Αμπελοφάσουλο

Αμπελοφάσουλο
	; Αμπελοφάσουλα
Συστηματική ταξινόμηση
Βασίλειο:	Φυτά (Plantae);
Συνομοταξία:	Αγγειόσπερμα (Magnoliophyta);
Ομοταξία:	Δικοτυλήδονα (Magnoliopsida);
Τάξη:	Κυαμώδη (Fabales);
Οικογένεια:	Κυαμοειδή (Fabaceae);
Γένος:	Βίνια (Vigna);
Είδος:	V. unguiculata;
Διώνυμο
	Vigna unguiculata; (L.) Βάλπερς

Το αμπελοφάσουλο (επιστημονική ονομασία: Vigna unguiculata) είναι ετήσιο ποώδες όσπριο από το γένος Vigna. Η ανοχή του στο αμμώδες έδαφος και στις λίγες βροχοπτώσεις το έχουν καταστήσει σημαντική καλλιέργεια στις ημίξηρες περιοχές σε όλη την Αφρική και την Ασία. Απαιτεί πολύ λίγα, καθώς οι όζοι της ρίζας του φυτού είναι σε θέση να συγκρατούν το ατμοσφαιρικό άζωτο, καθιστώντας το μια πολύτιμη καλλιέργεια για αγρότες με λίγους πόρους και κατάλληλο για συγκαλλιέργεια με άλλα φυτά. Ολόκληρο το φυτό χρησιμοποιείται ως ζωοτροφή.

Αναγνωρίζονται τέσσερα υποείδη αμπελοφάσουλου, εκ των οποίων τα τρία καλλιεργούνται. Υπάρχει έντονη μορφολογική ποικιλότητα εντός του είδους με μεγάλες διακυμάνσεις στο μέγεθος, το σχήμα και τη δομή του φυτού. Τα αμπελοφάσουλα μπορούν να είναι όρθια, ημιόρθια ή αναρριχώμενα. Καλλιεργείται κυρίως για τους σπόρους, οι οποίοι είναι πλούσιοι σε πρωτεΐνη, αν και τα φύλλα και οι ανώριμοι λοβοί σπόρων μπορούν επίσης να καταναλωθούν.

Τα αμπελοφάσουλα εξημερώθηκαν στην Αφρική^[1] και είναι ένα από τα παλαιότερα φυτά που καλλιεργήθηκαν. Ένα δεύτερο γεγονός εξημέρωσης συνέβη πιθανώς στην Ασία, πριν εξαπλωθούν στην Ευρώπη και την Αμερική. Οι σπόροι συνήθως μαγειρεύονται και γίνονται μαγειρευτά και κάρυ, ή αλέθονται σε αλεύρι ή πάστα.

Τα περισσότερα μπιζέλια καλλιεργούνται στην αφρικανική ήπειρο, ιδιαίτερα στη Νιγηρία και τον Νίγηρα, που αντιπροσωπεύουν το 66% της παγκόσμιας παραγωγής. Μια εκτίμηση του 1997 υποδηλώνει ότι τα μπιζέλια καλλιεργούνται σε 12,5 εκατομμύρια εκτάρια γης, έχουν παγκόσμια παραγωγή 3 εκατομμύρια τόνους και καταναλώνονται από 200 εκατομμύρια ανθρώπους σε καθημερινή βάση.^[2] Η προσβολή από έντομα είναι ένας σημαντικός περιορισμός στην παραγωγή αμπελοφάσουλων, προκαλώντας μερικές φορές απώλειες άνω του 90%.^[3]

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ Gómez, Carlos (2004). «Cowpea Post-harvest Operations» (PDF). Food and Agriculture Organization of the United Nations (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2017.
↑ Singh, B. B.· Chambliss, O. L. (1997). «Recent advances in cowpea breeding». Στο: Singh, B. B. Advances in Cowpea Research. Ibadan, Nigeria: International Institute of Tropical Agriculture and Japan International Research Center for Agricultural Sciences.
↑ Jackai, L. E. N.; Daoust, R. A. (1986). «Insect pests of cowpeas». Annual Review of Entomology 31: 95–119. doi:10.1146/annurev.ento.31.1.95. https://archive.org/details/sim_annual-review-of-entomology_1986_31_annual/page/95.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Vigna unguiculata στο Wikimedia Commons

[postharvest-1] Gómez, Carlos (2004). «Cowpea Post-harvest Operations» (PDF). Food and Agriculture Organization of the United Nations (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2017.

[Singh_1997-2] Singh, B. B.· Chambliss, O. L. (1997). «Recent advances in cowpea breeding». Στο: Singh, B. B. Advances in Cowpea Research. Ibadan, Nigeria: International Institute of Tropical Agriculture and Japan International Research Center for Agricultural Sciences.

[:3-3] Jackai, L. E. N.; Daoust, R. A. (1986). «Insect pests of cowpeas». Annual Review of Entomology 31: 95–119. doi:10.1146/annurev.ento.31.1.95. https://archive.org/details/sim_annual-review-of-entomology_1986_31_annual/page/95.

[1]

[2]

[3]