Ο Μιρζά Αζίζ-ουντ-Ντιν Μουχαμάντ (6 Ιουνίου 1699 - 29 Νοεμβρίου 1759), γνωστός περισσότερο με το βασιλικό του όνομα Αλαμγκίρ Β΄, ήταν ο 15ος αυτοκράτορας των Μουγκάλ από το 1754 έως το 1759. Ήταν ο γιος του Τζαχαντάρ Σαχ.

Αλαμγκίρ Β΄
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση6ιουλ. / 16  Ιουνίου 1699γρηγ.
Μουλτάν
Θάνατος29  Νοεμβρίου 1759
Μογγολική Αυτοκρατορία της Ινδίας
Τόπος ταφήςΜαυσωλείο Χουμαγιούν
ΘρησκείαΙσλάμ
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμονάρχης
Οικογένεια
ΤέκναΣαχ Αλάμ Β΄
ΓονείςΤζαχαντάρ Σαχ
ΟικογένειαΑυτοκρατορία των Τιμουριδών και Δυναστεία των Μουγκάλ
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΑυτοκράτορας των Μουγκάλ (1754–1759)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Γεννήθηκε ως Μιρζά Αζίζ-ουντ-Ντιν, δεύτερος γιος του Τζαχαντάρ Σαχ, και ανέβηκε στον θρόνο από τον Ιμάντ-ουλ-Μουλκ μετά την εκτόπιση του Αχμάντ Σαχ Μπαχαντούρ το 1754. Όταν ανέβηκε στο θρόνο, πήρε τον τίτλο Αλαμγκίρ Β΄ και προσπάθησε να ακολουθήσει την προσέγγιση τού Αουρανγκζέμπ (Αλαμγκίρ Α΄). Την εποχή που ανέβηκε στον θρόνο ήταν 55 ετών. Δεν είχε καμία εμπειρία της διοίκησης και του πολέμου, καθώς είχε περάσει το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη φυλακή. Ήταν ένας αδύναμος κυβερνήτης, με όλες τις εξουσίες να είναι στο χέρι του βεζίρη του, Ιμάντ-ουλ-Μουλκ.

Το 1756, ο Aχμάντ Σαχ Ντουρανί εισέβαλε ξανά στην Ινδία και κατέλαβε το Δελχί και λεηλάτησε τη Μαθούρα. Εν τω μεταξύ οι Μαράθα έγιναν πιο ισχυροί, λόγω της συνεργασίας τους με τον Ιμάντ-ουλ-Μουλκ, και κυριαρχούσαν σε ολόκληρη τη βόρεια Ινδία. Αυτή ήταν η κορυφή της επέκτασης των Μαράθα, η οποία προκάλεσε μεγάλα προβλήματα για την αυτοκρατορία των Μουγκάλ, ήδη αδύναμης και χωρίς ισχυρό κυβερνήτη. Οι σχέσεις μεταξύ του Αλαμγκίρ Β΄ και τού βεζίρη του, Ιμάντ-ουλ-Μουλκ είχαν πλέον επιδεινωθεί, και η προβληματική σχέση τους κορυφώθηκε με τη δολοφονία τού Αλαμγκίρ Β΄ από τον Ιμάντ-ουλ-Μουλκ. Ο γιος τού Αλαμγκίρ Β΄, Αλί Γκουχάρ, διέφυγε από την καταδίωξη από το Δελχί, ενώ ο Σαχ Τζαχάν Γ΄ ανέλαβε το θρόνο.

Νεανική ζωή

Επεξεργασία

Ο Αλαμγκίρ Β΄ γεννήθηκε ως Αζίζ-ουντ-Ντιν στις 6 Ιουνίου 1699 στο Μπουρανπούρ και ήταν ο δεύτερος γιος τού Μουίζ-ουντ-Ντιν, γιού τού μελλοντικού αυτοκράτορα Μπαχαντούρ Σαχ Α΄ (Σαχ Αλάμ Α΄) . Η μητέρα του Ανούπ Μπαΐ, ήταν μια Τζατ, με λίγη σαφήνεια σχετικά με την ύπαρξή της.[1]

Ο Αζίζ-ουντ-Ντιν ήταν 7 ετών, όταν ο προπάππος του Αουρανγκζέμπ απεβίωσε στο Ντεκάν. Μετά το τέλος τού παππού του, Μπαχαντούρ Σαχ Α΄ και τον πόλεμο διαδοχής που ακολούθησε, ο πατέρας του, Τζαχαντάρ Σαχ, ηττήθηκε από τον επόμενο αυτοκράτορα των Μουγκάλ, Φαρουχσιγιάρ.

Ο Αζίζ-ουντ-Ντιν φυλακίστηκε το 1714 και απελευθερώθηκε το 1754, από τον βεζίρη Ιμάντ-ουλ-Μουλκ, ο οποίος αντιλαμβανόταν τον Αζίζ-ουντ-Ντιν ως μια εύθραυστη προσωπικότητα, που δεν θα επέβαλε αντίρρηση στο καθεστώς του. Ως εκ τούτου, στις 2 Ιουνίου 1754, ο Αζίζ-ουντ-Ντιν έλαβε τον τίτλο Αλαμγκίρ Β΄ από τον βεζίρη από τη σύσταση εκείνου, καθώς ήθελε να ακολουθήσει την κεντρική προσέγγιση του Αουρανγκζέμπ.

Διαδοχή στον θρόνο

Επεξεργασία
 
Ο Ιμάντ-ουλ-Μουλκ, διώκτης της αυτοκρατορικής οικογένειας των Μουγκάλ, διοργανώνει ένα δείπνο.

Ο Ιμάντ-ουλ-Μουλκ προσέλαβε μισθοφόρους Μαράθα για να κάνουν τις διαταγές του[2]: έβαλε όλα τα αυτοκρατορικά έσοδα στην τσέπη του, και άφησε να πεινά η οικογένεια του Αλαμγκίρ Β΄. Επίσης δίωξε τον Αλί Γκαουχάρ, τον μεγαλύτερο γιο του Αλαμγίρ Β΄.

Από τότε, οι σχέσεις μεταξύ του Aλαμγκίρ Β΄ και του καθεστώτος του Iμάντ-ουλ-Μουλκ ήταν τόσο κακές, που ο τελευταίος δολοφόνησε τον Αλαμγκίρ Β΄ τον Νοέμβριο του 1759.

Η βασιλεία του

Επεξεργασία

Μετά την εμφάνιση του Aλαμγκίρ Β΄, η αυτοκρατορία των Μουγκάλ είχε αρχίσει να επικεντρώνεται με επιτάχυνση, ιδιαίτερα όταν πολλοί ναβάμπ αναζητούσαν να ικανοποιήσουν τον αυτοκράτορα των Μουγκάλ και τον συντονισμό του σχετικά με την αντίστασή τους στους Μαράθα. Αυτή η εξέλιξη ήταν σαφώς ανεπιθύμητη από τον Ιμάντ-ουλ-Μουλκ, ο οποίος προσπάθησε να ενισχύσει τον αυταρχισμό του με την ατρόμητη υποστήριξη των Μαράθα. Ως πρωθυπουργός (αμίρ-ουλ-ουμαρά) και στρατάρχης (μιρ μπαχσί), συνέχισε να είναι ο Μιρζά Ασράφ, γιος του Χαν Ντοβράν Ζ΄ (ευγενής στη βασιλεία του Φαρουχσιγιάρ και του Μουχαμάντ Σαχ).[3][4]

Συμμαχία με το εμιράτο Ντουρανί

Επεξεργασία

Το 1755, ο αναγνωρισμένος αντιβασιλιάς των Μουγκάλ στο Παντζάμπ, Μοίν-ουλ-Μουλκ απεβίωσε, και η χήρα του Μουγκλανί Μπεγκούμ αναζητούσε απεγνωσμένα τη βοήθεια του Αχμάντ Σαχ Ντουρανί, για να σταματήσει οποιονδήποτε αγώνα διαδοχής και να καταστείλει τους Σιχ επαναστάτες στις ανατολικές περιοχές.

Ο Αχμάντ Σαχ Ντουρανί και οι δυνάμεις του κατέβηκαν στη Λαχώρη το 1756 και διόρισαν τον γιο του, Τιμούρ Σαχ Ντουρανί ως τον νέο αντιβασιλιά στη Λαχώρη, υπό την προστασία του διοικητή Τζαχάν Χαν, και επίσης τοποθέτησαν τον Αντινά Μπεγκ ως στρατιωτικός διοικητής (faujdar) του Ντοάμπ. Ο Aχμάντ Σαχ Ντουρανί λεηλατούσε στη συνέχεια τους Σιχ και τους Ινδουιστές κατοίκους στις ασταθείς και απαγορευμένες ανατολικές περιοχές του Παντζάμπ.

