Αμοιβάδωση

πρωτοζωική παρασιτική λοίμωξη

Η αμοιβάδωση είναι παρασιτική-μολυσματική νόσος, που συναντάται σε όλη σχεδόν τη Γη[1] και προκαλείται από είδη αμοιβάδων που ανήκουν στην ομάδα της ενδαμοιβάδας.[2] Η μόλυνση μπορεί να υπάρχει ασυμπτωματικά, με ελαφρά ή με βαρέα συμπτώματα.[2] Τα συμπτώματα εμφανίζονται συχνότερα στη μόλυνση από το είδος ενδαμοιβάδα η ιστολυτική (Entamoeba histolytica) και μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο στην κοιλιά και διάρροια (με αίμα ή χωρίς).[2] Οι επιπλοκές περιλαμβάνουν φλεγμονή ή και ελκώσεις του παχέος εντέρου, με νέκρωση ιστών ή και διάτρηση του εντέρου, που μπορεί να προκαλέσει περιτονίτιδα.[2] Μερικοί ασθενείς ίσως να παρουσιάσουν αναιμία εξαιτίας της απώλειας αίματος.[2]

Αμοιβάδες σε βιοψία παχέος εντέρου από κρούσμα αμοιβαδώσεως

Κύστεις ενδαμοιβάδων μπορούν να επιβιώσουν μέχρι και έναν μήνα στο έδαφος ή επί 45 λεπτά το πολύ κάτω από τα νύχια των χεριών ενός ανθρώπου.[2] Η εισβολή των αμοιβάδων στο εντερικό τοίχωμα προκαλεί την αιματηρή διάρροια.[2] Εάν το παράσιτο εισέλθει στη ροή του αίματος, τότε μπορεί να εξαπλωθεί σε ολόκληρο το σώμα, καταλήγοντας συχνότερα στο ήπαρ, όπου μπορεί να προκαλέσει αμοιβαδικό απόστημα του ήπατος[2], πολλές φορές χωρίς να μεσολαβήσει προηγουμένως διάρροια.[2] Η διάγνωση γίνεται τυπικά με εξέταση κοπράνων με μικροσκόπιο, οπότε οι αμοιβάδες διακρίνονται εύκολα, αλλά μπορεί να μην αποκλεισθεί αξιόπιστα η μόλυνση ή να μη ταυτοποιηθεί το είδος της αμοιβάδας.[2] Αυξημένος αριθμός λευκών αιμοσφαιρίων μπορεί να υπάρχει σε βαριές περιπτώσεις.[2] Το ακριβέστερο τεστ είναι η ανίχνευση ειδικών αντισωμάτων στο αίμα, αλλά αυτό μπορεί να παραμείνει θετικό και μετά την αντιμετώπιση της νόσου.[2] Η βακτηριογενής κολίτιδα μπορεί να έχει παρόμοια συμπτώματα.[2]

Η πρόληψη της αμοιβαδώσεως συμβαδίζει με τα βελτιωμένα μέτρα υγιεινής.[2] Δεν υπάρχει εμβόλιο για τη νόσο.[2] Η αμοιβάδωση στους ιστούς αντιμετωπίζεται με χορήγηση μετρονιδαζόλης, τινιδαζόλης, νιταζοξανίδης, δεϋδροεμετίνης ή χλωροκίνης, ενώ μέσα στην κοιλότητα του εντέρου με διλοξανίδη ή με ιωδοκινολίνη.[2] Η αποτελεσματική καταπολέμηση κάθε σταδίου της νόσου ίσως να απαιτήσει συνδυασμό φαρμάκων.[2] Οι ασυμπτωματικές μολύνσεις δεν απαιτούν θεραπεία, αλλά τα μολυσμένα πρόσωπα μπορούν να μεταδώσουν το παράσιτο σε άλλους ανθρώπους, οπότε οι φορείς του μπορεί να θεωρηθεί καλό να απαλλαγούν από αυτό.[2] Οι μολύνσεις από άλλα είδη εκτός του Entamoeba histolytica προκαλούν ελαφρότερα συμπτώματα και συνήθως δεν απαιτείται φαρμακευτική ή άλλη αγωγή για τη θεραπεία του ασθενούς.[2]

Αν και η αμοιβάδωση υπάρχει σε όλο τον κόσμο, οι περισσότερες περιπτώσεις αναφέρονται από τις τροπικές και αναπτυσσόμενες χώρες.[3] Εκτιμάται ότι περί τα 480 εκατομμύρια άνθρωποι είναι μολυσμένοι σήμερα, με περίπου 40 εκατομμύρια νέα κρούσματα ανά έτος με σημαντικά συμπτώματα.[2][4] Οι θάνατοι από τη νόσο εκτιμώνται σε 40.000 έως 110.000 άνθρωποι ανά έτος.[2] Οι περισσότερες μολύνσεις πιστεύεται ότι οφείλονται πλέον στο είδος Entamoeba dispar.[2] Αυτό είναι πιο συνηθισμένο σε ορισμένες περιοχές και τα κρούσματα με συμπτώματα μπορεί να είναι λιγότερο συνήθη από όσο αναφερόταν παλαιότερα.[2] Ιστορικώς, το πρώτο κρούσμα αμοιβαδώσεως καταγράφηκε το έτος 1875 στη βόρεια Ρωσία από τον Θεόδωρο Λες (Fedor A. Lösch), ενώ το 1891 η νόσος περιγράφηκε λεπτομερώς, οπότε επινοήθηκαν και οι όροι «αμοιβαδική δυσεντερία» και «αμοιβαδικό απόστημα του ήπατος».[2] Στη σύγχρονη εποχή, μια επιδημία αμοιβαδώσεως σημειώθηκε το 1998 στη Δημοκρατία της Γεωργίας με 177 κρούσματα.


Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. Beeching, Nick· Gill, Geoff (17 Απριλίου 2014). «19». Lecture Notes: Tropical Medicine. John Wiley & Sons. σελίδες 177–182. ISBN 9781118734568. 
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 2,14 2,15 2,16 2,17 2,18 2,19 2,20 2,21 2,22 2,23 Farrar, Jeremy· Hotez, Peter· Junghanss, Thomas· Kang, Gagandeep· Lalloo, David· White, Nicholas J. (26 Οκτωβρίου 2013). Manson's Tropical Diseases. Elsevier Health Sciences. σελίδες 664–671. ISBN 9780702053061. 
  3. «A Review of the Global Burden, New Diagnostics, and Current Therapeutics for Amebiasis». Open Forum Infectious Diseases 5 (7): ofy161. 2018. doi:10.1093/ofid/ofy161. PMID 30046644. 
  4. Podolsky, Daniel K.· Camilleri, Michael· Fitz, J. Gregory· Kalloo, Anthony N.· Shanahan, Fergus· Wang, Timothy C. (2015). Yamada's Textbook of Gastroenterology (στα Αγγλικά). John Wiley & Sons. σελ. 2323. ISBN 978-1-118-51215-9. 
  • Το αντίστοιχο λήμμα στη Νέα Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια «Χάρη Πάτση», τόμος 5, σσ. 59-61

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία