Ο Βρασίδας (Αρχαία Σπάρτη, 5ος αι. π.Χ.Αμφίπολη, περ. 422 π.Χ.) υπήρξε στρατηγός της αρχαίας Σπάρτης κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου, διακεκριμένος για τις στρατηγικές του ικανότητες. Ο Θουκυδίδης αναφέρει ότι ενσωμάτωνε πλήρως τα σπαρτιατικά ιδεώδη. Ο Βρασίδας ήταν γρήγορος στο να λαμβάνει σημαντικές αποφάσεις και να οργανώνει στρατηγικές κινήσεις χωρίς κανένα δισταγμό. Επίσης υπήρξε και εύγλωττος ρήτορας.

Βρασίδας
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα
Βρασίδας (Αρχαία Ελληνικά)
Γέννηση5ος αιώνας π.Χ.
Αρχαία Σπάρτη
Θάνατος422 π.Χ.[1][2]
Αμφίπολη
Χώρα πολιτογράφησηςΑρχαία Σπάρτη
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςαρχαία ελληνικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταστρατιωτικός
Οικογένεια
ΓονείςΑργιλεωνίς
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Πόλεμοι/μάχεςΜάχη της Αμφίπολης και Πελοποννησιακός Πόλεμος
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμαστρατηγός
Βραβεύσειςηρωϊκές τιμές[3]
Λάρναξ στρατηγού Βρασίδα, Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφιπόλεως Σερρών

Βιογραφία

Επεξεργασία

Το 431 π.Χ. αναφέρεται ότι ηγήθηκε στρατεύματος που έλυσε την πολιορκία της Μεθώνης από τους Αθηναίους, ενώ το επόμενο έτος έγινε επώνυμος έφορος της Σπάρτης. Το 428 π.Χ. εξεστράτευσε στη Μακεδονία με σκοπό να ενισχύσει τις εκεί σπαρτιατικές θέσεις και να βοηθήσει τον σύμμαχο, βασιλιά της Μακεδονίας Περδίκκα Β'. Κατέλαβε μια σειρά από παραλιακές πόλεις: Άκανθος, Στάγειρα, Αμφίπολη και Τορώνη. Τελικά, το 423 π.Χ. υπεγράφη ανακωχή με την Αθήνα.

Το 423 π.Χ. ο Βρασίδας από υποχρέωση προς τον Περδίκκα που παρείχε τροφή στο ήμισυ του πελοποννησιακού στρατού, εξεστράτευσε μαζί του εναντίον του Αρραβαίου, βασιλιά των Λυγκηστών. Οι αντίπαλοι συναντήθηκαν στο έδαφος της Λύγκου (βορειοδυτική Μακεδονία) και μετά από σποραδικές συγκρούσεις παρέμεναν αδρανείς. Ο Περδίκκας περίμενε ενισχύσεις από μισθοφόρους Ιλλυριούς που είχαν φήμη ικανών και άγριων πολεμιστών. Οι Ιλλυριοί όμως πρόδωσαν τον Περδίκκα και ενώθηκαν με τον στρατό του Αρραβαίου. Κατά τη διάρκεια της νύχτας, οι Μακεδόνες πανικόβλητοι από την τροπή των γεγονότων, εγκατέλειψαν την περιοχή χωρίς να ειδοποιήσουν τον Βρασίδα που, έχοντας στρατοπεδεύσει σε αρκετή απόσταση, δεν αντελήφθη τη φυγή των συμμάχων του. Το ξημέρωμα ο Λακεδαιμόνιος στρατηγός βρέθηκε απομονωμένος μέσα στη χώρα του εχθρού. Ψύχραιμα, οργάνωσε στρατιωτικό ελιγμό απαγκίστρωσης από την καρδιά της εχθρικής περιοχής, δημιουργώντας ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία σχηματισμό αμυντικού τετραγώνου. Τοποθέτησε ευέλικτες μονάδες κρούσεως στην περιφέρεια του σχηματισμού που βγαίνοντας αιφνιδιαστικά θα εξουδετέρωναν τις επιθέσεις των «βαρβάρων».