 
Φρούριο Πατθαργάρχ (δηλ. "λίθινο οχυρό") έξω από το Νατζιμπαμπάντ, που κτίστηκε από τον Νατζίμπ αντ-Νταουλά το 1755, κατά τη διάρκεια της βασιλείας τού αυτοκράτορα των Μουγκάλ Αλαμγκίρ Β΄.

Στη συνέχεια, ο Μαργαγίρ II με τους αυλάρχους του Σαχ Ουαλιούλα, τους ευγενείς του Νατζίμπ-ουλ-Δαούλα και την αυτοκρατορική οικογένεια, κατέβηκε προς το Δελχί, τον Ιανουάριο του 1757, όπου οι δυνάμεις του Αχμάντ Σαχ Ντουρράνι εμπλέκονταν στη μάχη και απειλούσαν να ανατρέψουν και να εκτελέσουν το καθεστώς του Ιμάντ-ουλ Μαλκ.

Οι σχέσεις του Ahmad Shah Durrani με τον Αυτοκράτορας Μουγκόλ, ενισχύθηκαν περαιτέρω όταν ο γιος του Timur Shah Durrani επιλέχθηκε ως προληπτής της κόρης του Alamgir II Zuhra Begum. Ο ίδιος ο Ahmad Shah Durrani παντρεύτηκε επίσης τον Hadrat Begum, την κόρη του πρώην αυτοκράτορα Μουγκόλ Muhammad Shah.[5]

Ο Ahmad Shah Durrani επέστρεψε στην Καμπούλ αφήνοντας τις δυνάμεις του υπό την ηγεσία του γιου του Timur Shah Durrani να ενοποιηθούν μέσα στα φρουράκια του Λάχουρ όπου ίδρυσαν το κανανό Zamzama με τη βοήθεια των Μογγολικών Μεταλλουργοί.

Τον υποστήριξαν ο Μοχάμεντ Μπαχάουλ Χαν II (Νάβαμπ Αμίρ του Μπαχαουαλπούρ) και ο Μουχάμεντ Νασίρ Χαν Ι (Χανάντο του Καλάτ).[6]

Πολιορκία του Δελχί (1757)

Επεξεργασία

Τον Ιούλιο του 1757, οι Μαράθα, υπό την ηγεσία του Ραγκουναθράο, απέρριψαν την συμμαχία που είχε συσταθεί μεταξύ της αυτοκρατορίας των Ντουρανί και της αυτοκρατορίας Μουγκάλ. Τους βοήθησε ο Ιμάτ-ουλ-Μουλκ και στρατοπέδευσαν 30 χιλιόμετρα απέναντι από το Κόκκινο Οχυρό, κατέλαβαν όλα τα χωριά από τη Τζαμούνα, και άρχισαν να πολιορκούν το Δελχί. 

Οι Μαράθα πολέμησαν ενάντια στον επίσημο κυβερνήτη του Aλαμγκίρ Β΄, μιρ μπαχσί ("εισπτράκτορα φόρων") Nατζίμπ-ουλ-Νταουλά, μαζί με τους υπολοχαγούς του Κουτούμπ Σαχ και Aμάν Χαν και έναν στρατό Μογκάλ 2.500 πολιτοφυλάκων, μέσα στη μητρόπολη τού Δελχί. Οι θυμωμένοι Μαράθα έκαψαν τα πλοία και σταμάτησαν τις προμήθειες τροφίμων από το Δελχί, ενώ ο Νατζίμπ-ουλ-Νταουλά τοποθεέτησε το βαρύ του πυροβολικό έξω από την περιοχή του Κόκκινου Οχυρού.

Ανήμπορος να λάβει κάποια βοήθεια από τον Aχμάντ Σαχ Ντουρανί, ο οποίος ασχολιόταν με την καταστολή διαφόρων εξεγέρσεων κοντά στο Χεράτ, ο Nατζίμπ αλ-Νταουλά παραδόθηκε μετά από περισσότερο από πέντε μήνες αντίσταση ενάντια στους συνδυασμένους ληστές της Συνομοσπονδίας Μαράθα, παραδέχτηκε την ήττα του, και αποσύρθηκε στο Naατζαμπαμπάντ. Όταν οι Μαράθα εισήλθαν στο Δελχί, ο αυτοκράτορας Αλαμγκίρ Β ́ και η βασιλική του οικογένεια είχαν καταφύγει στην πολιτεία Μπαρατπούρ. Οι Μαράθα λεηλάτησαν και λαφυραγώγησαν την πόλη και τους ανθρώπους τού Δελχί. Τα τζαμιά και τα ιερά που είχαν κτίσει οι Μουγκάλ λεηλατήθηκαν, και οι Πεσβά συνωμότησαν για να τοποθετήσουν τον Βισβασραό στον θρόνο των Μουγκάλ.

