Αιμοσφαιρίνη ούρων
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η αιμοσφαιρίνη ούρων μαζί με την μυοσφαιρίνη και τα ερυθρά προσδιορίζεται στις βιοχημικές εξετάσεις της γενικής εξέτασης ούρων. Η αιμοσφαιρίνη είναι η βασική πρωτεΐνη του πρωτοπλάσματος των ερυθρών αιμοσφαιρίων. Αποστολή της είναι η ανταλλαγή αερίων δηλαδή η μεταφορά οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ιστούς και διοξειδίου του άνθρακα από τους ιστούς στους πνεύμονες. Έχει ερυθρό χρώμα και σε αυτό οφείλεται το ερυθρό χρώμα των ερυθρών αιμοσφαιρίων και του αίματος γενικότερα.
Στα ούρα ο προσδιορισμός της αιματουρίας είναι μία από τις βασικότερες εξετάσεις της γενικής εξέτασης ούρων. Η μεγάλη αύξηση της αιμοσφαιρίνης φαίνεται και με γυμνό μάτι αφού τα ούρα βάφονται ερυθρά Η κατάσταση αυτή χαρακτηρίζεται ως εμφανής ή μακροσκοπική αιματουρία. Αντιθέτως όταν η έκκριση αιμοσφαιρίνης είναι λίγη τότε τα ούρα δεν αλλάζουν το χρώμα (αφανής ή μικροσκοπική αιματουρία). Σήμερα προσδιορίζεται με ταινία ούρων με την μέθοδο της υπεροξειδάσης.
Παλαιότερα η αιμοσφαιρίνη προσδιορίζονταν κυρίως με τη μέθοδο της πυραμιδόνης μέθοδος που σήμερα έχει εγκαταλειφθεί.
Ανίχνευση αιμοσφαιρίνης στα ούρα Επεξεργασία
Επισκόπηση των ούρων Επεξεργασία
Η παρουσία αιμοσφαιρίνης στα ούρα μπορεί να μεταβάλλει το χρώμα και την όψη των ούρων. Συγκεκριμένα στη μακροσκοπική αιματουρία τα ούρα έχουν κόκκινο ή καφέ χρώμα και μπορεί να είναι θολά ή όχι. Όταν η αιματουρία προέρχεται από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα τότε τα ούρα είναι ερυθρά και διαυγή. Όταν η αιματουρία προέρχεται από το νεφρό τότε τα ούρα έχουν καφέ χρώμα και είναι θολά.
Μικροσκόπηση ιζήματος φυγοκεντρημένων ούρων Επεξεργασία
Ίζημα φυγοκεντρημένων ούρων τοποθετούνται σε αντικειμενοφόρο πλάκα και μικροσκοπούνται, κατά προτίμηση, σε μικροσκόπιο αντίθετης φάσης. Η παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων στο ίζημα των ούρων αποδεικνύει την ύπαρξη αιμοσφαιρίνης στα ούρα. Σε αλκαλικό pH και πολύ χαμηλό βάρος τα ερυθρά αιμοσφαίρια ενδέχεται να σπάσουν οπότε υπάρχει αιμοσφαιρίνη στα ούρα χωρίς ερυθρά αιμοσφαίρια στο ίζημα.
Μέθοδος πυραμιδόνης Επεξεργασία
Μικρή ποσότητα ούρων αναδεύεται με οξικό οξύ. Τα ερυθρά σπάνε και απελευθερώνεται αιμοσφαιρίνη. Η αίμη της αιμοσφαιρίνης δρα ως υπεροξειδάση που διασπά το υπεροξείδιο του υδρογόνου (Η2Ο2) που επιστοιβάζεται κατόπιν και απελευθερώνει οξυγόνο (Ο2). Ακολουθεί η επιστοιβάδευση πυραμιδόνης η οποία αντιδρά με το οξυγόνο και σχηματίζει ιώδη δακτύλιο. Το πάχος του ιώδους δακτυλίου ορίζει και την σοβαρότητα της αιματουρίας. Το αποτέλεσμα αξιολογείται από ένα έως τέσσερις σταυρούς.
Διαδικασία
- Σε 1 - 2 ml ούρα προσθέτουμε 2 ml οξικό οξύ.
- Ανακατεύουμε και το οξικό οξύ σπάει τις κυτταρικές μεμβράνες των ερυθρών αιμοσφαιρίων.
- Κάνουμε επιστοιβάδευση πυραμιδόνης, δηλαδή προσθήκη χωρίς ανάδευση.
- Χωρίς να γίνει η παραμικρή ανακίνηση κάνουμε επιστοιβάδευση υπεροξείδιο του υδρογόνου. Επί θετικού αποτελέσματος στο σημείο επαφής πυραμιδόνης και υπεροξειδίου του υδρογόνου σχηματίζεται ιώδης δακτύλιος.
- Η ένταση του ιώδη δακτυλίου είναι ενδεικτική για την ποσότητα της αιμοσφαιρίνης στα ούρα.
| Οπτικό αποτέλεσμα | Αναφορά στον ασθενή |
|---|---|
| Ίχνη ελάχιστα | Ασθενώς θετική |
| 1+ έως 2+ | Θετική |
| 3+ έως 4+ | Εντόνως θετική |
Μέθοδος υπεροξειδάσης Επεξεργασία
Η μέθοδος χρησιμοποιείται στις ταινίες των ούρων. Η αίμη της αιμοσφαιρίνης ή της μυοσφαιρίνης αντιδρά με οργανικό υπεροξείδιο δρώντας ως υπεροξειδάση παράγοντας έγχρωμο προϊόν. Με την μέθοδο αυτή οι ταινίες των ούρων ανιχνεύουν αιμοσφαιρίνη, μυοσφαιρίνη και ερυθρά. Η αιμοσφαιρίνη και η μυοσφαιρίνη χρωματίζουν ομοιόμορφα ολόκληρη την αντιδραστήρια επιφάνεια ενώ τα μη αιμολυμένα ερυθροκύτταρα σχηματίζουν μικρές κουκίδες πάνω στην αντιδραστήρια επιφάνεια στα σημεία όπου έρχονται σε επαφή με αυτή.
Αυτόματοι Αναλυτές Ούρων Επεξεργασία
Στους αυτόματους αναλυτές ούρων ο προσδιορισμός της αιμοσφαιρίνης γίνεται με την φυσική μέθοδο της ανακλασιμετρίας. Προηγείται η αντίδραση υπεροξειδάσης το χαρακτηριστικό χρώμα της οποίας μετριέται με την μέθοδο αυτή.
Βιβλιογραφία Επεξεργασία
- Αρσένη Α. Εξετάσεις ούρων στην εργαστηριακή διαγνωστική. Εκδόσεις Ζήτα 2003, Αθήνα.
- Ιωαννίδης Ι. Κλινική Χημεία Ι: Ανάλυση Ούρων: Θεωρία. Εκδόσεις Γιαχούδη 2004, Θεσσαλονίκη.
- Ιωαννίδης Ι. Κλινική Χημεία Ι: Ανάλυση Ούρων: Εργαστήριο. Εκδόσεις Γιαχούδη 2002, Θεσσαλονίκη.
- Πισπίνη Ε. Εργαστηριακά Μαθήματα Κλινικής Χημείας Ι. ΤΕΙ Αθηνών 1997.
- Καρκαλούσος Π. Συλλογή ούρων, φυσικές και χημικές μέθοδοι ανάλυσης των ούρων. ΤΕΙ Αθηνών 2009.
- Καρκαλούσος Π. Η χημεία των ταχυδιαγνωστικών ταινιών ούρων. ΤΕΙ Αθηνών 2009.