Ανοιχτά Δεδομένα

Τα Ανοιχτά δεδομένα είναι δεδομένα (σύνολα δεδομένων) που είναι προσβάσιμα στον οποιονδήποτε και σε όλους, ιδεωδώς μέσω διαδικτύου, σε αναγνώσιμη μορφή ψηφιακής μηχανής που επιτρέπει τη διαλειτουργικότητα με άλλα δεδομένα ενώ παράλληλα είναι διαθέσιμη σε κόστος αναπαραγωγής ή και λιγότερο και δεν υπόκειται σε περιορισμούς όσον αφορά τη χρήση και επαναχρησιμοποίηση (ανοιχτό περιεχόμενο):^[1]

Τα δεδομένα είναι ανοιχτά εφόσον πληρούν τις παρακάτω δυο προϋποθέσεις:

Τεχνικά Ανοιχτά: Διαθέσιμα σε τυποποιημένη, μηχανικά αναγνώσιμη μορφή που σημαίνει ότι μπορεί να ανακτηθεί και περάσει από επεξεργασία ουσιαστικά από μια υπολογιστική εφαρμογή.
Νομικά Ανοιχτά: διαθέτει ρητή άδεια με τρόπο που επιτρέπεται η εμπορική και μη εμπορική χρήση και επαναχρησιμοποίηση τους χωρίς περιορισμούς.

Είδη/Τομείς Ανοιχτών δεδομένων Επεξεργασία

Τα ανοιχτά δεδομένα διακρίνονται σε διάφορα είδη, τα οποία έχουν μια σειρά από δυνητικές χρήσεις και εφαρμογές. Για παράδειγμα:

Πολιτισμός: Δεδομένα για πολιτιστικά έργα και αντικείμενα, π.χ. τίτλοι έργων, συγγραφείς.
Επιστήμη: Δεδομένα που παράγονται στο πλαίσιο επιστημονικής έρευνας
Χρηματοοικονομικά: Δεδομένα, όπως δημόσιοι λογαριασμοί (δαπάνες και έσοδα) και δεδομένα για τις χρηματοπιστωτικές αγορές (μετοχές, ομόλογα, κ.λπ.)
Στατιστικά: Δεδομένα που παράγονται από στατιστικές υπηρεσίες, π.χ. κοινωνικοοικονομικοί δείκτες
Καιρός: Ποικίλοι τύποι δεδομένων που χρησιμοποιούνται για την κατανόηση και την πρόβλεψη του κλίματος
Περιβάλλον: Δεδομένα σχετικά με το φυσικό περιβάλλον

Δεδομένα Δημόσιου Τομέα (PSI) / Ανοιχτά Κυβερνητικά Δεδομένα Επεξεργασία

Ο συγκεκριμένος όρος είναι σχετικά πρόσφατος και έγινε ιδιαίτερα δημοφιλής το 2008 με τη δημοσίευση ενός συνόλου αρχών περί ανοιχτών κυβερνητικών δεδομένων από νομικές υπηρεσίες των ΗΠΑ. Όπως στην περίπτωση των Ανοιχτών Δεδομένων, έτσι και σε αυτή των Ανοιχτών Κυβερνητικών Δεδομένων υπάρχουν ποικίλες προσεγγίσεις.

OECD: τα κύρια δύο στοιχεία τω ανοιχτών κυβερνητικών δεδομένων ορίζονται ως εξής:

Κυβερνητικά Δεδομένα είναι τα δεδομένα και οι πληροφορίες που παράγονται ή ανατίθενται από δημόσιους φορείς.
Τα ανοιχτά δεδομένα είναι δεδομένα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, επαναχρησιμοποιηθούν και διανεμηθούν από τον οποιονδήποτε, μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι χρήστες αποδίδουν στα δεδομένα το χαρακτηριστικό της διαθεσιμότητας και της κοινής χρήσης. Ο ορισμός των δεδομένων της Ανοιχτής Διακυβέρνησης περιλαμβάνει τα δεδομένα και τις πληροφορίες που παράγονται ή ανατίθενται από δημόσιους φορείς, αλλά και τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται, επαναχρησιμοποιούνται και διανείμονται από τον οποιανδήποτε, υπό την προϋπόθεση της απόδοσης της πηγής και της διανομής αυτών με ίδιο τρόπο.^[2]

World Bank Group: Τα δεδομένα που εξυπηρετούν τους σκοπούς των υπεύθυνων λήψης αποφάσεων σε μια κοινωνία πρέπει να είναι ανοιχτά. Αυτό σημαίνει ότι τα δεδομένα πρέπει να είναι:

Τεχνικά ανοιχτά: Πολλά σύνολα δημόσιων/κυβερνητικών δεδομένων είναι ‘κλειδωμένα’ με τέτοιο τρόπο που είναι αναγνώσιμα μόνο με ιδιόκτητο λογισμικό. Τα δεδομένα πρέπει να είναι ανοιχτά με τρόπους που να επιτρέπουν σε κάθε συσκευή ή λογισμικό να τα διαβάσουν.
Νομικά ανοιχτά: η άδεια σύμφωνα με την οποία θα ‘ανοίξουν’ τα δεδομένα πρέπει να επιτρέπει την αναδιανομή και την επαναχρησιμοποίηση.^[3]

Ευρώπη: To ‘άνοιγμα’ των δεδομένων αποτελεί το πρώτο βήμα προς την ανοιχτή διακυβέρνηση. Η διάθεση των κυβερνητικών πληροφοριών συντελεί στην αύξηση της διαφάνειας, ξεπερνώντας τα όποια εμπόδια πληροφόρησης και επιτρέποντας στους πολίτες την ουσιαστική συμμετοχή τους. Αυτό απαιτεί την στενότερη συνεργασία της κοινότητας με τους πολίτες. Οι ψηφιακές τεχνολογίες αποτελούν τους βασικούς παράγοντες της μετάβασης προς την ανοιχτή διακυβέρνηση:^[4] Τα Ανοιχτά Δεδομένα αποτελούν τον βασικό πυλώνα του Ψηφιακού Θεματολογίου της Ευρώπης για το 2020.^[5] H πλέον σημαντική σχετική πρωτοβουλία της ΕΕ είναι η αναθεώρηση της κοινοτικής οδηγίας για την Περαιτέρω Χρήση της Πληροφορίας του Δημοσίου Τομέα. Η αρχική οδηγία είχε εκδοθεί το 2003^[6] θέτοντας τις βασικές αρχές γύρω από τη διάθεση, τη διαφάνεια και τον περιορισμό του κόστους για την πρόσβαση και περαιτέρω χρήση της πληροφορίας του δημοσίου τομέα, με στόχο την καθιέρωση ενιαίων όρων διάθεσης των δεδομένων στην Ευρώπη, ακόμη και για εμπορική χρήση. Η αναθεωρημένη οδηγία ψηφίστηκε το καλοκαίρι του 2013^[7] από το Ευρωκοινοβούλιο και η εφαρμογή της στα κράτη μέλη αναμένεται μέσα στην επόμενη διετία. Με την αναθεώρηση της οδηγίας εισάγονται τα εξής νέα στοιχεία:
- Η δυνατότητα της περαιτέρω χρήσης αποκαθίσταται ως η βασική αρχή.
- Όλα τα δεδομένα της δημόσιας διοίκησης καλύπτονται από την οδηγία.
- Οι δημόσιοι φορείς δεν μπορούν να χρεώσουν για την περαιτέρω χρήση οποιοδήποτε κόστος πέρα από τα έξοδα της καθαυτής διάθεσης για την αναπαραγωγή και τη διάθεση της πληροφορίας.
- Υποχρεώνονται οι δημόσιοι φορείς να είναι πιο διαφανείς ως προς τις χρεώσεις και τους όρους διάθεσης.
- Ενισχύεται η διάθεση των κυβερνητικών δεδομένων σε μηχαναγνώσιμη και επεξεργάσιμη μορφή.
- Εντάσσονται, για πρώτη φορά, στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας οι βιβλιοθήκες, τα μουσεία και τα αρχεία.^[8]

Κάθε ένας από τους παραπάνω τομείς δεδομένων έχει αναπτυχθεί σε διαφορετικό πλαίσιο και καθ’ όλη τη διάρκεια της ‘εξέλιξής’ τους είχαν διαφορετικές λειτουργίες. Προσφάτως έχει παρατηρηθεί μια σύγκλιση των τομέων αυτών, αν και εξακολουθούν να υφίστανται σημαντικά προβλήματα τόσο στον τρόπο με τον οποίο λειτουργούν, όσο και με ευρύτερο ρυθμιστικό/κανονιστικό τους πλαίσιο και τους στόχους που θέτουν. Ο τομέας των ανοιχτών κυβερνητικών δεδομένων φαίνεται να είναι ο περισσότερο ανεπτυγμένος καθώς αποτελεί τον πυρήνα των δημόσιων ανοιχτών πολιτικών δεδομένων.

Παραπομπές Επεξεργασία

↑ Jackson, Paul (3 Δεκεμβρίου 2012). «Expert Group for International Collaboration on Microdata Access "MICRODATA EXCHANGE AND THE CHALLENGES OF OPEN DATA AND TRANSPARENCY"». Organisation for Economic Co-operation and Development.
↑ Gavelin, Burall, Wilson, Karin, Simon, Richard (Ιούλιος 2009). «Open Government: beyond static measures - A paper produced by Involve for the OECD». Involve. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2018.
↑ OpenDRI, Field Guide Writing Team (2014). «Open data for resilience initiative: field guide». Global Facility for Disaster Reduction and Recovery (GFDRR) & World Bank. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2018.
↑ «Open data guidebook - Final report of the EUROCITIES working group on open data». Eurocities. 24 Οκτωβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2017.
↑ «Open data». Shaping Europe’s digital future - European Commission (στα Αγγλικά). 6 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2021.
↑ THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION (17 Νοεμβρίου 2003). «Directive 2003/98/EC of the European Parliament and of the Council of 17 November 2003 on the re-use of public sector information». EUR- Lex: Access to European Union law. THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2018.
↑ EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION (26 Ιουνίου 2013). «DIRECTIVE 2013/37/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL amending Directive 2003/98/EC on the re-use of public sector information». EUR-Lex: Access to European Union Law. EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2018.
↑ «Ανοικτά Δεδομένα: Η πρώτη ύλη για την Κοινωνία της Γνώσης». Καινοτομία, Έρευνα & Ψηφιακή Οικονομία (EKT) (95). Μάρ.-Μάιος 2014. https://www.ekt.gr/el/magazines/features/15726. Ανακτήθηκε στις 2021-02-24.

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Open Data – An Introduction – από το Open Knowledge Foundation
Video του Αρχειοθετήθηκε 2011-04-10 στο Wayback Machine. στο TED (conference) 2009 ζητώντας "Raw Data Now"
Six minute Video του Αρχειοθετήθηκε 2011-05-06 στο Wayback Machine. στο TED (conference) 2010 δείχνοντας παραδείγματα ανοιχτών δεδομένων
G8 Open Data Charter
Towards a Genealogy of Open Data – research paper tracing different historical threads contributing to current conceptions of open data.

[1] Jackson, Paul (3 Δεκεμβρίου 2012). «Expert Group for International Collaboration on Microdata Access "MICRODATA EXCHANGE AND THE CHALLENGES OF OPEN DATA AND TRANSPARENCY"». Organisation for Economic Co-operation and Development.

[2] Gavelin, Burall, Wilson, Karin, Simon, Richard (Ιούλιος 2009). «Open Government: beyond static measures - A paper produced by Involve for the OECD». Involve. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Μαΐου 2018.

[3] OpenDRI, Field Guide Writing Team (2014). «Open data for resilience initiative: field guide». Global Facility for Disaster Reduction and Recovery (GFDRR) & World Bank. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιουνίου 2018.

[:0-4] «Open data guidebook - Final report of the EUROCITIES working group on open data». Eurocities. 24 Οκτωβρίου 2013. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαρτίου 2017.

[5] «Open data». Shaping Europe’s digital future - European Commission (στα Αγγλικά). 6 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2021.

[6] THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION (17 Νοεμβρίου 2003). «Directive 2003/98/EC of the European Parliament and of the Council of 17 November 2003 on the re-use of public sector information». EUR- Lex: Access to European Union law. THE EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Απριλίου 2018.

[7] EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION (26 Ιουνίου 2013). «DIRECTIVE 2013/37/EU OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF THE COUNCIL amending Directive 2003/98/EC on the re-use of public sector information». EUR-Lex: Access to European Union Law. EUROPEAN PARLIAMENT AND THE COUNCIL OF THE EUROPEAN UNION. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Φεβρουαρίου 2018.

[8] «Ανοικτά Δεδομένα: Η πρώτη ύλη για την Κοινωνία της Γνώσης». Καινοτομία, Έρευνα & Ψηφιακή Οικονομία (EKT) (95). Μάρ.-Μάιος 2014. https://www.ekt.gr/el/magazines/features/15726. Ανακτήθηκε στις 2021-02-24.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]