Αποκατάσταση (Σοβιετική Ένωση)

Η Αποκατάσταση (ρωσικά: реабилитация‎‎, μεταγράφεται στα αγγλικά ως reabilitatsiya, αποδίδεται ακαδημαϊκά ως reabilitacija) ήταν ένας όρος που χρησιμοποιείται στο πλαίσιο της πρώην Σοβιετικής Ένωσης και στα μετασοβιετικά κράτη. Ξεκινώντας μετά το θάνατο του Στάλιν το 1953, η κυβέρνηση ανέλαβε την πολιτική και κοινωνική αποκατάσταση των προσώπων που είχαν καταπιεσθεί και είχε ασκηθεί εναντίον τους νομική δίωξη χωρίς νομική βάση. Επανέφερε τα άτομα στο καθεστώς αθώωσης. Σε πολλές περιπτώσεις, η αποκατάσταση ήταν μεταθανάτια, καθώς χιλιάδες θύματα είχαν εκτελεστεί ή πέθαναν σε στρατόπεδα εργασίας.

Η κυβέρνηση επίσης αποκατέστησε αρκετές μειονοτικών πληθυσμών, που εκτοπίστηκαν υπό τον Στάλιν, και τους επέτρεψε να επιστρέψει στα πρώην εδάφη τους και σε ορισμένες περιπτώσεις, αποκατέστησε την αυτονομία στις περιοχές αυτές.

Μετά την εποχή του Σταλινισμού Επεξεργασία

Η κυβέρνηση άρχισε να χορηγεί μαζική αμνηστία στα θύματα της Σοβιετικής καταστολής μετά το θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν. Το 1953, αυτό δεν συνεπαγόταν με κάποια μορφή αποζημίωσης. Η κυβέρνηση τους απελευθέρωνε σε εσωτερική εξορία σε απομακρυσμένες περιοχές, χωρίς κανένα δικαίωμα να επιστρέψουν στην αρχική κατοικία τους. 

Η αμνηστία είχε εφαρμοστεί πρώτα για εκείνους που είχαν καταδικαστεί για έως 5 χρόνια, για μη πολιτικά άρθρα στον Σοβιετικό Ποινικό Κώδικα (για παράδειγμα, τα παιδιά των καταπιεσμένων για πολιτικούς λόγους ατόμων συχνά διώκονταν ως "αντικοινωνικά στοιχεία", δηλαδή σε ίδια βάση με τις πόρνες). Το 1954, η κυβέρνηση άρχισε να απελευθερώσει πολλούς πολιτικούς κρατούμενους από τα στρατόπεδα εργασίας γκουλάγκ.

Το 1956, ο Νικίτα Χρουστσόφ, ο οποίος τότε βρισκόταν στη θέση του Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης, κατήγγειλε τον Σταλινισμό στην αξιοσημείωτη ομιλία του Σχετικά με την Λατρεία της Προσωπικότητας και Τις Συνέπειες. Αργότερα, η κυβέρνηση συνόδευε την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων με την αποκατάστασή τους, επιτρέποντάς τους να επιστρέψουν στην πατρίδα τους και να πάρουν τις ζωές τους.

Αρκετές εθνοτικές ομάδες είχαν απελαθεί στη Σιβηρία, το Καζακστάν και την Κεντρική Ασία κατά τη διάρκεια της μεταφοράς πληθυσμών. Αυτές αποκαταστάθηκαν επίσης στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Η κυβέρνηση επέτρεψε σε πολλές από αυτές τις ομάδες να επιστρέψουν στις παλιές τους πατρίδες και αποκατέστησε της πρώην αυτόνομες περιοχές τους. Δεν αποκαταστάθηκε η επικράτεια των Γερμανών του Βόλγα και των Τατάρων της Κριμαίας.[1]

Στις περισσότερες περιπτώσεις, τα πρόσωπα απελευθερώνονταν με τις φράσεις "λόγω έλλειψης ποινικής υπόθεσης" και "βασιζόταν σε προηγουμένως μη διαθέσιμες πληροφορίες". Κάποιοι απελευθερώθηκαν "λόγω έλλειψης απόδειξης ενοχής". Πολλές αποκαταστάσεις συνέβησαν μεταθανάτια, καθώς χιλιάδες είχαν εκτελεστεί από την Σταλινική κυβέρνηση ή πέθαναν από τις σκληρές συνθήκες στα στρατόπεδα εργασίας. Πολλά άτομα υπόκεινταν σε αμνηστία μόνο, αλλά όχι σε αποκατάσταση (ιδίως εκείνοι που είχαν διωχθεί επειδή "άνηκαν στην Τροτσκική Αντιπολίτευση").

Περεστρόικα και μετασοβιετικά κράτη Επεξεργασία

Ένα άλλο κύμα αποκαταστάσεων ξεκίνησε το 1986, με την αναδυόμενη Σοβιετική πολιτική της Περεστρόικα. Τα άτομα που ήταν καταπιεσμένα αποκαταστούνταν με συνοπτικές διαδικασίες. Επίσης, η Σοβιετική πολιτική και στρατιωτική δικαιοσύνη συνέχισε να κάνει αποκαταστάσεις στα θύματα των σταλινικών εκκαθαρίσεων (μετά θάνατον), καθώς και σε ορισμένα άτομα που καταπιέστηκαν μετά τον Στάλιν. Μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης στα τέλη του 1991, η τάση αυτή συνεχίστηκε στα περισσότερα μετασοβιετικά κράτη.

Τόσο η σύγχρονη Ρωσική Ομοσπονδία και η Ουκρανία[2] έχουν θεσπίσει νόμους "Για την Αποκατάσταση των Θυμάτων των Πολιτικών Διώξεων", οι οποίοι παρέχουν τη βάση για τη συνέχιση της μετασταλινικής αποκατάστασης των θυμάτων.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

  • Για την Αποκατάσταση των Καταπιεσμένων Λαών

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Robert Conquest, The Nation Killers: The Soviet Deportation of Nationalities (London: MacMillan, 1970) ((ISBN 0-333-10575-3)); S. Enders Wimbush and Ronald Wixman, "The Meskhetian Turks: A New Voice in Central Asia," Canadian Slavonic Papers 27, Nos. 2 and 3 (Summer and Fall, 1975): 320–340; and Alexander Nekrich, The Punished Peoples: The Deportation and Fate of Soviet Minorities at the End of the Second World War (New York: W. W. Norton, 1978) ((ISBN 0-393-00068-0)).
  2. "Rehabilitation of victims of political repressions in Ukraine" Αρχειοθετήθηκε 2011-07-28 στο Wayback Machine., Law of Ukraine

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

  • Adler, N. The Gulag Survivor: Beyond the Soviet System. New Brunswick, New Jersey, USA/London: Transaction Publishers, 2002.
  • Iakovlev, A. (ed.) Reabilitatsiia: politicheskie protsessy 30–50-kh godov. Moscow: Politizdat, 1991.
  • Smith, K. Remembering Stalin’s Victims: Popular Memory and the End of the USSR. Ithaca, New York: Cornell University Press, 1996.