Πριν ξεκινήσουν την υποχώρηση, ενεθάρρυνε τους στρατιώτες του απομυθοποιώντας την πολεμική βιτρίνα των Ιλλυριών. Φαίνονται τρομεροί, τους είπε, γιατί επιτίθενται με άγριες κραυγές κραδαίνοντας τα όπλα τους. Αυτά όμως εντυπωσιάζουν μόνο την ακοή και την όραση. Η υποχώρηση με τάξη και πειθαρχία θα αποδείξει ότι τέτοια ασύνταχτα πλήθη περιορίζονται να δείχνουν με κομπασμούς από μακριά την ανδρεία τους και δεν ντρέπονται να τραπούν σε φυγή, αν πιεστούν. Οι προβλέψεις του επιβεβαιώθηκαν. Οι επιτιθέμενοι καθηλώθηκαν. Οι Πελοποννήσιοι επέστρεψαν με ασφάλεια σε φιλικό έδαφος. Η τροπή αυτή των γεγονότων τερμάτισε τη συμμαχία Μακεδονίας και Σπάρτης.

Ο θάνατος του Βρασίδα

Επεξεργασία

Τον Απρίλιο του 422 π.Χ. η ανακωχή Αθήνας και Σπάρτης τερματίστηκε και το επόμενο καλοκαίρι οι Αθηναίοι με τον Κλέωνα ετοιμαζόντουσαν να επιτεθούν στην Αμφίπολη. Ο Βρασίδας αντιλήφθηκε αμέσως τις προθέσεις τους να επιτεθούν, όμως τους αιφνιδίασε με ξαφνική έφοδο. Ενώ οι Αθηναίοι υπέστησαν πανωλεθρία, από τους Σπαρτιάτες σκοτώθηκαν μόνο επτά, από τους οποίους ένας ήταν και ο ίδιος ο Βρασίδας. Ετάφη στην Αμφίπολη με τις πρέπουσες τιμές, ενώ στη Σπάρτη δημιουργήθηκε κενοτάφιο δίπλα στους τάφους του Παυσανία και του Λεωνίδα. Η τοποθεσία που σκοτώθηκε ο Βρασίδας κοντά στη Νέα Πέραμο Καβάλας ονομάζεται έως και σήμερα "Ακρωτήρι στρατηγού Βρασίδα". Επίσης διοργανώνονταν ετήσιες εκδηλώσεις με ομιλίες και αθλητικούς αγώνες προς τιμήν του.

Ο «Τάφος του Βρασίδα»

Επεξεργασία

Ο «τάφος του Βρασίδα» ανακαλύφθηκε τα τελευταία χρόνια και η μεταλλική λάρναξ με τα οστά του μαζί με χρυσό στεφάνι εκτίθεται στό Αρχαιολογικό Μουσείο Αμφιπόλεως Σερρών. Ο τάφος εντοπίστηκε κατά τις ανασκαφικές εργασίες του οικοπέδου για την ανέγερση του Αρχαιολογικού Μουσείου Αμφιπόλεως το 1976. Πρόκειται για κιβωτιόσχημο τάφο από πωροπλίνθους, λαξευμένο μέσα στο φυσικό ημίβραχο. Βρέθηκε ασύλητος και σφραγισμένος. Περιείχε μια ταφή- καύση μέσα σε μεταλλική οστεοθήκη όπου βρέθηκε χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς. Η θέση του τάφου εσωτερικά των τειχών οδηγεί στην άποψη ότι πρόκειται για τον τάφο ενός ιδιαίτερα σημαντικού προσώπου που τάφηκε με τιμές μέσα στον περίβολο των τειχών. Σύμφωνα με τον ιστορικό Θουκυδίδη (Θουκ. IV.104, 106, 108 και V, 6, 10, 11), ο στρατηγός Βρασίδας ήταν ο ικανός στρατηγός της Σπάρτης που τάφηκε το 422 π.Χ. με τιμές εντός των τειχών και μπροστά στην αγορά της πόλης μετά τη φονική μάχη μεταξύ Κλέωνος και Βρασίδα (Στρατηγών Αθηναίων και Σπαρτιατών) που δόθηκε τη χρονιά αυτή μπροστά στα τείχη της πόλης. Ο Βρασίδας λατρεύτηκε στην Αμφίπολη ως ήρωας και πραγματικός οικιστής και η λατρεία του καθιερώθηκε με ετήσιους αγώνες και θυσίες.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  • Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα 1987