Ο Ιμάντ-ουλ-Μουλκ ξαναορίστηκε ως μιρ μπαχσί και με την υποστήριξη των Μαράθα.[7] Λίγο μετά την είσοδο στο Δελχί, οι Μαράθα συναντήθηκαν με ένα τάγμα Τζατ που στάλθηκε από τον Σουράτζ Μαλ, και άρχισε να διεκδικεί την κυριαρχία τού Δελχί. Οι Τζατ λεηλάτησαν επίσης το Δελχί, αλλά σύντομα μετά επέτρεψαν στον Αλαμγκίρ Β΄ και στη βασιλική οικογένεια των Μουγκάλ να επιστρέψουν στο Δελχί από το Βαρατπούρ.

Παρά την απώλεια του ελέγχου του Δελχί, ο Νατζίμπ-ουλ-Νταουλά και οι συνεργάτες του, όπως ο Κουτούμπ Χαν και ο Αμπντούς Σαμάντ Χαν ο Μουγκάλ Φαουτζντάρ του Σιρίντ, συνέχισαν να προκαλούν τη Συνομοσπονδία Μαράθα και τους συμμάχους της κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων στο Σαχαρανпούρ και το Σαχαμπάτ Μαρκαντά. Σε απάντηση, οι Μαράθα εξολόθρευσαν τους κατοίκους του Ταραόρι, του Καρνάλ και της Κουντζπούρα.[7]

Η επίθεση των Μαράθα στο Κουντζπούρα, πυροδότησε μια στρατιωτική απάντηση από τον Aχμάντ Σαχ Ντουρανί. Οι δυνάμεις του πέρασαν τα ιερά ποτάμια της Ινδίας, αναζητώντας τούς αντιπάλους τους Μαράθα.

Υπήκοοι που αντιτέθηκαν στη Συνομοσπονδία των Μαράθα

Επεξεργασία

Το 1756, ο Αλαμγκίρ Β΄ συμπάθησε το ζήτημα των πιστών ναβάμπ του Κουρνοόλ, Κουνταπά και Σαβανούρ, όταν τα κατατεθέντα εδάφη τους καταστράφηκαν και λεηλατήθηκαν μέχρι το 1757 από τον αρχηγό των Μαράθα Μπαλατζί Μπατζί Ραό.

 
Μουγκάλ πυροβολιστές στο Πλάσεϋ κατά τη διάρκεια των Πολέμων τού Καρνάκ.
 
Ο πρεσβευτής των Μουγκάλ.
 
Ένα πορτρέτο του μαρκήσου Μπυσί-Καστελνώ.
 
Αργυρή ρουπία που κόπηκε στο όνομα τού Aλαμγκίρ Β΄ με, ημερομηνία 1172 ΕΕ (π. 1758).

Βλέπε επίσης

Επεξεργασία

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. Lal, Muni. Mini Mughals. σελ. 67. 
  2. Keene, H.G. (1887). The Fall of the Moghul Empire of Hindustan (στα Αγγλικά). Oxford. ISBN 9781449959265. Ανακτήθηκε στις 2014-12-26.  More than one of |archivedate= και |archive-date= specified (βοήθεια); Ελέγξτε τις τιμές ημερομηνίας στο: |archive-date= (βοήθεια)
  3. Muhammad Umar (1998). Muslim Society in Northern India During the Eighteenth Century. the University of Michigan. σελ. 296. ISBN 9788121508308. 
  4. Zahiruddin Malik (1973). A Mughal Statesman Of The Eighteenth Century. σελ. 102. 
  5. «Mughal Rule in India». 1953. 
  6. «Nasir Khan Noori» (PDF). Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2023. 
  7. 7,0 7,1 Jaswant Lal Mehta. Advanced Study in the History of Modern India 1707–1813. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2014.