,155 2,156 2,157 2,158 2,159 2,160 2,161 2,162 2,163 2,164 2,165 2,166 2,167 2,168 2,169 2,170 2,171 2,172 2,173 2,174 2,175 2,176 2,177 2,178 2,179 2,180 2,181 2,182 2,183 2,184 2,185 2,186 2,187 2,188 2,189 Karl Ludwig Peter (1808-1893), επιμ. (1882). Chronological tables of Greek history (στα Αγγλικά). Καίμπριτζ: University Press. Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2009. 
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 Alfred Watson Hands, επιμ. (1909). Coins of Magna Graecia. The coinage of the Greek colonies of southern Italy (στα Αγγλικά). Λονδίνο: Spink & son, ltd. Ανακτήθηκε στις 25 Νοεμβρίου 2009. 
  4. ↑ 4,000 4,001 4,002 4,003 4,004 4,005 4,006 4,007 4,008 4,009 4,010 4,011 4,012 4,013 4,014 4,015 4,016 4,017 4,018 4,019 4,020 4,021 4,022 4,023 4,024 4,025 4,026 4,027 4,028 4,029 4,030 4,031 4,032 4,033 4,034 4,035 4,036 4,037 4,038 4,039 4,040 4,041 4,042 4,043 4,044 4,045 4,046 4,047 4,048 4,049 4,050 4,051 4,052 4,053 4,054 4,055 4,056 4,057 4,058 4,059 4,060 4,061 4,062 4,063 4,064 4,065 4,066 4,067 4,068 4,069 4,070 4,071 4,072 4,073 4,074 4,075 4,076 4,077 4,078 4,079 4,080 4,081 4,082 4,083 4,084 4,085 4,086 4,087 4,088 4,089 4,090 4,091 4,092 4,093 4,094 4,095 4,096 4,097 4,098 4,099 4,100 4,101 4,102 4,103 4,104 4,105 4,106 4,107 4,108 4,109 4,110 4,111 4,112 4,113 4,114 4,115 4,116 Harwood, Thomas, Rev, επιμ. (1801). Grecian antiquities; or, An account of the public and private life of the Greeks... chiefly designed to explain words in the Greek classics, according to the rites and customs to which they refer. To which is added, a chronology of remarkable events in the Grecian history, from the foundation of the kingdom of Argos under Inachus, to the death of Alexander (στα Αγγλικά). Λονδίνο: T. Cadell & W. Davies. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2009. 
  5. ↑ 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 5,31 5,32 5,33 5,34 5,35 5,36 5,37 5,38 5,39 5,40 5,41 5,42 5,43 5,44 5,45 5,46 5,47 5,48 5,49 5,50 5,51 5,52 5,53 5,54 5,55 5,56 5,57 5,58 5,59 5,60 Dr. Arnold Schaefer, επιμ. (1854). Geschichtstabellen zum Auswendiglernen (στα Γερμανικά). Λειψία: Arnoldsche Buchhandlung. σελίδες Έκδοση Ε'. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2009. 
  6. ↑ Great Britain War Office. Intelligence Branch, επιμ. (1878). Cyprus (στα Αγγλικά). Λονδίνο: H.M.S.O. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2009. 
  7. ↑ 7,00 7,01 7,02 7,03 7,04 7,05 7,06 7,07 7,08 7,09 7,10 7,11 7,12 7,13 7,14 7,15 7,16 7,17 7,18 7,19 7,20 7,21 7,22 7,23 7,24 Professor Dr. R. du Bois-Reymond und Oberst z.D. C. Schaefer (1908). «Handbuch zur Geschichte der Naturwissenschaften und der Technik» (στα Γερμανικά). Verlag von Julius Springer. Ανακτήθηκε στις 6 Αυγούστου 2009. 
  8. ↑ 8,00 8,01 8,02 8,03 8,04 8,05 8,06 8,07 8,08 8,09 8,10 8,11 8,12 8,13 8,14 8,15 8,16 8,17 Karl Otfried Müller (1797-1840), μετάφραση George Cornewall Lewis (1806-1863) και Henry Tufnell (1805-1854), επιμ. (1839). The history and antiquities of the Doric race (στα Αγγλικά). Λονδίνο: Murray. σελίδες Τόμος Β'. Ανακτήθηκε στις 16 Σεπτεμβρίου 2009. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=5ος_αιώνας_π.Χ.&oldid=9503435"